Fréttablaðið - 19.06.2010, Blaðsíða 18

18 19. júní 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
Ráðherraráð Evrópusam-bandsins hefur samþykkt ósk Íslands um að hefja aðildarviðræður. Það er
áfangi á langri leið. Þó að hugsanleg
aðild sé minna skref en EES-samn-
ingurinn var eru skoðanir þar um
skiptari.
Það á ugglaust rætur í því að á
sínum tíma stóð einhuga ríkisstjórn
að EES-samningnum en að aðildar-
viðræðunum nú stendur þverklof-
in ríkisstjórn. Í öllum flokkum eru
skiptar skoðanir. Ágreiningurinn í
Samfylkingunni kemur fram í því
að hluti flokksins lætur þessi mál
víkja fyrir öðrum markmiðum eins
og þeim að viðhalda samstarfinu við
VG. Formaður flokksins er á þeim
væng.
Andstæðingar aðildar hafa svo
sem vænta má notfært sér klofn-
inginn í ríkisstjórninni og veik-
leikana í Samfylkingunni til að
kalla eftir því að
til baka verði snúið
með umsóknina.
Efnahagsörðug-
leikar sumra Evr-
ópusambandsríkja
hafa verið notaðir
í sama skyni.
Slíkur málflutn-
ingur getur ekki
talist til efnis-
legrar umræðu um kosti og galla
aðildar. Hann sýnist aðeins þjóna
valdatoginu. Skiljanlegt er að
menn notfæri sér slíka veikleika.
Þeir segja á hinn bóginn lítið um
gildi málefnalegra röksemda fyrir
aðild.
Þar búa að baki hugsjónir um
markaðskerfi, vestræna sam-
vinnu og mat á heildarhagsmunum
Íslands. En fram hjá því verður ekki
horft að ríkisstjórnarsamstarfið
veikir markvissa málefnaumræðu
um þessa þætti. Að því leyti er það
óhagstætt íslenskum framtíðar-
hagsmunum. Árið 1970 hafði fylgi
við aðild í Bretlandi fallið í tíð
Verkamannaflokksins úr 66 hundr-
aðshlutum í 18. Tveimur árum
síðar hafði ný stjórn Íhaldsflokks-
ins samið um aðild og naut til þess
stuðnings meirihluta þjóðarinnar.
Þetta dæmi sýnir að það er hlutverk
stjórnmálamanna en ekki skoðana-
kannana að leiða þjóðir.
Stjórnmálakreppan kallar á nýja
forystu fyrir málefnum Íslands en
ekki viðsnúning í miðju straumvatni
aðildarumsóknar. Í því ljósi er áfall
fyrir þjóðina að þingflokkur sjálf-
stæðismanna skuli einmitt nú hafa
sagt sig frá forystu um áframhald-
andi þróun vestrænnar samvinnu
landsins. Það er ástæðan fyrir því
að ekki er unnt að leysa pólitísku
kreppuna og mynda ríkisstjórn á
miðjunni.
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Takmarkaður
sýningafjöldi
Miðasala er hafin!
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
Aðildarviðræður
Margar þjóðir utan Evr-ópusambandsins sem innan eiga einnig við efnahagsvanda að
glíma. Vandi Íslands er þó meiri
en flestra annarra vegna lítill-
ar myntar sem er sveigjanlegri
en aðrar. Fyrir vikið glíma bæði
heimili og fyrirtæki hér við dýpri
skuldavanda en heimili og fyrir-
tæki í þeim Evrópusambandslönd-
um sem verst standa.
Stjórnendur peningamála notuðu
ekki formleg fullveldisyfirráð yfir
krónunni til að styrkja útflutnings-
atvinnuvegina. Þvert á móti spiluðu
þeir með áhættufjárfestum sem
keyrðu verðgildi krónunnar upp
og út úr öllu samhengi við verð-
mætasköpunina í landinu. Það var
ekki vanræksla og því síður gert af
vondum hug. Í opnu alþjóðlegu pen-
ingakerfi verða utan að komandi
kraftar á fjármálamarkaði alltaf
sterkari en íslensk stjórnvöld.
Þeir erfiðleikar sem evrulönd-
in standa frammi fyrir nú segja
okkur fyrst og fremst þá sögu
að því fremur sem stórar mynt-
ir lenda í erfiðleikum má ljóst
vera að enn meiri vandkvæðum
er bundið að verja stöðugleika og
hagvöxt með smárri mynt. Sam-
keppnisstaðan verður þá fyrst og
fremst bætt með láglaunastefnu
til frambúðar eins og andstæðing-
ar aðildar boða undir forystu fjár-
málaráðherra.
Efnahagsþrengingar í sumum
Evrópusambandsríkjum verða því
fráleitt talin málefnaleg rök gegn
aðildarumsókn Íslands.
Hvað þýða erfiðleikar annarra?
Forseti Íslands og samtök-in Heimssýn hafa í mörg ár notað þau rök gegn Evrópusambandsaðild að
með henni væri útilokað að gera
tvíhliða fríverslunarsamning við
Kína. Nú er búið að gera gjald-
miðlaskiptasamning við Kína og
undirrita viljayfirlýsingu um aðild
þeirra að nýrri virkjun í Þjórsá.
