Fréttablaðið - 30.01.2010, Side 34

MENNING 4
Morguntímar, hádegistímar, síðdegistímar og kvöldtímar.
Líkamsæfingar, öndunaræfingar, slökun og hugleiðsla.
Sértímar fyrir barnshafandi konur,
byrjendur og lengra komna.
Nýtt og spennandi gallerí og listamenningarmiðstöð sem nefnist
MMX opnaði í hverfinu Mitte í Berlín í gær. Um er að ræða þúsund
fermetra rými í fallegu gömlu húsi og garði þar sem fókusinn er á
nýja nálgun í þýskri og alþjóðlegri list. Fyrsta sýningin opnar í dag
en þar mun íslenska myndlistarkonan Björk Viggósdóttir sýna hljóð-
verk með listaverki Rebeccu Loyche sem er ljósherbergergi með
dagsbirtuljósi til að lyfta lundarfari gesta. „Þessi nýja listamiðstöð
er gífurlega spennandi og það er frábært að geta tekið þátt,“ segir
Björk sem einnig sýnir um þessar mundir á samsýningu í Gallerí
Crymo í Reykjavík sem nefnist Flow/Line/Details. Björk er ekki eini
íslenski listamaðurinn til að sýna í MMX en Darri Lorenzen sem er
búsettur í Berlín verður með innsetningu sem einnig opnar um helg-
ina. Meðal annarra listamanna sem sýna á þessari fyrstu sýningu
sem lýkur 28. febrúar eru hinn þýski Patrick Timm sem sýnir sér-
staka teiknivél, vídeóverk eftir hinn spænska Pablo Fernandez Pujol
og svo verður sérstakt rými helgað vídeóverkum þar sem 35 verk
verða í stöðugri spilun.
MMX – Open Art Venue Linienstraße 142/143 10115 Berlin www.
mmx.mx
Íslendingar sýna í Berlín
MYNDLIST ANNA MARGRÉT BJÖRNSSON
Björk Viggósdóttir er með hljóðverk á sýningu sem opnar í MMX í Berlín í dag.
L
istakonan Unnur Andrea
Einarsdóttir útskrifað-
ist úr myndlistardeild
Listaháskóla Íslands árið
2005. Vídeóverkin henn-
ar hafa verið sýnd um allan heim
og meðal annars í Betlehem.
„Ég fór upphaflega að læra
myndlist því þar gat ég blandað
öllu saman, tónlist, myndlist og
leiklist. Ég fæst aðallega við víd-
eóverk og gjörninga. Mér finnst
gjörningaformið vera einstök
upplifun því þetta er eitthvað sem
maður er að gera einmitt þar og
þá og maður deilir þessu andar-
taki með áhorfandanum,“ útskýr-
ir Unnur Andrea.
Verk hennar hafa ferðast um
heiminn undanfarin ár og verið
sýnd víða, meðal annars í Evr-
ópu, S-Ameríku, Indlandi og í
Betlehem og segir Unnur Andr-
ea að hún hafi fengið mjög mis-
jöfn viðbrögð frá fólki við verkun-
um, sumum finnist þau hræðileg
en öðrum finnst verkin einstök.
„Verkin hafa eiginlega ferðast
heiminn sjálf. Ég hafði upphaf-
lega sent nokkur verk eitthvert til
sýningar og svo hafa menn sent
þau áfram á önnur gallerí og svo
framvegis. Ég hef meðal annars
fengið bréf frá Indlandi þar sem
mér var tilkynnt að eitt verka
minna hafi verið á sýningu þar.
Mér þótti sérstaklega vænt um að
hafa fengið að taka þátt í sýning-
unum í Betlehem því það er víst
erfitt að fá vestræna listamenn
og menningu þangað yfir vegna
ástandsins þar. Ég sendi gallerí-
rekanda eitt sinn nokkur vídeó-
verk og hann hefur notað þau öll
á nokkrum mismunandi sýning-
um, Ég er sem sagt mikil stjarna
í Betlehem,“ segir Unnur Andrea
og hlær. - sm
STJARNA Í BETLEHEM
Annað hvort hötuð eða dáð. Unnur
Andrea segist hafa fengið misjöfn
viðbrögð við verkum sínum, sumir elska
þau, öðrum finnst þau hræðileg.
