Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Page 43

39
indi sín beint eða óbeint við það, að menn sjeu sjúkratrygð-
ir. Yerkmannafjelögin láta sig sannarlega ekki einu gilda
hvort fjelagarnir eru lika í sjúkrafjelaginu eða ekki. Margir
húsbændur, einkum til sveita, ráða ekki manneskju í vist,
nema hún sje trygð. Sama skilyrði er oft sett fyrir því, að fá
vinnu hjá atvinnurekendum eða hinu opinbera.1) Lánstraust
verkafólks og smá-atvinnurekenda á líku reki, efnalega, er einalt
háð þvi, að sjúkratryggingin sje i lagi, og loks er almennings-
álitið þannig, að nærri stappar að maður, sem ótrygður er
en þó tryggingarhæfur, sje skoðaður sem hálfgerður ræfill,
eða að minsta kosti óráðsmaður fram úr öllu hófi. Þó lögin
sjálf láti alt frjálst, er aðhaldið til tryggingar i raun og veru
ekki svo lítið. Engu slíku aðhaldi er til að dreifa hjer á landi.
Loks er skipulagið mjög svo háð staðháttum, þjettbýli og
greiðum samgöngum. Iíemur þetta greinilega fram i þvi, að
sjúkratryggingar með þessu sniði liafa ált erfitt uppdráttar,
eða alls ekki komist á fót á þeim fáu stöðum í Dan-
mörku, þar sem dálítið svipar til bjerlendra staðhálta, á af-
skektum eyjum svo sem Manö, Hirtsholmene og Drejö, og
hinsvegar náð dálítilli fótfestu hjer á landi, þar sem helst
svipaði til smábæja á liku reki í Danmörku.
Að þessu athuguðu er það ekki sjáanlegt, að sjúkratrygging-
ar með þessu fyrirkomulagi eigi framtíð fyrir sjer hjer á
landi, svo nokkru nemi, að því er heildarástandið snertir.
Þó ástandið, að því er sjúkratryggingar snertir, sje alt
annað en golt hjer á landi, verður i þessu sambandi að geta
þess, að þegar sjúkdóm ber að höndum, einkum til sveita,
á gagnkvæm hjálp (mutual aid), sem grundvöllurinn er að
öllum tryggingum enn þá töluverðan þátt í þvi, að draga úr
afleiðingum tryggingarleysisins. En þelta fer fram skipulags-
lagslaust, með öllum þeim kostum og ókostum, er skipu-
lagsleysi fylgja, þar á meðal þeim, að vitanlega engar tölur
eru til, er sýnt geti, hverja þjóðhagslega þýðingu þessar leif-
ar af fornri menningu hafa.
B. Styrkur til lækningar.
Því fer að vísu fjarri, að styrktarfyrirkomulagið (sbr. hls.
10 hjer að framan), hafi verið tekið upp, sem heildarskipu-
1) Sjá t. d. F. Wittrup: Sygekasseloven, bls. 29 í III. bindi af Dan-
marks Sociallovgivning, Kbh. 1918.