Fróðskaparrit - 01.01.2007, Qupperneq 11

PUPILS OF THE GRAMMAR SCHOOL OF TÓRSHAVN AND TORLUF GREGERSEN
9
varðveitta brævið at Sælands biskupur
hevði Føroyar í biskupsdømi sínum longu í
1603, og at so hevði verið í fleiri ár? Eg eri
í iva, m.a. tí at brævið ikki bara inniheldur
ymiskt privat (t.d. heilsan til konu og bøm),
men eisini nevnir “meinigheitir tykkara”,
sum PW er fúsur at hjálpa um tað tørvast:
skrivar ein biskupur sovorðið um meinig-
heitir i einum øðram biskupsdømi? Eg vóni
at ein søgugranskari tekur allan spurningin
um skiftið frá Bjørgvins biskupsdømi til
Sælands biskupsdømi uppaftur eftir øllum
keldum, eisini hesum brævinum, uttan at
halda fyri givið at LD og aðrir høvdu rætt í
at kirkjan fylgdi handlinum.
Tað sum Lucas Debes (1673, s. 213-
228) skrivar um Magnus Heinason, er tikið
úr “Jens Lauritzsøns Norrigia Illustrata oc
et Færøeske troeværdigt Manuscripto” (s.
205). At LD kallar kallar hetta handritið
føroyskt, merkir ikki at tað var skrivað á
føroyskum máli, men bara at tað var skrivað
í Føroyum. Tað verður viðgjørt av Jørgen
Rischel (1963, II, s. 46-49). Jón Helgason
(1940, s. 33) hevði ávíst at tann sum hevði
skrivað tað má hava verið kønur í latíni, og
gitt at tað kann hava verið annaðhvørt Hans
Jørgensen Fynbo ella Gabriel Torlufsen, ið
báðir vóru prestar og versynir Jón Heinason
løgmann, bróður Magnus. Men ein triði
niøguleiki er TG, ið var sóknarprestur hjá
Magnusi og Jóni, tá ið teir vóra í Føroyum,
og faðir annan prestlærda versonin hjá Jóni.
TG er eisini ein av teimum sum kunnu
hugsast at hava skrivað ta navnleysu lýsing-
ina av Føroyum ið varð brúlct í Føroya-
lýsingini hjá Resen, hóast Gabriel Mitens
helst er ein bctri møguleiki (Rischel og Ská-
rup 1972, s. XXXIIff).
Torleff Gregoriusson, prestur í Bjørgvin
frá 1568 til 1572 ella seinni
Henda TG kenna vit bara frá einari keldu,
Absalon Pederssøns Dagbok (útg. 1963-70).
Um Absalon Pederssøn Beyer hevur Jacob
Jacobsen skrivað í 1952 og tá eisini tikið
ymiskt upp aftur úr dagbókini eftir einari eldri
útgávu. í tí fylgjandi verða ikki allar
umtalurnar av TG í dagbókini tiknar við.
Tað fyrsta dagbókin sigur um TG er at
20.3.1563 “Skenchte Bergens Capittel Tor-
leff Gregoriusson fem daler til hielp at
studere med, som drog til Skotland igen att
studere thil S. Ándreas.” Hann er kanska
tann Tarquinius Gregorii ið varð innskriv-
aður við universitetið í Saint Andrews í
1558 (Anderson 1926, s. 266). Meðan TG
las í Skotlandi, var John Knox virkin har
sum predikantur fyri ta calvinsku prote-
stantismuna, og ein nýggj kirkjuskipan varð
viðtikin eftir hasari læruni.
4.4.1568 “Wart her Torleff her Gregorij
søn ordinerit til prest oc sacellan til Dom-
kircken aff doctor Jens Schellerup”. Ein
“sacellan” var ein kapellanur; Jens Skjelde-
rup var biskupur í Bjørgvin 1557-82. Tá ið
faðir TG nevnist “her Gregorius”, má hann
hava verið prestur, óivað har í landinum;
annars er onki kunnugt um hann.
TG má vera føddur aftan á siðaskiftið, tá
ið prestar sluppu at giftast, kanska um 1540,
fyri at siga eitt runt tal, ella fá ár seinni.
Hann átti eina systur, Anne Gregorii dotter,
ið giftist einum prestasoni 20.8.1570.
Sjálvur giftist hann ikki í Bjørgvin, i
hvussu er ikki so leingi dagbókin verður
førd. Men kvinnur vóru í lívi hansara.
Hann hevði lovað “Biorgis [?] Anne”
hjúnalag, men vilđi ikki halda lyftið.