Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1963, Síða 25

23
ingar, og ég verð að vara eindregið við þeim hugsunarhætti,
sem því miður gætir hér allt of mikið, að unnt sé að stunda
aðra vinnu, svo að verulega dragi, samfara þeirri ströngu
vinnu, sem háskólanámið er. Háskólanámið krefst þess, að
þér stúdentar leggið yður alla fram, helgið yður þvi heilir
og óskiptir. Það krefst námshæfileika yðar allra, sjálfsögunar,
þolinmæði og þreks, nákvæmni og elju, ef árangur á að verða
góður. Það er kyrrlát önn, sleitulaus vinna, en þá verður líka
„þekking sigurlaun", eins og skáldið kemst að orði. Það er
gamalt mál, að enginn verði óbarinn biskup, og þegar það
mál er gaumgæft, ætla ég, að i því felist mikil sannindi um
nám háskólamanna almennt.
Háskólinn býður yður ýmis menntunarfæri, en gætið þess
vel, að allt háskólanám er að verulegu leyti sjálfsnám, sjálfs-
þjálfun, sjálfsþroskun. Sagnorðið að þroskast í íslenzku máli
er að jafnaði notað í miðmynd — það er naumast einskær
tilviljun, heldur felst í sjálfu formi orðsins markverð hugsun
— sú, að sannur þroski fáist eigi nema fyrir eigin tilverknað.
Brýning Grógaldurs til ungra manna á að þessu leyti enn við,
þar sem manni er ráðið „at þú of öxl skjótir, því er þér atalt
þykkir; sjalfr leið þú sjalfan þik“.
í menningu vorri er sú mikla veila, að æ fleiri þegnar þjóð-
félags verða þiggjendur andlegra verðmæta, en ekki veitendur,
óvirkir þátttakendur án þess að leggja nokkuð sjálfstætt af
mörkum. Þessa gætir allt of mikið í íslenzku skólastarfi.
Því er verr, að ítroðslan skipar þar enn öndvegi. Vér verðum
að leggja aukna áhei'zlu á skapandi starf nemenda og sjálf-
stæð framlög þeirra. Á þetta ekki síður við háskóla vorn en
aðra skóla. Vér þurfum að laða stúdentana til sjálfstæðra
vinnubragða og framlaga, í námi og félagsstarfi. Verkefni
yðar á að vera ,,að fregna og segja“, svo sem gera skal „fróðra
hverr“, að tali Hávamála. Háskólinn ætlar yður ekki hlut
segulbandsins, sem skilar því einu, sem að því berst, ætlunin
er að veita yður þjálfun til að fást við sérfræðileg verkefni,
leiðbeina yður um fræðileg vinnubrögð, temja yður hlutlæg
og gagnrýnin viðhorf, gera yður lærdómsmenn, en ekki síður