Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2009, Blaðsíða 184
undanfömum árum gert málfræðingum kleift að veita nemendum mikilsverða þjálfun
í rannsóknum. Vinna við rannsóknaverkefnin „Tilbrigði í færeyskri setningagerð". sem
Höskuldur Þráinsson prófessor stjómar, „Sagnftokkar og táknun rökliða" undir stjóm
Jóhannesar Gísla Jónssonarog „Söguleg hljóðkerfis- og beygingarfræði forníslensku".
sem Jón Axel Harðarson stjómar, hélt áfram á grundvelli framhaldsstyrkja frá
Rannsóknasjóði (Rannís). Tvö verkefni hlutu styrki Rannsóknasjóðs til þriggja ára,
annars vegar öndvegisverkefnið „Hagkvæm máltækni utan ensku - íslenska tilraunin".
sem Eiríkur Rögnvatdsson stýrir. og hins vegar „Samspii bragkerfis, hljóðkerfis og
setningagerðar" undir stjóm Þórhatls Eyþórssonar. Þessu til viðbótar var unnið að
nokkrum verkefnum á grundvelli styrkja frá Rannsóknasjóði Háskóta ístands.
Viðfangsefnin voru fjölbreytt: íslenskt mát á 19. ötd (Jóhannes Gísli Jónsson). bragkerfi
dróttkvæða og rímna (Kristján Ámason). setningafræðiteg þáttun fomíslenskra texta
(Eiríkur Rögnvaldsson), setningafræði íslensks táknmáls (Rannveig Sverrisdóttir) og
þotmynd í máli ungra íslenskra bama (Sigríður Sigurjónsdóttir), auk þess sem styrkur
fékkst til að halda áfram við umskráningu mállýskugagna. Af öðrum viðfangsefnum
má nefna málfræðitegt kyn. söguteg málvísindi og máttileinkun og millimál ístensku-
málnema. Þá kom út bókin Versatility in Versification: Multidisciplinary Approaches to
Metrics, ritstjórar: Tonya Kim Dewey og Frog. Hún er afrakstur ráðstefnunnar Greinar
skátdskapar - The Branches of Poetry sem haldin var 2008 í Reykholti og tengdist
verkefninu „Bragkerfi. hljóðkerfi og setningakerfi í eddukvæðum" undir stjóm
Kristjáns Ámasonar prófessors. Loks má geta þess að Höskuldur Þráinsson
prófessor hlaut heiðursverðlaun Ásusjóðs árið 2009.
Sagnfræðistofnun
Sagnfræðistofnun heldurtil í Guðnastofu í Ámagarði. sem kennd ervið Guðna
Jónsson prófessor. Stofnunin fær úthlutun af fjárframlagi til Hugvísindadeitdar. [ stjóm
sátu á árinu Már Jónsson. forstöðumaður, Valur Ingimundarson, fulttrúi starfsmanna.
og Ólafur Amar Sveinsson. futltrúi meistaranema. Fast starfslið er kennarar með
rannsóknaskyldu í sagnfræði og fomteifafræði. en félagar eru jafnframt doktorsnemar
og meistaranemar í sömu greinum. Stúdentar hafa gegnt tímabundnum verkefnum
fyrirstofnunina, s.s. vinnu við bókatager. skrásetningu bókakosts og umsjón með
vefsetrinu Söguslóðum. Forstöðumaður hafði á hendi framkvæmdastjóm og dagtegan
rekstur. Hann situr fundi í stjóm Hugvísindastofnunar.
Útgáfustarf var með hefðbundnu sniði. í ritröðinni Sagnfræðirannsóknum, sem Hetgi
Þorláksson ritstýrir. kom út bók Hugrúnar Reynisdóttur. Saga viðskiptaráðuneytisins
1939-1994. Frá höftum til viðskiptafrelsis. Tvö verk eru tit athugunar og
endurskoðunar. Engin bók kom út í Ritsafni Sagnfræðistofnunar og ekki heldur í
meistaraprófsritgerðaröð hennar.
Árlegan minningarfyrirtestur Jóns Sigurðssonar hétt Miroslav Hroch. prófessor í
sagnfræði við háskólann í Prag. mánudaginn 30. mars. Heiti erindisins var„Why Did
They Win?" og fjaltaði Hroch um það á hvem hátt þjóðemishópar í Evrópu hafa krafist
viðurkenningar sem fullmótaðar þjóðir. Á málstofu daginn eftir kynnti Hroch nýjustu
rannsóknir sínar undir yfirskriftinni „Trying to find a consensual explanation of nation
formation". Þá hélt Klaus Petersen. prófessor í samtímasögu við Syddansk universitet
í Óðinsvéum, fyrirtestur 3. september á vegum stofnunarinnar sem nefndist „Coca-
Cola and C. Wright Mills. Americanisation in the Era of the Danish Welfare Society. ca.
1945-1970". Stofnunin kom að tveimur mátþingum á árinu. Hið fyrra var haldið 23.
ágúst í tilefni af því að árinu var öld liðin frá fæðingu Jóns Jóhannessonar. prófessors í
sagnfræði. Stóðu Sagnfræðistofnun og afkomendur Jóns að þinginu. Hið síðara var
hatdið 21. nóvember í titefni af 200 ára afmæli byttingarinnar 1809 undir heitinu
„Jörgen Jörgensen: Bíræfinn sótargapi eða lýðræðishetja?" Hafði Anna Agnarsdóttir
veg og vanda af skipulagi.
Rannsóknir einstakra starfsmanna eru jafnframt hetstu verk unnin á vegum
Sagnfræðistofnunar og er gerð grein fyrir þeim í Ritaskrá Háskóta Islands. Að auki
hefur stofnunin komið að ýmsum verkefnum í samstarfi við aðra. Að Reykholts-
verkefni er unnið undir stjóm Hetga Þortákssonar, sem og að ritun á sögu utanríkis-
verslunar. Guðmundur Jónsson erfulltrúi Sagnfræðistofnunar í stjóm Miðstöðvar
munnlegrarsögu og er jafnframt formaður hennar. Stofnunin starfrækir vefsetrið
Söguslóðir (soguslodir.hi.is) þarsem vistuð eru upplýsingasöfn um sagnfræði og birtar
fréttir úr fræðunum. Þar ber hæst ritaskrána „ístandssaga í greinum" sem tekur til
greina um íslenska sögu og sagnfræði í tímaritum og greinasöfnum. Reynt erað
uppfæra hana reglulega. Sama gildir um skrá yfir lokaritgerðir í sagnfræði við Háskóla
íslands. sem einnig er á Sögusióðum.
182