Fréttablaðið - 19.02.2010, Qupperneq 34

19. FEBRÚAR 2010 FÖSTUDAGUR6
Maður skrifar Tónlist á Íslandi
í leitargluggann og sigur-
vegarinn er.....: musik.is - allir
íslenskir vefir sem tengjast
tónlist.
Ekki verður annað sagt en þessi
fyrsta gátt sé ágætt fyrsta stefnu-
mót íslenskrar tónlistar og ónefnds
netverja. Stútfull af upplýsingum
á íslensku og ensku og vel til þess
fallin að gera þessi fyrstu kynni að
einhverju meiru en skyndikynn-
um. En hvernig upplifa þeir, sem
standa að þessari stefnumótaþjón-
ustu áheyrenda og íslenskrar tón-
listar, Netið og þróun þess?
Jón Hrólfur Sigurjónsson fékk
net-delluna fyrir tuttugu árum og
hefur fylgst með þróuninni:
Það sem tendraði mann í upphafi
voru þeir ótrúlegu möguleikar til
samskipta og miðlunar sem netið og
upplýsingatæknin opnaði. Tilfinn-
ingin var sú að netið og upplýsinga-
tæknin væru svarið; verkefnið fólst
í að finna eða formúlera spurningar
við hæfi. Maður reyndi að sannfæra
tónlistarfólk og -kennara, fá fólk til
að taka þátt. Þessu fylgdi svolítil
frumkvöðlatilfinning.
Tónlistarmenn eyða oft umtals-
verðum fjármunum og fyrirhöfn í
að koma sér á framfæri, miðla upp-
lýsingum og vera í samskiptum.
Sama á við um skóla og stofnanir.
Það er ekki fyrr en á síðustu árum
að maður sér örla á meðvitund um
hvernig netið má nýta í þessum til-
gangi.
Sá möguleiki sem tæknin býður
til að miðla tónlist fram hjá hefð-
bundnum útgefendum og rétthöf-
um hefur haft mikil áhrif, sérstak-
lega á ungt fólk. Bransinn var (og
er) þunglamalegur og svifaseinn í
þessum nýja heimi. Kynslóðir hafa
nú vaxið úr grasi sem sjá ekkert at-
hugavert við að sækja sér tónlist,
kvikmyndir eða önnur hugverk án
þess að greiða eigendum eða rétt-
höfum fyrir. Nú er líka umtalsverð-
ur hluti tónlistar seldur yfir Netið
– hefðbundnar plötuverslanir eru
hverfandi. Að tónlist yrði að megn-
inu til seld í óefnislegu formi, án
þess að fólk hefði neitt í höndunum
(plötuumslag, bækling) þótti mörg-
um órar fyrir fáum árum.
Þróunin er sem sé ekkert að
hægja á sér. Þvert á móti, hraðinn
eykst, svo mjög að gamlir dellukarl-
ar eiga fullt í fangi með að fylgjast
með. Tónlistarmenn, sérstaklega
þeir yngri, eiga sér nú svæði á Face-
book, MySpace eða bloggi. Stofnan-
ir eins og Sinfónían og Óperan eru
að gera ágæta hluti þótt betur megi
gera í gagnvirkni og samskiptum
við áheyrendur.
Ríkisútvarpið hefur skyldur við
menninguna umfram aðra miðla.
Þar hefði skráning og miðlun þeirra
þjóðargersema sem felast í segul-
bandasafni stofnunarinnar átt að
hafa forgang, svo dæmi sé nefnt.
Og af hverju er ekki blogg á RÚV-
vefnum? Annað dæmi: Podcast og
Rondó-rás komust í loftið hjá RÚV
fyrir baráttu áhugasams starfs-
manns en ekki fyrir markaða stefnu
stofnunarinnar – stór undarlegt.
Loks þetta. Á þessum tímum
þegar amma og afi eru komin á
FaceBook og lestur blaða og tíma-
rita fer hratt minnkandi, sérstak-
lega meðal ungs fólks, þá vilja tón-
listarmenn hefja blaðaútgáfu!? Einu
sinni í mánuði? Af hverju ekki vef-
rit, fyrst til eru aurar? Vefrit mæti
t.d. hugsa með einhverjum hætti
þannig að seinna, ef til vill á þessu
ári, á næsta ári, eða því þarnæsta,
mætti færa útgáfuna yfir í eitt-
hvert það snið sem sækja má í sím-
ann, iPad, eða hliðstæðar græjur
sem menn vonast einna helst til að
geti bjargað dauðadæmdum prent-
miðlum.
Sá möguleiki sem tæknin býður til að miðla tónlist fram hjá hefðbundnum útgefendum og rétthöfum hefur haft mikil áhrif, sérstaklega á ungt fólk að mati Jóns.
Miðlunin og músíkin
● Jón Hrólfur Sigurjónsson fékk netdellu fyrir 20 árum og hefur fylgst með þeirri þróun sem hefur átt sér stað síðan þá.
