Fréttablaðið - 19.06.2010, Blaðsíða 16

16 19. júní 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Hvað þarf að gerast til að hér megi metanvæða bílaflotann?
eftir stefnumörkun ríkisins í þeim efnum.
„Á að skattleggja gasið eða ekki og ætlar N1
að hækka gasverðið enn frekar? Menn verða
að vera öruggir um að hverju þeir ganga,“
sagði hann og þar liggur ef til vill hundur-
inn grafinn.
Metangas virðist nærtækasti og
hagkvæmasti kosturinn þegar horft
til nýs orkugjafa í samgöngum
hér á landi. Skipti yfir í metan eru
tiltölulega einföld, notkunin er
þjóðhagslega hagkvæm og um-
hverfisvæn í ofanálag. Enn er samt
nokkrum spurningum ósvarað og
skýrir það ef til vill af hverju fleiri
hafa ekki nú þegar skipt yfir í
metanið.
Munur á lítraverði metangass sem afgreitt er
á ökutæki og 95 oktana bensíns er um þess-
ar mundir nálægt 90 krónum. Umtalsverður
sparnaður er í því fólginn að nota ökutæki sem
brenna metangasi. „Sparnaðurinn“ verður því
meiri sem ökutækið er frekara á sopann og
meira er ekið. Ekki er langt síðan bensínverð
fór yfir 200 króna múrinn og helstu sérfræð-
ingar spá því að til framtíðar komi það frem-
ur til með að hækka en lækka. Því er ekki
nema von að margur hugleiði að skipta yfir
í metan.
Tilfellið er nefnilega að tiltölulega einfalt
er að skipta, þótt vissulega fylgi því allnokkur
kostnaður. Hægt er að breyta bæði bensínvél-
um og dísilvélum þannig að hægt sé að nota
á þær metangas. Eigendur amerískra dreka
þurfa því ekki að óttast að úr þeim detti töff-
arahljóðið þótt þeir breyti. En eftir breytingu
ganga bílarnir bæði fyrir bensíni og metan-
gasi.
Nokkuð dýrt er að breyta
Þá mælir fleira með því að beina orkuskiptum
í samgöngum í þá átt að meiri áhersla verði
lögð á metanbíla.
Hér innanlands er hægt að vinna gas sem
dugar á hátt í 30 þúsund bifreiðar. Þar spar-
ast strax ógurlegar upphæðir í gjaldeyri því
ekki þarf að flytja inn til landsins samsvar-
andi magn bensíns.
Þá kom fram í máli Einars Vilhjálmsson-
ar, markaðsstjóra Metans hf., á ráðstefnu um
orkuskipti í samgöngum sem iðnaðarráðu-
neytið og fleiri stóðu fyrir í byrjun mánaðar-
ins, að umtalsverðir möguleikar aðrir væru
á söfnun metangass. Þar vísaði hann meðal
annars til lífræns úrgangs sem til verður í
sjávarútvegi, auk lífmassa frá landbúnaði og
matvælaiðnaði. Þá mætti safna metangasi úr
skolpi, líkt og þegar væri gert í Svíþjóð.
Þá er notkun metangassins á bíla umhverfis-
væn því óbrennt er gasið mjög skaðleg gróður-
húsalofttegund. Einar benti á að í líftíma-
greiningu á umhverfisáhrifum metanbíls og
rafmagnsbíls hefði metanbíllinn margfaldan
vinning, vegna þess hve mikill umhverfisskaði
fylgi framleiðslu rafhlaðna í rafmagnsbíla.
Tvö fyrirtæki sérhæfa sig nú í að breyta
bílum. Í Vélamiðstöðinni var fyrsta bíln-
um breytt árið 2007 og hefur þar nú verið
opnað risastórt verkstæði til að breyta bílum
af öllum stærðum og gerðum. Tæki Véla-
miðstöðvarinnar koma frá Kanada. Þá sinn-
ir fyrirtækið Einn grænn líka breytingum á
bílum með búnað frá slóvenska fyrirtækinu
G-1.
Kostnaður við að breyta bíl er mismun-
andi eftir því hvað bíllinn er stór og hvort
setja þarf í hann fleiri en einn gaskút. Upp-
hæðin getur hlaupið frá rúmum 300 þúsund
krónum upp í um 700 þúsund. Því er viðbúið
að aka þurfi 20 til 40 þúsund kílómetra áður
en sparnaður við bensínkaup hefur náð upp í
kostnað við breytinguna.