Gjaldmiðlaskiptasamningurinn
er sagður fela í sér möguleika á að
kaupa vörur frá Kína fyrir átta-
tíu milljarða króna. Lukka Íslands
er í því fólgin að Kínverjar viður-
kenna krónuna sem markaðurinn
lítur ekki við og útilokað er að
nota í utanríkisviðskiptum.
Efnahagsráðherrann segir þetta
vera viðurkenningu á góðri efna-
hagsstjórn.
Miklu fremur er sennilegt að
í þessu felist gott innsæi þeirra
sem hvorki þurfa né vilja beygja
sig undir lögmál markaðarins til
að sjá ný tækifæri. Hvort þetta er
svo á hinn bóginn fyrsta skrefið
að uppgjöf Samfylkingarinnar í
Evrópumálum eða undirbúning-
ur bóndabeygju sem festir VG í
erlendri aðild að virkjunum er of
snemmt að dæma um.
Hitt er ljóst að þessir samning-
ar sýna að Íslendingar geta ekki
komist hjá efnahagssamvinnu við
aðrar þjóðir. Margt bendir til að á
komandi tíð muni menn skiptast
í fylkingar í þeim efnum eftir því
hvort forgangsröðunin er Kína
eða Evrópa. Aðildarviðræðurn-
ar þarf meðal annars að meta í
því ljósi.
Evrópa eða Kína?
Í
slendingar fagna því í dag að liðin eru 95 ár frá því að konur
fengu kosningarétt og kjörgengi til Alþingis. Sá áfangi náðist
fyrir þrotlausa vinnu og baráttu kvenna undir forystu Brí-
etar Bjarnhéðinsdóttur og markar ákveðið upphaf kvenna-
baráttu á Íslandi, baráttunnar fyrir jafnrétti kynjanna.
Ekki þótti öllum sjálfsagt þarna fyrir 95 árum að konur fengju
kosningarétt. Bríet og stallsystur hennar létu andbyrinn í samfé-
laginu þó ekki á sig fá en héldu fram málstað jafnréttisins fullviss-
ar um að þær væru á réttri leið og með tímanum hefur það orðið
æ fjarstæðukenndara að búa í samfélagi þar sem kosningaréttur
er bundinn við kyn.
Síðan hafa konur sem standa í framlínu kvennabaráttunnar
mátt gera eins og Bríet og konurnar sem með henni störfuðu,
standa af sér, ekki bara gagnrýni á þann málstað sem þær berjast
fyrir, heldur illt umtal, óhróður og aðkast. Það hefur nefnilega
alltaf verið veiðileyfi á konur sem ganga fram fyrir skjöldu og
berjast fyrir réttindum sínum.
Rauðsokkur urðu fyrir aðkasti vegna baráttumála sinna og
aðferða á áttunda áratugnum og fram á þann níunda. Þegar litið
er um öxl og farið yfir þau mál sem þær beittu sér helst fyrir
kemur þó í ljós að um var að ræða baráttumál sem í dag flokk-
ast sem sjálfsögð réttindi, bæði málefni sem kröfðust breytinga
á lagasetningu og hin sem eingöngu snerust um breytt viðhorf.
Nefna má aðgengi að langskólanámi, sömu laun fyrir sömu vinnu,
dagvistarrými fyrir öll börn og sjálfsákvörðunarrétt kvenna varð-
andi fóstureyðingar.
Enn í dag mæta konur sem berjast fyrir réttindum kvenna og
einnig margar konur sem sigrað hafa karlavígi, án þess að hafa
beinlínis sett jafnréttisbaráttu á oddinn, miklum mótbyr. Skemmst
er að minnast að við þá siðbót sem krafist hefur verið á Alþingi
hefur almenningsálitið gengið mun harðar fram gagnvart konum
en körlum. Umsátur karlahóps um heimili tveggja þingkvenna
nú á vordögum vegna styrkja og lána sem þær höfðu fengið var
lýsandi dæmi um þetta því ekki datt umsátursmönnunum í hug
að sækja heim starfsbræður þeirra sem þó höfðu sumir þegið
meira en þær. Einnig má nefna andstyggilegan útúrsnúningur á
orðum leiðtoga lista vinstri grænna í borgarstjórn í blaðaviðtali
í aðdraganda kosninga.
Í orði eru flestir sammála um að jafnrétti kynjanna sé það sem
stefna beri að. Ágreiningur stendur að hluta til um það hversu
vel eða illa okkur hefur orðið ágengt og svo að hversu miklu leyti
grípa á til „handvirkra“ aðgerða svo sem lagasetningar til þess
að greiða fyrir þróuninni.
Þann 24. október verða liðin 35 ár frá því að íslenskar konur
lögðu niður vinnu einn dag til að vekja athygli á vinnuframlagi
sínu og kjörum. Dagurinn verður helgaður baráttunni gegn kyn-
bundnu ofbeldi. Það er einnig tilvalið tækifæri til að að segja rógs-
herferðinni á hendur kvennabaráttunni stríð á hendur.
Að öllum líkindum munu komandi kynslóðir líta á þau mál sem
kvenréttindabarátta dagsins í dag snýst um sem jafnsjálfsögð
réttindi og við sem nú erum á dögum lítum á kosningaréttinn og
dagvistarrýmin.
Baráttumál dagsins í dag teljast sjálfsögð
réttindi á morgun.
Á móti vindi
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871