Fréttablaðið - 16.09.2010, Blaðsíða 6

6 16. september 2010 FIMMTUDAGUR
SAMFÉLAGSMÁL Flest bendir til
þess að gestkomandi maður hafi
beitt stúlkur á vistheimilinu í
Reykjahlíð kynferðislegu ofbeldi
í upphafi sjöunda áratugar. Þetta
kemur fram í annarri áfanga-
skýrslu vistheimilanefndar, sem
kynnt var í gær.
Í niðurstöðum nefndarinnar,
sem rannsakaði nú vistheimilið
að Silungapolli og heimavistar-
skólann að Jaðri auk Reykjahlíðar,
kemur þó fram að börnin sem þar
voru vistuð hafi almennt ekki sætt
illri meðferð eða ofbeldi af hendi
starfsfólks eða vistmanna.
„Það er niðurstaða okkar að telja
verði meiri líkur en minni á því
að sumir vistmenn í Reykjahlíð
hafi sætt kynferðislegu ofbeldi af
hálfu gestkomandi einstaklings,“
sagði Róbert Spanó, formaður
nefndarinnar.
Fjórar konur sem voru vistað-
ar í Reykjahlíð á aldrinum 6 til 12
ára báru í viðtölum við nefndina
að maður sem var þá í tygjum við
forstöðukonu Reykjahlíðar og var
þar stundum gestur hefði brotið
á þeim. Þrír aðrir viðmælendur
sögðust hafa orðið vitni að brotum
mannsins, sem káfaði á kynfærum
ungra stúlkna, bæði utanklæða og
innan. Maðurinn lést árið 1966,
nokkru eftir að sambandi hans við
forstöðukonuna lauk.
Konurnar báru að þær hefðu til-
kynnt um brot mannsins en mætt
sinnuleysi og afneitun hjá for-
stöðukonu og starfsfólki, sem í
viðtölum við nefndina neituðu að
hafa heyrt af málinu og efuðust
um að slíkt hefði getað viðgengist
á heimilinu.
Auk þessa bar fyrrverandi vist-
maður fyrir nefndinni að hann
hefði verið misnotaður af manni
sem hefði stundum starfað við
Maður misnotaði
stúlkur í Reykjahlíð
Vistheimilanefnd kynnti niðurstöður rannsóknar á Silungapolli, Reykjahlíð og
Jaðri. Fjórar stúlkur af Reykjahlíð saka sama manninn um misnotkun. Ekki
vísbendingar um illa meðferð af hendi starfsfólks.
Vistheimilið
Silungapollur
1950-1969
Alls 951 barn í vistun
vegna heimilisaðstæðna,
á aldinum 3ja til 7 ára.
Mest 30 börn í einu, auk
allt að 60 barna sem voru
þar í sumarbúðum.
Ekki líkur á ofbeldi eða illri
meðferð.
Slæmar aðstæður og
eftirlit.
Ófullnægjandi málsmeð-
ferð fyrir vistun.
Vistheimilið
Reykjahlíð
1956-1972
Alls 144 börn í vistun
vegna heimilisaðstæðna,
á aldrinum 7-14 ára.
Jafnan 20-27 börn í einu,
en mest 13 eftir 1967.
Ekki líkur á ofbeldi eða
illri meðferð af höndum
starfsfólks eða annarra
barna.
Líkur á að gestkomandi
maður hafi beitt stúlkur
kynferðislegu ofbeldi.
Ófullnægjandi málsmeð-
ferð fyrir vistun.
Heimavistaskólinn
að Jaðri
1946-1973
Alls 378 börn í vistun
vegna hegðunarvanda.
Jafnan 25 nemendur í
einu.
Ekki líkur á ofbeldi eða
illri meðferð af höndum
starfsfólks eða annarra
barna.
Ófullnægjandi málsmeð-
ferð fyrir vistun.
Vistheimilin þrjú
1
21
2
3
3
smíðar og þess háttar á Reykja-
hlíð.
Meginþráðurinn í skýrslunni er
að þó almennt hafi ekki verið um
ofbeldi eða illa meðferð að ræða
á þessum stofnunum sé hægt að
gera athugasemdir við ófullnægj-
andi málsmeðferð og skort á eft-
irliti barnaverndaryfirvalda með
rekstri þeirra.
