Fréttablaðið - 19.06.2010, Blaðsíða 28

28 19. júní 2010 LAUGARDAGUR
Á
rið 1927 átti að rífa öll
timburhús í Reykja-
vík samkvæmt aðal-
skipulagi. Þá skall
á heimskreppan.
Snemma á sjöunda
áratugnum átti að rífa niður af
miklum metnaði og hraðbrautavæða
borgina. Þá fór síldin og kreppan
kom. Samkvæmt skipulagi frá 1986
átti einnig að leyfa mikið niðurrif
en einnig þá gripu örlögin í taum-
ana, með þjóðarsátt og öðru. 2008
stefndi svo í um 13.000 fermetra
niðurrif gamalla húsa við Lauga-
veg. Þá hrundu bankarnir.
Ef til vill má lesa þessi ártöl sem
vísbendingu um yfirnáttúrulegt
karma skipulagsyfirvalda, að með
kreppum sé þeim reglulega hegnt
fyrir fjandskap sinn gegn gamla
bænum. Eða kannski mættu hag-
fræðingar læra af þessu. Niður-
rifsheildarlausnir í borginni séu
óbrigðult merki þess að fólk sé
komið svo langt út af sporinu að
hrun hljóti að vera á næsta leiti.
Formaður Torfusamtakanna,
Snorri F. Hilmarsson, segir ekkert
um það. En með þessum dæmum
svarar hann því neitandi, hvort sam-
tökin hans fagni ekki kreppunni og
meðfylgjandi hruni í verktakabrans-
anum. Niðurrifsstefnan í bænum
hafi oft ekki verið í samræmi við
eftirspurn eftir lóðum og efnahags-
veruleikann.
„Hrunið út af fyrir sig bjargar
engu. Þótt þrýstingur á niðurrif sé
horfinn í bili, er hugsunarhátturinn
og hvatinn til niðurrifs enn fyrir
hendi,” segir hann. Þó gefi nýr mál-
efnasamningur Besta flokksins og
Samfylkingarinnar tilefni til bjart-
sýni.
„Ef húsverndarstefna verður
tekin með einhverjum hætti inn
í aðalskipulag, eins og þessi mál-
efnasamningur gefur til kynna,
og mönnum er alvara með því, þá
er það alveg frábært. En ég á alveg
eftir að sjá hver útfærslan verður
á þessu. Verði þetta í takt við þá
skipulagsvinnu sem hefur verið
unnin upp á síðkastið, þá lofaði hún
mjög góðu og þá getur þetta verið
mjög jákvætt,“ segir hann. Nú séu
kjöraðstæður til að byrja á að gefa
gamla bænum tækifæri til að standa
á eigin fótum.
Niðurrif eðlilegra en varðveisla?
„Megináherslan hefur verið á að
varðveita einstök dæmi um húsa-
gerðarlist og þurft hefur sterk rök
fyrir því af hverju eigi ekki að rífa
gömul hús. Þetta er það sem helst
þarf að snúa við. Að þessu hefur
verið unnið síðustu ár, að gera
gamla bæinn að einhverju sem
skipti máli í aðalskipulaginu. Árið
1996 var unnin húsverndunaráætl-
un Reykjavíkur en hún varð aldrei
hluti af aðalskipulaginu. Fyrir vikið
hafa ýmis af þeim húsum sem nutu
verndar vegna byggðamynsturs
eða jafnvel stóð til að friða, verið
rifin. Lykilmálið er að menn fari að
skoða gamla bæinn sem heild, sem
er einhvers virði fyrir borgina. Það
er útgangspunkturinn í þeim borg-
um sem okkur þykir einhvers gild-
andi. Verðmætið er í heildarkarakt-
er svæðanna,“ segir Snorri.
Hingað til hafi engin bein
verndarákvæði verið í gildi. Hús-
verndaráætlun hafi einfaldlega
vikið til hliðar þegar hagsmunir
sem metnir voru mikilvægari, til
dæmis hagsmunir verktaka, komu
í spilið.
101 tækifæri í 101 Reykjavík
Torfusamtökin hafa gefið út bókina 101 tækifæri, sem fjallar um verðmæti gamalla húsa í borginni og skammsýni niðurrifsstefn-
unnar sem hefur einkennt borgarskipulagið. Klemens Ólafur Þrastarson hitti höfundinn, Snorra F. Hilmarsson, í gamla bænum.
Snorri telur að gömul hús séu ekki bara verðmæt vegna túrista, heldur sé lifandi sögulegt umhverfi hluti borgarlífsgæða.
SNORRI HILMARSSON Á HLJÓMALINDARREITNUM Í bók Snorra er varað við grenjavæðingu í 101 Reykjavík. Miðbærinn eigi ekki bara að vera fyrir unga karlmenn sem búa í leiguhúsnæði, heldur lifandi heild þar sem
gott er að vera. Þar séu ótal mörg tækifæri til að reisa Reykjavík við. Lengi hefur staðið til að leyfa niðurrif 13.000 fermetra við Laugaveginn, undir formerkjum þéttari byggðar.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
FRAMHALD Á SÍÐU 30
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Þann 1. júní 2010 hækkuðu laun
skv. kjarasamningum VR um 2,5%.
Hækkunin kemur til útborgunar
um næstu mánaðamót, þann 1. júlí 2010.
Virðing
Réttlæti
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK
S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
2,5% launahækkun