Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1947, Page 86

84
ingar á skólabömum. Afskipti hans af skólaeftirlitinu hafa ef-
laust orðið til þess að glæða áhuga hans á mannfræði, sem
þaðan í frá varð eitt af aðalhugðarefnum hans, og á þeim vett-
vangi vann það þrekvirki, sem hann mun kunnastur fyrir er-
lendis, þ. e. mannamælingar hans.
Það er lærdómsríkt að fylgja ferli hans sem mannfræðings.
Þar kemur hæfni hans til vísindalegra starfa bezt fram, jafn-
framt því sem þar birtist glögg mynd af honum. Guðmundi
Hannessyni segist sjálfum svo frá, að hann hafi lengi búið
yfir mælingunum og borið að lokum fyrirætlanir sínar undir
samkennara sinn, Guðmund Magnússon, en hann eggjaði til
stórræðanna. Eflaust hefur ekki þurft að brýna hann lengi,
og þegar hann hófst handa, þurfti ekki að ýta á eftir. Hann
hóf mælingarnar um haustið 1920, og þegar á áramótum voru
þær það vel á veg komnar, að hann í bréfi til Sören Han-
sens skýrði honum frá nokkrum niðurstöðum, jafnframt þvi
sem Guðmundur sendi honum sýnishorn af mælingareyðublaði
sínu og leggur til, að samvinna verði hafin milli mannfræðinga
á Norðurlöndum um samræmingu á mælingaraðferðum. Hansen
var vantrúaður á gagnsemi samvinnunnar, en benti Guðmundi
Hannessyni á rannsóknir Halfdan Bryns á Þrændum, sem væru
ágætar, þó að hann væri sér ósammála um sumt. Um þessar
mundir fóru fram víðtækar rannsóknir á Norðmönnum und-
ir forustu K. Schreiners og H. Bryns, og notaði Guðmundur
Hannesson sér tækifærið og sigldi um sumarið 1921 á fund
Bryns, til þess að kynnast af eigin raun mælingaraðferðum
hans. Guðmundi Hannessyni var þegar ljós nauðsyn þess, að
mælingaraðferðimar yrðu betur samræmdar en raun var á,
þar sem segja má, að hver færi sínar eigin leiðir, og torveld-
aði það mjög allan samanburð milli mælinga mismunandi höf-
unda. Hann lagði því einnig til við Bryn, að reynt yrði að
koma á samræmingu á mælingum meðal Norðurlandaþjóðanna.
Sérstaka áherzlu mun Guðmundur hafa lagt á ákvörðun augn-
litar, og átti Bryn að færa það í tal við próf. Schreiner, að
unnið yrði að þvi, að sams konar augnlitartöflur yrðu not-
aðar um öll Norðuröndin. Úr þessu varð þó ekki, en Guðmund-