Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Síða 67

63
i og fylt úl — heildarskipulag með t^ggingarsniði, almanna^
tryggingu.
Næsta atriðið, sem þá kemur til athugunar, er það hversu
yfirgripsmikil almannatryggingin þurfi að vera, til hverra
áhættugreina hún nái og til hverra manna. Að því búnu má
gera sjer grein fyrir skiftingu kostnaðarins, fyrir greiðslum
og bótum til hinna trygðu og hvernig þeim skuli hagað, og
loks fyrir starfrækslunni og skipulagi hennar.
Tryggingarsviðið.
1. Áhættugreinarnar.
a. Sjúkra- slysa- öryrkja- og etlitryggingar.
Pað eru vitanlega sjúkra- slysa- og ellitryggingar, sem
manntryggingar yfirleitt og fyrst og fremst beinast að, og
allar ráðstafanirnar, sem gerðar hafa verið hjer á landi, eru
á þessu sviði. En innan þessara aðalgreina, getur verið um
ýmsar undirdeildir að ræða, sem sumar eru innan trygg-
ingar, sumar utan. Á byrjunarstigi vill það einatt verða svo,
að tryggingarráðstafanir stikli á stóru sleinunum, taki þær
áhætturnar, sem mesta þjóðhagslega þýðingu hafa, sem íleslir
verða fyrir, en skilji hinar eftir, sem færri menn eiga hlut
að. En því meira sem dregur úr þjóðhagslegu kröfunum,
því ríkari verður rjeltlætiskrafan til þess, að þessir fátiðari
áhættuílokkar sjeu teknir með.
Hilt er alt annað mál, að sjerstakir áhættuflokkar geta leitt
til sjerstakra ráðstafana, — en ekki til þess að útiloka þá
frá almannatryggingu.
Innan sjúkratryggingar verða t. d. ráðstafanirnar með sjer-
stöku móti eftir þvi, hvort um skammvinna eða langvarandi
sjúkdóma er að ræða, trygging sængurkvenna er einatt talin
sjerstök deild og sumir ólæknandi sjúkdómar (kroniskir) eiga
frekar heima í öryrkjatryggingu. Örorka er og einatt afleið-
ing af veikindum.
Slysatryggingar telja atvinnuslys allajafna i sjerstökum
flokki, af því að iðgjöldin hvila alveg eða aðallega á atvinnu-
rekendum, en ekki af því að þeim sje að öðru leyti sjerstak-
lega varið. Almenn slysatrygging verður ekki takmörkuð við
atvinnuslys og nær i raun og veru til mjög mismunandi at-
burða og afleiðinga. Frá tryggingarsjónarmiði geta sum slys