Þá er einnig til þess að líta að enn hafa ekki
verið teknar neinar ákvarðanir um mögu-
lega ívilnun frá hinu opinbera til þeirra sem
ákveða að breyta bílum sínum. Nýir metan-
bílar sem fluttir eru til landsins fá niðurfelld
gjöld vegna þess að þeir eru umhverfisvænir
og má því segja að eldri bílar sem er breytt
og búið að greiða af öll gjöld beri skarðan hlut
frá borði.
Metanbirgðirnar klárast
Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráðherra upplýsti
hins vegar eftir ráðstefnuna í byrjun mán-
aðarins, sem haldin var til að marka upphaf
vinnu starfshóps sem skipuleggja á orku-
skipti í samgöngum, að starfshópurinn ætti
að skila tillögum þegar í sumar, þar á meðal
um mögulega ívilnun til þeirra sem kjósa að
breyta bílum sínum.
Á ráðstefnunni kynnti Jón Þórir Frantzson,
forstjóri Íslenska gámafélagsins sem á Véla-
miðstöðina, líka þann vöxt sem orðið hefur í
að breyta bílum í metanbíla. Frá því að fyrsta
bílnum var breytt hjá þeim árið 2007 hefur
fjörutíu bílum verið breytt.
„Langflestum síðustu tvo
mánuði, eða um 30 bifreið-
um,“ sagði hann. Einn og
hálfan til þrjá daga tekur
að breyta hverjum bíl.
„Í augnablikinu er
vandamál okkar það að
við eigum eftir að klára
metanið sem til er í land-
inu,“ sagði Jón Þórir og
sagði næsta stóra verkefni
snúa að því að finna meira metangas.
Sömuleiðis kallaði forstjóri Íslenska gáma-
félagsins eftir því að stjórnvöld fylgdu eftir,
með aðgerðum, fögrum fyrirheitum um að
stefna að umhverfisvænni orkugjöfum í sam-
göngum. Hann segir að hjá fyrirtækjum og
stofnunum ríkis og bæja sé keyptur einn og
einn bíll „til sýnis“ en þar fyrir utan gerist
ósköp lítið. „Þeir eru ekki tilbúnir til að tak-
ast á við vandamálin sem alltaf verða til þegar
byrjað er á einhverju nýju.“
Hver er stefna stjórnvalda?
Meðal þess sem takast þarf á við, eigi að bíla-
floti landsmanna að stórum hluta að ganga á
metangasi, er að koma upp þjónustustöðvum
fyrir metan um land allt, en þær eru nú bara
tvær, báðar á höfuðborgarsvæðinu.
Þá er stór biti fyrir flesta að fjármagna
breytingu á bílum og segir Jón Þórir að finna
þurfi þægilegar fjármögnunarleiðir handa
fólki og fyrirtækjum. Um leið segir hann ríða
á að finna leiðir til að draga úr kostnaðinum.
„Á krepputímum er þetta ansi mikill peningur
fyrir fólk og ávinningurinn sést ekki fyrr en
eftir tvö til þrjú ár,“ segir hann og bendir á að
af vinnu við breytingu bíla mætti fella niður
virðisaukaskatt og jafnvel láta koma á móti
breytingum eingreiðslu sem samsvari tolla-
niðurfellingunni sem nýir bílar fái.
„Þá er ekki heldur komið neitt raunveru-
legt verð á metan og við verðum að tryggja
eitthvað raunverulegt verð til framtíðar,“
sagði Jón Þórir á ráðstefnunni og kallaði
JÓN ÞÓRIR
FRANTZSON
METANDÆLA Á BÍLDSHÖFÐA Í REYKJAVÍK Metangaslítrinn (Nm3) kostar 114 krónur og því heldur léttari
brúnin á þeim sem dæla gasi á bíla sína en þeim sem þurfa að borga nálægt 200 krónum fyrir bensín-
lítrann. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Vistvænt, hagkvæmt og einfalt að
skipta yfir í bíla sem nota metangas
Á sunnudaginn var voru tíu ár liðin frá því að
metani var fyrst dælt á bifreið hér á landi.
