Heilbrigðismál - 01.12.1991, Blaðsíða 21

Erlent
Hætta af
hjólabrettum
Ár hvert slasast tugir
þúsunda bandarískra
ungmenna á hjólabrett-
um og nokkrir tugir láta
lífið. Meðal yngstu barn-
anna eru höfuðhögg al-
gengust. Þó að eldri
börn geta borið hend-
urnar fyrir sig er höfuðið
samt í hættu og brot á
tönnum algeng.
í sumum löndum hef-
ur notkun hjólabretta
verið bönnuð, fil dæmis
í Noregi frá 1989. í
Bandaríkjunum hefur
verið lagt til að börnum
verði bannað að vera á
hjólabrettum en ungl-
ingum heimiluð notkun
þeirra, þó ekki á umferð-
argötum. Þá er lagt til að
skylda verði að nota
hjálma með andlitshlíf,
líkt og gert hefur verið í
amerískum fótbolta síðan
1959, en í þeirri íþrótt
hefur dregið úr slysum á
andliti og tönnum um
98%.
Medical and Health
Annual, 1991.
Skipt um
hlutverk
Oft hafa verið gerðar
kvikmyndir þar sem
læknar koma við sögu.
Enn ein hefur bæst við
en nú er læknir orðinn
sjúklingur. Hún nefnist
einfaldlega Læknirinn
(The Doctor) og byggir á
reynslu bandaríska lækn-
isins Edward E. Rosen-
baum sem greindist með
krabbamein árið 1985. f
myndinni, sem
frumsýnd var í sumar, er
William Hurt í hlutverki
hjartaskurðlæknis sem
kemst að því að hann er
með illkynja æxli í
hálsi. í stuttu máli fjallar
myndin um muninn á
því að vera að lækna
sjúklinga og vera sjúkl-
ingur sjálfur. Hún hefur
hlotið góðar viðtökur í
Bandaríkjunum.
American Medical News,
dgúst 1991.
Öskubakki
orðinn
aukahlutur
Þýska bílaverksmiðjan
BMW ætlar að hætta að
hafa öskubakka í öllum
nýjum bílum. Vegna
þess að reykingamenn
eru orðnir í minnihluta
verða þeir að greiða sér-
staklega fyrir það að fá
öskubakka í bflinn sinn.
Smoking or Health Update,
vorið 1991.
Grænt te
lofar góðu
Dýratilraunir vestan-
hafs gefa vissa vísbend-
ingu um að í grænu tei
séu efni sem veita vörn
gegn sumum tegundum
krabbameins. Vísinda-
menn vara þó við að
heimfæra þessar niður-
stöður á mannfólkið, til
þess þurfi mun ítarlegri
rannsóknir. Grænt te
fæst ef blöð terunnans
eru þurrkuð fersk en
svart te ef þau eru látin
gerjast fyrir þurrkun.
Græna teið er mikið
drukkið í Austurlöndum,
m.a. í Japan.
American Medical News,
september 1991.
„í tóbaksreyk
er arsenik ..."
Sænsk heilbrigðis-
yfirvöld hafa ákveðið
að breyta viðvörunum
á tóbaksvörum. Á
sígarettupökkum verða
sextán mismunandi
merkingar og verða mið-
arnir stærri en áður eða
5x6 sentimetrar. Pá verð-
ur farið að dæmi íslend-
inga og notaðar teikning-
ar ásamt texta. Meðal
textanna eru: „f tóbaks-
reyk er arsenik, blý, kad-
míum og mörg önnur
hættuleg efni." „Nær
eingöngu reykingamenn
fá hjartaáfall fyrir fimm-
tugt."
Smoking or Health Update,
vorið 1991.
©
DOCTOR
Morgunverður
er mikilvægur
vegna hjartans
Rannsóknir sýna að
þeim sem borða ekki
morgunmat reglulega er
hættara en öðrum við að
fá hjartaáfall. Komið hef-
ur í ljós að samloðun
blóðflagna er þrefalt
meiri þegar morgunverð-
inum er sleppt.
Börn og unglingar sem
fá sjaldan eða aldrei
morgunverð hafa meira
kólesteról í blóði en þau
sem borða morgunverð.
Til að minnka áhætt-
una á hjartaáfalli er því
ráðlegt að borða trefja-
ríkan og fitulífinn morg-
unverð.
Prevention, september 1991.
Saltið hefur
sitt að segja
Breskir vísindamenn
hafa farið yfir rannsóknir
sem gerðar hafa verið á
sambandi saltneyslu og
háþrýstings og komist að
því að ástæða sé til að
ætla að saltið sé skað-
legra en talið hefur ver-
ið. Þeir fullyrða að með
því að draga úr salt-
neyslu um 3 grömm
megi lækka efri mörk
blóðþrýstings (systolic)
um 5-7 mm. Þetta má
gera með því að forðast
saltaðan mat og taka
saltstaukinn af eldhús-
borðinu. Hægt er að ná
enn meiri árangri með
því að athuga betur
hvort salt er f fæðuteg-
undum sem bera þess
ekki greinileg merki og
forðast þær. Bretarnir
telja að unnt sé að fækka
dauðsföllum af völdum
heilablæðingar og hjarta-
sjúkdóma þar í landi um
tugi þúsunda á ári og
bjarga fleiri mannslífum
en með notkun bílbelta!
Prevention, október 1991.
HEILBRIGÐISMÁL 4/1991 21