Fréttablaðið - 19.02.2010, Qupperneq 47

FÖSTUDAGUR 19. febrúar 2010 19
UMRÆÐAN
Linda Björg Árnadóttir
skrifar um fatahönnun
Það er skemmtilegt hvað það hefur valdið mikl-
um usla að ég skuli hafa
sent Evu Maríu á RÚV
tölvuskeyti um að mér
þættu ákveðnir kjólar í
útsendingu RÚV vera ljót-
ir.
Ég hef til dæmis eignast fullt af
nýjum vinum á Facebook og ég fékk
haturssímtal frá starfsmanni RÚV.
Viðkomandi starfsmaður tjáði mér
það að ekki mætti segja að tíska
væri góð eða vond, öll tíska væri
jafn há að gæðum, aðeins væri um
persónulegan smekk hvers og eins
að ræða.
Í þessu viðhorfi liggur einmitt sá
vandi sem fatahönnuðir á Íslandi
þurfa að glíma við. Samfélagið virð-
ist ekki skilja að fatahönnun er fag
og krefst sérþekkingar sem hefur
ekkert að gera með persónulegan
smekk.
Á Íslandi eru miklir fordóm-
ar gagnvart fatahönnun og fagið
almennt álitið kerlingaföndur og
hégómi. Þess vegna vil ég prófa
að máta þessa hugmynd á annarri
grein t.d. bókmenntum.
Gæti fólk fallist á þá hugmynd
að engar bókmenntir eru betri en
aðrar? Er Laxness og Séð og Heyrt
jafngott ef það er aðeins persónu-
legur smekkur fólks sem
dæmir? Ég held ekki. Það
eru að miklu leyti til sömu
þættir sem gera góðar
bókmenntir góðar og góða
fatahönnun góða, t.d. efn-
istök, tækni, innsæi, þekk-
ing á faginu, heilindi og
einlægni.
Þessi starfsmaður RÚV
sagði mér einnig að ég
gæti ekki leyft mér að hafa
sterkar skoðanir á fatahönnun þar
sem ég sé í kennarastöðu og megi
því ekki gagnrýna.
Fólk sem þekkir til faginu og
þekkir þá skóla sem eru bestir vita
að þetta virkar ekki svona. Þeir
skólar sem skila bestu fatahönn-
uðum út í fagið, til dæmis Central
Saint Martins, eru með stjórnend-
ur sem eru frægir fyrir hárbeitta
gagnrýni og jafnvel dónaskap.
Luise Wilson, sem er yfir MA-
námi í St. Martins og hefur komið
skólanum í fremstu röð, kom til
Íslands í vor til þess að vera próf-
dómari á útskriftarverkefnum BA-
nema í fatahönnun við LHÍ. Hún
fékk nýlega orðu frá Bretadrottn-
ingu fyrir framlag sitt til breskrar
fatahönnunar. Hún er þekkt fyrir
að liggja ekki á skoðunum sínum og
við prófmatið notaði hún orð eins
og „horror“, „ugly“ og í eitt skipti
„vomit-inducing“. Hennar karakt-
er er náskyldur öðrum Bretum eins
og Simon Cowell og Gordon Rams-
ay sem hika ekki við að gagnrýna
hart og eru jafnvel með dónaskap en
málið er að við trúum þeim.
Það er komin tími til á Íslandi að
fólk megi opna munninn og segja
sína skoðun.
Tölvuskeytið sem ég sendi Evu
Maríu (og ég hefði aldrei sent ef
ég hefði ekki þekkt hana í 20 ár)
var hins vegar aðallega gagnrýni á
gæðastjórnun RÚV. Mér hefur ekki
þótt RÚV standa undir menningar-
legu hlutverki sínu síðastliðin ár.