Útvarpsstjóri útlistaði á dögunum
nokkrar af fyrirhuguðum sparn-
aðarleiðum Ríkisútvarpsins. Þar
kynnti hann þá ákvörðun að hætta
að senda út frá verðlaunaathöfnum
tón- og sviðslistarfólks. Þessar úr-
lausnir útvarpsstjóra komu í kjöl-
far tilkynninga hans um uppsagn-
ir starfsmanna og mætti því ætla að
hér stæði til að spara umtalsverð-
ar fjárhæðir. Þeim, sem vita hvern-
ig útsendingar frá athöfnum sem
þessum eru fjármagnaðar í raun,
hlýtur að bregða verulega í brún
ef þetta er það sem skiptir máli í
rekstri stofnunarinnar. Málið er
einfalt. Íslensku tónlistarverðlaun-
in kosta viðburð sinn sjálf. Sjónvarp-
ið hefur verðlagt sinn hluta (þ.e.a.s
að koma á staðinn og sjónvarpa án
greiðslu til listamanna) á um þrjár
milljónir króna. Stofnunin hefur
þegið í meðlag eina og hálfa millj-
ón frá samtökum tónlistarmanna.
Eftir stendur ein og hálf milljón.
Sjónvarpið hefur talið nánast óyf-
irstíganlegan hjalla að afla þessara
tekna í gegnum auglýsingar. Spyrja
má hvort ein og hálf milljón sé ekki
ásættanlegt framlag ríkisstofnun-
ar til að setja á dagskrá atburð þar
sem bestu tónlistarmenn þjóðarinn-
ar koma fram og þiggja virðingar-
vott fyrir framlag sitt til menning-
arinnar í landinu. Þarf virkilega að
tengja það auglýsingum? Og ef svo
er, hversu illa mönnuð er sú mark-
aðsdeild sem ekki getur hysjað upp
um sig eina og hálfa milljón króna í
tengslum við atburð með 50% áhorf.
Nú svara þeir því til að þetta sé nú
uppsafnað áhorf, sem þýðir að fólk
horfir ekki allan tímann heldur á
hluta dagskrárinnar. Samt er þetta
sama mæling og þeir nota til að slá
sér upp á í eigin auglýsingum.
Stærsti og vitlausasti naglinn var
rekinn í RÚV með ohf-væðingunni.
Sú aðgerð skilaði engu nema ofur-
launuðum stjórnendum sem í lítil-
læti sínu hafa nú látið eftir jeppann
sem fylgir djobbinu. Til hvers þarf
útvarpsstjóri eða nokkur einasti út-
varpsstarfsmaður bíl til að sinna
starfi sínu? Ekki er hann að keyra út
útvarpsdagskrána. Nú er svo komið
að framlag útvarpsins til tónlistar-
hátíða sem leita samstarfs við út-
varpið er allt í formi auglýsinga.
Engir peningar fara til listamanna
fyrir þeirra vinnu. Gott og vel, það
eru líka verðmæti að geta auglýst
viðburði sína, en er þá ekki rétt að
opna þetta alveg og verðleggja ein-
faldlega útsendingartímann og selja
hann á markaði?
Sú staðreynd að samvinna milli
útvarps og sjónvarps er nánast ekki
fyrir hendi utan fréttastofu er annað
algerlega óskiljanlegt mál. Á útvarp-
inu er öflug tónlistardeild (enda
langmest af útsendu efni tónlist) en
ekki virðist hvarfla að dagskrár-
stjórum að leita þangað vegna dag-
skrárgerðar um tónlist í sjónvarpi. Í
þau fáu skipti sem staðið er að slíku
er annaðhvort leitað út fyrir húsið
eða kvikmyndagerðarmenn og aðrir
þáttastjórnendur (t.d. úr Kastljósi)
gera slíkar dagskrár. Staðreyndin er
sú að sjónvarpsmiðillinn, rétt eins og
t.d. Internetið, er orðinn mun léttari
í vöfum en hann var fyrir nokkrum
árum. Fjölmargt kunnáttufólk er að
finna sem getur sett saman metnað-
arfulla dagskrá um tónlist og menn-
ingarefni ef vettvangurinn er opnað-
ur til þess. Hvernig væri nú að sam-
eina hóp slíks kunnáttufólks innan
Ríkisútvarpsins (ef ekki er búið að
reka það allt) og slá í bikkjuna áður
en hún drepst úr leiðindum á miðju
Markúsartorginu.
Tónlistarmenn létu eftir rétt-
indi sín til greiðslna fyrir endur-
tekningar á efni úr safni RÚV gegn
því loforði að dagskrárgerð um tón-
list í sjónvarpi yrði aukin. Hvað á að
svíkja það loforð lengi?
Pétur Grétarsson
Gjaldþrota hugmyndafræði
● Sparnaðarleiðir gjaldþrota hugmyndafræði um markaðsvæðingu Ríkisútvarpsins.
„Stærsti og vitlausasti naglinn var rekinn í RÚV með ohf-væðingunni. Sú aðgerð
skilaði engu nema ofurlaunuðum stjórnendum sem í lítillæti sínu hafa nú látið eftir
jeppann sem fylgir djobbinu,“ segir Pétur. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
PISTILL
PISTILL

FR
ÉT
TA
BL
A
Ð
IÐ
/V
A
LL
I