Dýraverndarinn - 01.03.1965, Side 4

sýnn forkólfur um liugsjóna- og menningarmál,
hafði átt írumkvæði að kaupum Alþingis á hand-
ritasafni afburðamannsins Jóns lorseta Sigurðsson-
ar, verið ómetanleg stoð við stofnun Möðruvalla-
skóla og annar forvígismaðurinn að stofnun hjóð-
vinafélagsins og síðan formaður þess og um langt
skeið mestur ráðamaður. Hann hafði hlotið gull-
medalíu „anu og hygginda“, — og síðast en ekki
sízt: hann þekkti persónulega alla helztu valda- og
áhrifamenn með þjóð sinni — og fjölmarga aðra
nýta menn og nokkurs megandi víðs vegar á land-
inu. Mundi óhætt að fullyrða, að málstaður fer-
fættra og fleygra málleysingja á íslandi liefði alls
ekki getað fengið nokkurn áhrifavænlegri og ötulli
l'orvígismann en þetta heljarmenni að fjölhæfni,
kappi og starfsorku, engan, sem af slíkri óþreytandi
elju, einstæðri lagni og beinlínis hjartanlegri ástúð
hefði helgað sig málstað þeirra allt til hinztu augna-
lilika ævikvöldsins.
En þrátt fyrir allan sinn áhuga, alla sína afbrigða-
góðu aðstöðu, réðst liann því aðeins í útgáfu fyrsta
heftis Dýravinarins, að félag danskra hefðarkvenna,
sent hafði gerzt áhrifaríkt um dýravernd, kostaði
útgáfu þess heftis. Og það er auðsætt af formálan-
um, að þó að hann vissi, að hlutdeild þessa lélags
mundi á þeirrar tíðar íslandi verða engan veginn
lítils metin — stórt orð Hákot —, þó að hann legði
við málstaðinn nafn sitt og virðingu, þó að hann
vissi sig hafa Þjóðvinafélagið sem hagkvæman bak-
hjarl — og þó að liann mætti telja öruggt, að hann
gæti tryggt sér efni frá slíkum mektarmönnum sem
landshöfðingja og biskupi og öðrum eins og jafn-
ólíkum andlegum stórmennum og Grími Thomsen
og Matthíasi Jochumssyni, |)á var hann þess engan
veginn viss, að ritinu, málstaðnum, yrði þannig
tekið, að framhald gæti orðið á útgáfunni. Hann
þekkti ástandið á þessum vettvangi með þjóð sinni,
— hann var maður sannraunsær og kunni á því full
skil, að aldagömul hefð og rótgrónar hugmyndir
um þau mál, sem vörðuðu matarstrit þrautpíndrar
og Jirælkaðrar jjjóðar, mundu verða lítt yfirstíg-
anlegur jjröskuldur á vegi frumherja í því máli, sent
])arna var flutt, — auk jress sem j>ar kom til sinnu-
og kæruleysi allra Jjeirra mörgu, sem höfðu frá
morgni lífs síns aldrei séð sér „leggjast neitt til“.
En svo sem kunnugt er öllum jreim, sem kunna
nokkur skil á jtessum málurn og á íslenzkri bók-
fræði, var Jiessu nýstárlega riti jjannig tekið hjá
Frú Ingunn Einars-
dóttir, sem skákaði
vanlrú og rökum
karlmannanna.
mörgum beztu mönnum jíjóðarinnar í öllum stétt-
um, að Tryggvi sá sér íært að halcla áfrarn útgáfu
joess, þar eð völd hans í Þjóðvinafélaginu gerðu
honum hægra um vik til slíkrar útgáfustarfsemi en
ella helði orðið. Næsta hefti jók á vinsældir Dýra-
vinarins, og síðan fóru jjær vaxandi ár frá ári og
j)á um leið áhrif lians, enda tókst Tryggta að fá
efni frá mörgum áhrifamestu og ritfærustu mönn-
um tveggja eða jafnvel ])riggja kynslóða — j)ar á
meðal æðstu valdsmönnum og ýmsum helztu skáld-
um j)jóðarinnar í hundnu máli og óbundnu, — en í
hópi skáldanna urðu áhrif hans svo frjó og varan-
leg, að vart verður dregið í efa, að þau hafi orkað
því, að til urðu sum j)au l)ókmenntaleg verðmæti,
sem munu verða í gildi um alla framtíð og ávallt
vega Jtungt, Jtegar málstaður dýranna er veginn,
og má ])ar til dæmis nefna sum fegurstu ljóð Þor-
steins Erlingssonar og ennfremur Málleysingja hans
— og dýrasögur jteirra Þorgils gjallanda og Guð-
mundar Eriðjónssonar.
En þau voru rótgróin og lífsseig hin gömlu við-
horf og tómlætið j)eim hjá mörgum hin traustasta
vörn. Lesendur Dýraverndarans mega ekki ráða J)að
at J)ví, sem J)egar hefur verið sagt, að allur })orri
landsmanna hafi keypt eða lesið Dýravininn hans
Tryggva — eða allir, sem liann náði til, tekið sinna-
skiptum gagnvart dýrunum, tömdum og villtum.
Síður en svo. Dýravinurinn var aldrei gefinn iit
nema í nokkrum hundruðum eintaka. Hann átti
sér einlæga, skapheita og hjartahlýja vini víðs vegar
um landið og í öllum stéttum, en j)að var víða
langt á milli þessara vina, og })ó að fæstir þeirra,
4
D ÝRAV ERNDARINN