Í tillögum sínum varðandi
greiðslu skaðabóta til þeirra vist-
manna sem telja sig eiga heimtingu
á slíku, geðheilbrigðisúrræði og
gildi skýrslunnar fyrir framtíðar-
stefnu í barnaverndarmálum vísar
nefndin í tillögur úr fyrri skýrsl-
um. Á grundvelli þeirra voru meðal
annars sett lög um sanngirnisbæt-
ur fyrir misgjörðir á stofnunum og
heimilum sem nefndin hefur fjall-
að um. thorgils@frettabladid.is
SAMFÉLAGSMÁL Vinna er hafin við lokaskýrslu vist-
heimilanefndar, sem tekur til starfsemi Upptökuheim-
ilis ríkisins, sem síðar hét Unglingaheimili ríkisins og
starfaði frá 1945 til 1978. Einnig mun skýrslan, sem er
væntanleg í apríl, fjalla um aðrar stofnanir, en nefnd-
in gat ekki tiltekið hverjar þar sé um að ræða.
Róbert Spanó, formaður nefndarinnar, segir í sam-
tali við Fréttablaðið að nú sé gagnaöflun farin í gang
vegna lokaskýrslunnar og brátt verði kallað eftir fólki
í viðtöl, sem munu fara fram í vetur.
Aðallega er horft til Unglingaheimilisins en nefndin
vill heyra í öllum sem telja sig hafa eitthvað fram að
færa í þessum málum.
„Eitt af því sem við þurfum að gera tillögu um í
lokaskýrslunni er hvort tilefni sé til áframhaldandi
vinnu þessarar nefndar,“ segir Róbert. „Þannig að
við höfum alltaf hvatt alla, sem hafa vitneskju eða
reynslu af því að vera á svona stofnunum, til að hafa
samband.“
Róbert segir nefndina vonast til þess að ná þrem-
ur markmiðum. Að fólk sem hafi frá slíku að segja fái
viðurkenningu á brotum gegn sér og einnig að hægt
verði að bæta framkvæmd barnaverndarlaga.
„Einnig viljum við að starf okkar sýni fram á að
með rannsóknum af þessu tagi sé hægt að komast til
botns í samfélagslegum vandamálum.“ - þj
VINNA STENDUR ENN Róbert Spanó, formaður nefndarinnar,
segir nefndina hyggjast á næstunni kalla fólk í viðtöl vegna
lokaskýrslunnar. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Lokaskýrsla vistheimilanefndar væntanleg í apríl á næsta ári:
Nefndin vill heyra frá öllum
Hefur þú orðið vitni að kyn-
þáttafordómum hér á landi?
JÁ 53,2%
NEI 46,8%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Eiga sveitarfélögin á höfuðborg-
arsvæðinu að kaupa snjófram-
leiðslutæki fyrir Bláfjöll?
Segðu þína skoðun á visir.is
EFNAHAGSMÁL Minni bjartsýni ríkir á meðal
forstöðumanna ríkisstofnana í ár heldur en í
fyrra og telur helmingur ólíklegt að frekari
hagræðing náist í rekstri stofnana á næsta
ári. Kemur þetta fram í niðurstöðum könnun-
ar Capacent á viðhorfum og viðbrögðum for-
stöðumanna við niðurskurði í rekstri.
Um 70 prósent telja að gæði þeirrar þjón-
ustu sem stofnun þeirra veiti verði svipuð og
í fyrra, en rúm 17 prósent telja að þjónustan
verði verri á komandi ári. Almennt er lítil trú
á útvistun verkefna hjá stofnununum og mikil
andstaða virðist við sameiningu ríkisstofn-
ana, en um 80 prósent svarenda töldu annað-
hvort litla eða enga hagræðingu hljótast af
slíku.
Einungis helmingur svarenda telur líklegt
að stofnun sín muni geta sinnt lögbundnum
verkefnum vel miðað við núverandi fjárveit-
ingar, en 20 prósent telja að slíkum verkefn-
um verði sinnt illa. Tæpur helmingur svar-
enda telur einnig ólíklegt að mögulegt sé að
skera meira niður heldur en nú þegar hefur
verið gert. Stofnanir virðast þó að nokkru
leyti ná árangri við niðurskurð án þess að
hann bitni verulega á hlutverki þeirra en
mikil óánægja virðist ríkja með fjárlagaferl-
ið.
189 forstöðumenn ríkisstofnana voru í
úrtaki og var könnunin framkvæmd frá 1. til
12. september. Svarhlutfall var 72, 6 prósent.
- sv
Forstöðumenn ríkisstofnana svartsýnir vegna yfirvofandi niðurskurðar:
Frekari hagræðing náist ekki
Hversu vel geta stofnanir sinnt
verkefnum?
Um 20 prósent forstöðumanna telja að stofnun sín
muni geta sinnt verkefnum illa miðað við núverandi
fjárveitingar.
Vel 51,1%
Hvorki né 29,0%
Illa 19,8%
Heimild: Capacent
KJÖRKASSINN