Melaninholia Ljósmynd úr vídeóvekinu Melaninholia 3 frá árinu 2008. Annað hvort hötuð eða dáð. Unnur Andrea segist hafa
fengið misjöfn viðbrögð við verkum sínum, sumir elska þau, öðrum finnst þau hræðileg.
Mikil bók að vöxtum, á þriðja
hundrað síður í þéttskrifuðum
eindálki, en auðlesin og aðgengi-
leg, fyndin, hvöss og málglöð með
eindæmum. Bókin er yfirlit yfir
sögu íslenska lýðveldisins frá
stofnun þess í úrhellinu sumarið
1944 til loka nýliðins árs. Sextíu
og fimm ár í sextíu og sex erind-
um (eða ljóðum) sem hvert um
sig er frá tveimur upp í tæpar
tíu síður. Bókin er því eins konar
„Öldin okkar“ í ljóðformi (sem
jaðrar við prósa) eða öllu heldur
66 skáldleg áramótaskaup í rit-
uðu máli. En skopið er einkar nap-
urt og hæðið. Bókin einkennist af
ísköldu háði, biksvörtum húmor,
afbökuðum útúrsnúningum og
afgæðingum, ögrandi vísunum
í eldri skáld og skáldskap, mein-
yrtum lýsingum á helstu atburð-
um (og persónum og leikendum)
liðinnar tíðar: allt og allir fá það
óþvegið, engum er hlíft, ekkert er
skáldinu heilagt – bókin „storkar
blygðunarlaust helgustu kenndum
kristinna manna“ (63), lætur allt
flakka og fokka. Vegur og særir
á víxl.
Hápólitísk bók, berorð og bein-
skeytt, höfundur felur hvergi
viðhorf sitt til atburða og ein-
staklinga (sem eru óspart nafn-
greindir) talar ávallt út þótt hann
snúi víða útúr, predikar án afláts
og gefur lesanda sínum lítið svig-
rúm til að gelda í vegginn. Mark-
miðið er áróður og málafylgja en
hvorki lýrísk hughrif né íhugun
skáldlegra ráðgátna. Kostir bók-
arinnar eru mælska, orðfimi,
dirfska, stílfærni, málhæfi, skörp
málbeiting, frjótt ímyndunarafl,
markviss tök á afbökunum, mein-
leg kímnigáfa og nístandi írónía.
Lestir bókarinnar eru einlit sjón-
armið, einstrengingsleg umvönd-
un, skefjalaus stóryrðaflaumur á
stundum, víða oftrú á mælgi og
stagli: skortur á ritstjórn og ögun
– það besta er bæði hnyttið og
frumlegt, nýstárlegt og eggjandi,
en víða inn á milli eru bragðlitl-
ar langlokur og ansi súrt slátur;
hálfkæringur, fjas og margtuggn-
ir brandarar.
Þetta er nútímalegur lands-
ósómi, textinn hamslaus spuna-
og hrunadans eins og fyrir-
myndin: „Þurfa menn ógæfu til
að yrkja?“ (20) spyr skáldið, og
kveikja þessarar bókar og und-
irrót er vissulega ógæfa heillar
þjóðar, siðlaus græðgi og stjórn-
lausar fjárglæfrar: „Stórasta land
í heimi var aðeins málvilla“, útrás-
in útræsi (197). Saga um „skáld-
aða skáldaþjóð“ (203) og stráka-
skríl sem vildi „dúxa á prófum án
þes að lesa fyrir þau“ (199): Saga
um „stærsta bankarán sögunnar“
(201). Sigurður Hróarsson
Niðurstaða: Hressileg bók, málóður
skáldskapur í takt við svikin fyrirheit.
Hápólítísk, berorð og beinskeytt
Bókmenntir ★★★
Ljóðveldið Ísland
Sindri Freysson