Ef við ímyndum okkur að RÚV
(þ.e. sjónvarp, útvarpið er margfalt
betra) væri stærðfræðingur sem
hefði það hlutverk að miðla lands-
mönnum stærðfræði, þá hafa dæmin
sem lögð hafa verið fyrir landsmenn
verið þau allra einföldustu eins og
1+1=2. Ef RÚV væri metnaðarfull-
ur stærðfræðingur myndi hann
leggja aðeins erfiðari dæmi fyrir
landsmenn, jafnvel þótt það þýddi
að þeir þyrftu að leggja meira á sig
til að skilja það.
Varðandi fréttina í Fréttablað-
inu, sem ég hef reyndar ekki séð
vegna þess að ég er í útlöndum, þá
er það misskilningur að ég hafi
verið að setja út á hár og förð-
un umrætt kvöld. Ég var meira
að tala um ljóshærðar þulur sem
oft eru frekar skrýtnar á litinn og
hafa farið fyrir brjóstið á mér. Og
hvernig er það, hefur RÚV aldrei
ráðið dökkhærða þulu?
Er útlitið ljóshærð og með vafa-
saman húðlit réttasta útlit íslenskra
kvenna? Hvernig væri að ráða þulu
sem er af erlendu bergi brotin? Ég
vil nefnilega vandaðar og fjölbreytt-
ar ímyndir fyrir börnin mín.
Höfundur er fatahönnuður og fag-
stjóri við Listaháskóla Íslands.
Fatahönnun er fag sem krefst sérþekkingar
UMRÆÐAN
Birgir Guðjónsson skrifar um hvíta-
birni
Enn á ný leyfir fulltrúi Umhverf-isráðuneytisins sér að koma
fram með villandi upplýsingar til að
réttlæta dráp á
hvítabirni.Hann
fullyrðir að það
sé enginn stofn-
stærðarvandi.
Jafnvel mætti
skilja svo að þörf
væri á grisjun.
Fulltrúar ráðu-
neytisins hafa
sennilega gengið
fram hjá styttu
úr ís af hvítabirni sem tákni vand-
ans á loftslagsráðstefnunni í Kaup-
mannahöfn.
Af nítján undirtegundum hvíta-
bjarna eru átta í hnignun, þrjár stöð-
ugar, ein að fjölga sér en ófullnægj-
andi upplýsingar varðandi sjö. Þetta
er lakara en árið 2005. Að ástandið
skuli ekki vera verra er vegna vernd-
arstefnu Rússlands, Bandaríkjanna,
Kanada, Danmerkur og Noregs, sem
bundust samtökum 1973 um vernd-
un þeirra. IUCN, heimssamtök um
náttúruverndun, flokka hvítabirni
enn sem „vulnerable“, þ.e. að ástand
þeirra sé viðkvæmt. Bandaríkin
flokka þá sem í útrýmingarhættu.
Takmarkaðar sportveiðar eru aðeins
leyfðar í Kanada. Veiðar frumbyggja
annars staðar eru takmarkaðar.
Kerfisbundið dráp hvítabjarna fer
hvergi fram nema á Íslandi.
Fulltrúinn heldur því fram að
dýrin séu stórhættuleg. Skilja mætti
svo að þau komi hingað sérstaklega
til að éta Íslendinga. Mesta nábýli
hvítabjarna og manna er sennilega
í bænum Churchill í Kanada og á
Svalbarða. Ekki hefur mikið frést af
fækkun mannfólks á þessum stöð-
um.
Fulltrúinn heldur því fram að
kostnaður við björgun sé yfirgengi-
legur. Kostnaður við landgöngu
hvítabjarnar verður alltaf nokkur við
dráp, flutning, „vísindarannsóknir“,
uppstoppun og geymslu. Þá er ekkert
sparað og jafnvel flugfloti Landhelg-
isgæslunnar sem kostar 400-500 þús-
und á klst. notaður óspart.
Dráp hvítabjarna hér á nokkurra
ára fresti mun hins vegar ekki hafa
mikil áhrif á stofninn né gera orðstír
Íslands verri.
Höfundur er læknir.
Birnir og
staðreyndir
BIRGIR
GUÐJÓNSSON
LINDA BJÖRG
ÁRNADÓTTIR