Ægir - 01.07.2000, Blaðsíða 42

UMHVERFISMÁL
maísræktar eða að það sé aðeins í
auðn. Sannast sagna sýna tölur frá
FAO að á um helmingi þess svæð-
is, sem áður voru regnskógar eru
nú ræktaðir skógar.3
Þess vegna eiga margar tegund-
ir hitabeltsins góða möguleika á
að lifa af í nýjum skógum þótt
upprunalegu regnskógarnir verði
felldir.
Það er auðvitað vandkvæðum bundið að
taka afstöóu sem gerir ráð fyrir að allt i einu
sé óþarft að koma með staðfest rök í umræðu
um útrýmingu tegunda dýra og plantna. Það
er augljóst dæmi um fólk sem flýr ábyrgðina
eftir að hafa málað sig út í horn.
Útreikningar líffræðinga
og raunveruleikinn
Baráttan milli líkana líffræðing-
anna um þróunina á eyjum og
raunverulegra athugana líkist sí-
gildri baráttu á milli líkana og
raunveruleika. Líffræðingarnir
viðurkenna að þeir séu í vandræð-
um með tölurnar. Myers segir að
„við höfum enga möguleika á að
þekkja raunverulega tíðni þeirra
tegunda sem deyja út. Við þurf-
um að reiða okkur á sæmilega
áreiðanlegar ágiskanir." Colin-
vaux viðurkennir í Scientific
American, að tíðnina „sé ekki
hægt að reikna út.“
Engu að síður reynir Wilson að
breiða yfir vandamálið með þeim
þunga sem hans myndugleiki
veitir honum: „Trúið mér. Við út-
rýmum 100.000 tegundum á
ári“.4 Tölur hans eru „ómótmæl-
anlegar" og byggja á „bókstaflega
hundruðum frásagna og vitnis-
burða“. Trúið mér?
Virtur talsmaður fyrir friðun
regnskóganna lét í ljós áhyggjur í
tímaritinu Science af því að hinar
alvarlegu ógnanir, sem líffræðing-
ar kæmu fram með, stæðust ekki
athuganirnar. En hann fór fram á
nafnleynd því aðrir líffræðingar
„munu drepa mig ef ég segi
þetta". Þótt aðeins sé hægt að
skilja „drepa" í þessu samhengi
sem myndlíkingu undirstrikar
þetta að líffræðingarnir hafa
ákveðnar skoðanir á því hvort eigi
að mega sín betur raunveruleik-
inn eða líkönin. Það eru allt of
miklar fjárveitingar í húfi.
Útrýming um 0,15%
á áratug!
Árið 1990 ákvað IUCN að taka
þátt í umræðunni. IUCN er sú al-
þjóðlega friðunarstofnun, sem
heldur utan um hina opinberu
„Rauðu skrá“ yfir dýr í útrýming-
arhættu og þau skipuleggja BCIS,
sem er stærsta áætlun í heiminum
um friðun og líffræðilegan fjöl-
breytileika. Danskir aðilar að
IUCN eru m.a. Umhverfisráðu-
neytið, Náttúruverndarsamtök
Danmerkur, Fuglafélag Dan-
merkur og Heimsnáttúruverndar-
samtökin í Danmörku (danska
deildin í WWF).
Niðurstaðan kom í ljós 1992 og
hún var ekki leiðinleg. (Hægt er
að nálgast margar aðrar tilvitnan-
ir í þessa undraverðu útgáfu á
vefnum: http://www.politi-
ken.dk/kronik).
Höfundarnir benda á að þar sem
1/5 af regnskógunum hafi verið
felldir frá því 1830 mætti álykta
að mörgum tegundum hafi verið
útrýmt. „En það sætir mikilli
furðu að ekki er hægt að finna
sannanir fyrir því.“
Þvert á það sem margir halda,
standa 90% af hinum stóra regn-
skógi í miðri Brasilíú enn. Á hinn
bóginn hefur þeim hluta regn-
skóga Brasilíu, sem snýr að Atl-
antshafi að verulegu leyti verið
eytt - aðeins 12% af mjög grisjuð-
um skógi standa enn. Þar mætti
ætla, í samræmi við þumalfing-
ursreglu Wilsons, að nálega
helmingur allra tegunda hefði
verið útrýmt. En IUCN bendir á
að alþjóðlegur hópur dýrafræð-
inga, sem var skipulagður af
Brasilísku dýrafræðiakademíunni
„hafi ekki fundið eina einustu
dýrategund, sem hægt væri að
segja að hefði verið útrýmt, þrátt
fyrir verulega minnkun rýmis og
grisjun lffsvistar." Á sama hátt
var ekki hægt að segja að einni
einustu plöntutegund hefði verið
útrýmt. Til þess að bæta gráu ofan
á svart sögðu dýrafræðingarnir að
ekki eingöngu hefði engin tegund
dáið út „heldur hafði sannast
sagna góður hluti þeirra tegunda,
sem taldar voru útdauðar fyrir 20
árum, fundist."
Þrátt fyrir að IUCN óttist
hækkandi tíðni útrýmingar er
niðurstaðan sú að „hin raunveru-
lega tíðni útrýmingar hefur verið
lág.“ I samræmi við niðurstöður
margra annarra rannsókna verður
að ætla að tíðni útrýmingar sé á
milli 0,01 og 0,15% á áratug.
Hin ógnvekjandi tala hljóðaði
upp á 40.000 tegundir á ári, eða
10% á áratug. Samkvæmt upplýs-
ingum IUCN er þessi tala skáld-
skapur. Hún er sennilega 67 til
1000 sinnum of stór.
Sannanir vantar
Því miður virðast raunverulegar
athuganir ekki vera nægilegar til
að sannfæra marga líffræðinga.
Wilson heldur áfram að segja
„Trúið mér.“ I yfirlitsgrein í
Western og Pearls Conservation
for the Twenty-first Century er
fullyrðingin um 15-25% útrým-
ingu á árinu 2000 endurtekin.
Talið er að „þrátt fyrir að tölur
um útrýmingu tegunda séu um-
deildar þá er er hægt að festa hönd
á hin miklu áhrif þessa á plánetu
okkar.“
Paul og Anne Ehrlich, tveir af
þekktustu talsmönnum umhverf-
ismála, segja: „Líffræðingar þurfa
ekki að vita hve margar tegundir
eru til, hvernig þær tengjast
hverri annarri eða hve margar
deyja út árlega, vegna þess að þeir
geta fundið á sér að á jörðinni er
hafið hnattrænt ferli útrýmingar
tegundanna." Vísindamenn þurfa
með öðrum orðum ekki að sanna
útdauða tegunda, ef þeir aðeins
geta fundið á sér að það sé til-
fellið.
Jared Diamond, prófessor við
UCLA (Háskóla Kaiiforníu) og
höfundur þekktra bóka svo sem
Þriðji simpansinn og Byssur,
sýklar og stál telur að notast ætti
við öfúga sönnunarbyrði og gera
ráð fyrir að allar tegundir séu út-
dauðar, svo fremi sem ekki sé
hægt að sanna að þær séu til. „Við
líffræðingar þurfum ekki að bera
sönnunarbyrðina til þess að sýna
sannfærðum (ofurbjartsýnum)
hagfræðingum fram á að ______.
Þess í stað ættu hagfræðingarnir
að fá það verkefni að skunda út í
frumskógana og stunda rannsókn-
ir sem sanna að allt sé í stakasta
lagi.“
Það er auðvitað vandkvæðum
bundið að taka afstöðu sem gerir
ráð fyrir að allt í einu sé óþarft að
koma með staðfest rök í umræðu