„Þann 6. júní árið 2000 dældu starfsmenn
Sorpu í Álfsnesi metaneldsneyti, sem unnið
var úr hauggasi í hreinsistöð Sorpu í Álfsnesi,
á nýjan VW Transporter Double Cap metan/
bensínbíl Sorpu. Í dagbók starfsmanns segir
að allt hafi gengið að óskum og gangurinn í
bílnum hafi verið óaðfinnanlegur,“ segir á vef
Metans. „Allar götur síðan hefur Sorpa unnið
metaneldsneyti úr hauggasi í Álfsnesi og
hefur ökutækjum sem ganga fyrir metanelds-
neyti fjölgað umtalsvert á þessum tíu árum.“
Fram kemur að nú aki daglega á annað
hundrað metanbílar, stórir og smáir, um
götur Reykjavíkur. „Áður voru það aðallega
bílar í eigu lögaðila og stofnana ríkis og
bæja, en einstaklingar eru í auknum mæli
að uppgötva þann mikla ávinning sem felst
í því að eiga og reka ökutæki sem nýtt getur
metan sem eldsneyti,“ segir jafnframt á
vefnum.
Tíu ára afmæli fyrstu áfyllingar
Metangasið er best og repjuolía verst þegar
borin eru saman umhverfisáhrif lífræns
eldsneytis, að því er fram kemur í saman-
tekt á vef Félags íslenskra bifreiðaeigenda
(FÍB). Þar er vísað til nýrrar rannsóknar sem
unnin var við háskólann í Lundi í Svíþjóð
„Þá var etanól (spíri) ekki sem allrabest
heldur, sem kemur nokkuð á óvart,“ segir
þar.
„Ef rétt er staðið að framleiðslu á metan-
gasinu þá eru umhverfisáhrif af brennslu
þess í bílvélum alls ekki skaðleg umhverf-
inu að neinu leyti heldur þvert á móti,“
segir í samantektinni, en dregið er úr
skaðlegum áhrifum metangass með því að
brenna það. Óbrunnið er metanið öflug
gróðurhúsalofttegund, 25 sinnum öflugri
en koltvísýringur. „Metanið er ágætlega eld-
fimt og brennur nánast upp til agna þannig
að sáralítið af skaðlegum lofttegundum
myndast við brunann.“
Umhverfisáhrifin
Um síðustu mánaðamót hækkaði verð á metangasi á bifreiðar um 8
krónur. Normalrúmmetrinn (Nm3) kostar nú 114 krónur, en svo nefn-
ist eining gassins sem seld er á bíla. Einn normalrúmmetri jafngildir
1,1 lítra af bensíni.
Kristján Gunnarsson, deildarstjóri á fjármálasviði N1, segir hækk-
unina fylgja kostnaðarhækkunum innanlands og fylgja neysluvísitölu
að hluta. Verðmyndun gassins segir hann ráðast af rekstrarkostnaði
afgreiðslustöðva og fjárfestingarkostnaði, þar sem gasið sjálft kosti í
raun ekkert, en því er nú safnað á urðunarstað höfuðborgarsvæðisins
í Álfsnesi. „En hækkun hefur verið mun minni en hækkanir á bensíni,
enda svo sem ekkert samhengi þar á milli,“ segir hann.
Afgreiðslustöðvar fyrir metangas á bíla eru enn sem komið er bara
tvær, önnur á þjónustustöð N1 við Bíldshöfða í Reykjavík og hin við
Tinhellu í Hafnarfirði.
Metan hf. framleiðir metangasið á bílana, en N1 er dreifingaraðili,
segir Kristján. „Einkabílar sem nú aka um á metani eru um 150 talsins.
Álfsnesið getur framleitt fyrir fjögur til fimm þúsund einkabíla. Það er
því töluvert til og ég sé fyrir mér að aukningin þurfi að vera mun meiri
í stórum notendum. Þar er ég að tala um sveitarfélög og stórfyrirtæki,
en þau eru mörg hver að skoða þetta og breyta sínum bílum. Og það
er fljótt að borga sig miðað við verðmuninn á eldsneytinu.“
Gasverðið fylgir vísitölu neysluverðs
Óli Kristján
Ármannsson
oka@frettabladid.is