Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Side 23

Astand tryggingarmála hjer á landi.
Yfirlitið hjer að framan ber það með sjer, að framfarirnar
erlendis um forsjá af hendi hins opinbera, hafa oftast gengið
þá braut, að taka fyrir einn og einn áhættuflokk i einu —
oft var byrjað með slysatryggingum — og smámsaman gera
tryggingarnar í hverjum einstökum flokki viðtækari, almenn-
ari, um leið og nýjum áhæltuflokkum var bætt við. Þannig
myndaðist smámsaman heildarkerfi, sem svo var reynt
að gera sem samfeldast, svo það kæmi sem sjaldnast fyrir
að menn gætu lent milli flokka, eða utan flokka, og þannig
komist í örbirgð eða á fátækraframfæri, þrált fyrir það að
þeir ættu heima í einum tryggingarflokki eða fleirum.
Það er auðsætt að þessi leið á að ýmsu leyti illa við í
slíku fámenni, sem er hjer á landi, enda er skamt á veg
komið.
Leiðin, sem farin hefir verið erlendis, er fyrst og fremst
mörkuð af fjölmenninu. í*egar reyna álti nýtt skipulag, voru
erfiðleikarnir ekki hvað minstir að þvi er snertir alt yfirlit
og gæslu. Vísastur vegur til þess að draga úr þessum erfið-
leikum, var auðvitað sá er farinn var, að flokka fjöldann,
skifta honum niður í smærri flokka, svo hægra væri að
gæta þess, að skipulagið væri ekki misbrúkað og hægra að
hafa glöggvara eftirlit, ekki síst að þvi er snerlir fjárhagslegu
áhættuna. Að vísu varð stjórn trygginganna með þessu móti
margbrotnari og stærri en ella hefði þurft, en þótt stjórnar-
báknið í sjálfu sjer væri stórt, gætti þessa agnúa ekki mikið,
einmitt vegna fjölmennisins, sem gerði það að verkum, að
kostnaðurinn við íramkvæmdarstjórnina, þrátt fyrir alt, varð
hverfandi litill á hvern einstakling.
Hjer á landi vikur þessu nokkurnveginn öfugt við. Sökum
fámennis er alt auðveldara um yfirlit og gæslu settra skil-
yrða, en með því að taka hverja tryggingargrein út af fyrir
sig, og a þröngu sviði í byrjun, verður stjórnarbáknið og
nmstangið hæglega óhæfilega mikið og kostnaðarsamt, mið-
að við hvern einstakling, samstarfið milli hinna einslökp