Fréttablaðið - 21.10.2010, Side 39

fjármál ●FIMMTUDAGUR 21. OKTÓBER 2010 3
● Í HVERJU FELST FRESTUNIN?
Kröfuhöfum er óheimilt að:
• krefjast eða taka við greiðslu á kröfum sínum
• gjaldfella skuldir
• gera fjárnám, kyrrsetningu eða löggeymslu í eigum skuldarans eða fá
þær seldar nauðungarsölu
• fá bú skuldarans tekið til gjaldþrotaskipta
• neita að afhenda gegn staðgreiðslu eða viðunandi tryggingum þær
vörur eða þjónustu sem skuldari þarf á að halda vegna framfærslu
sinnar eða heimilismanna vegna fyrri vanefnda
• krefjast greiðslu hjá ábyrgðarmanni skuldarans
Á sama tíma á skuldari að:
• leggja til hliðar af tekjum sínum það fé sem er umfram það sem hann
þarf til að sjá sér og fjölskyldu sinni farborða
• segja upp leigusamningum og öðrum samningum um veruleg
útgjöld í framtíðinni sem ekki tengjast vöru og þjónustu sem er
nauðsynleg honum eða heimili hans til lífsviðurværis eða eðlilegs
heimilishalds
• ekki láta af hendi eða veðsetja eignir og verðmæti sem gagnast geta
lánardrottnum sem greiðsla
• ekki stofna til nýrra skulda eða gera aðrar ráðstafanir sem gætu skaðað
hagsmuni kröfuhafa
„Stór þáttur starfsemi umboðs-
manns skuldara er að veita fólki
ókeypis ráðgjöf og finna lausn-
ir á greiðsluvanda einstaklinga,“
segir Margrét Valdimarsdótt-
ir, sviðsstjóri ráðgjafarsviðs hjá
umboðsmanni skuldara. „Það eru
margar lausnir í boði fyrir fólk í
greiðsluerfiðleikum, bæði sam-
kvæmt lögum og líka þau úrræði
sem fjármálastofnanir bjóða upp
á. Ráðgjafar okkar eru sérfræð-
ingar í því að finna þá lausn sem
best hentar hverjum og einum.“
Margrét segir að ráðgjöf hefjist
alltaf á því að meta greiðslugetu.
„Við skoðum ráðstöfunartekjur
og raunhæfan framfærslukostn-
að. Það sem eftir stendur er það
sem fólk getur notað til að greiða
af lánum og öðrum skuldum. Það
er aldrei þannig að við gerum ráð
fyrir því að fólk greiði fyrst af
skuldum og noti það sem afgangs
er sér til framfærslu.“
Þegar raunhæfar lausnir á
greiðsluvanda finnast heldur starf
ráðgjafa áfram, að aðstoða þá sem
leita til umboðsmanns skuldara í
samningum við kröfuhafa. „Ráð-
gjöf getur falist í ýmsum ráðum
til leiðbeiningar fólki um hvernig
best er að draga úr mánaðarleg-
um útgjöldum. Slík ráðgjöf getur
meðal annars falist í að skuld-
breyta lánum þannig að mánaðar-
legar afborganir verði lægri eða ef
viðkomandi á í tímabundnum erfið-
leikum getur ráðleggingin verið að
sækja um greiðslufrest á afborg-
unum lána í ákveðinn tíma. Við
erum til staðar fyrir þá sem hing-
að leita þar til lausn finnst á þeirra
greiðsluerfiðleikum og aðstoðum
fólk við að semja við sína kröfu-
hafa um að lækka greiðslubyrði
niður í viðráðanlega upphæð. Oft
erum við mikill andlegur stuðn-
ingur fyrir þá sem hingað leita í
samskiptunum við kröfuhafa.“
Vísa rétta veginn
„Við erum til staðar fyrir þá sem
hingað leita þar til lausn finnst á þeirra
greiðsluerfiðleikum,“ segir Margrét
Valdimarsdóttir, sviðsstjóri ráðgjafar-
sviðs. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Alþingi samþykkti í síðustu
viku breytingar á lögum um
greiðsluaðlögun. Í breyting-
unum felst að tímabundin
frestun greiðslna hefst þegar
umsókn um greiðsluaðlögun
hefur verið móttekin, en ekki
samþykkt eins og áður var.
„Þetta eru mikilvægar breyt-
ingar fyrir fólk sem á í veruleg-
um greiðsluerfiðleikum,“ segir
Sara Jasonardóttir, sviðsstjóri
greiðsluaðlögunarsviðs hjá um-
boðsmanni skuldara. „Þetta þýðir
í raun að það má ekki krefja þá
sem sækja um greiðsluaðlög-
un hjá okkur um greiðslu á þeim
skuldum sem verða til áður en
umsókn er móttekin, né heldur
að krefja ábyrgðarmenn þeirra
um greiðslu á meðan á greiðslu-
fresti stendur.“
Sara bendir á að þetta eigi við
um greiðslur af öllum hefðbundn-
um lánum, svo sem húsnæðis-
lánum og neyslulánum. Hins vegar
beri fólki enn að greiða reikninga
sem tengjast rekstri fasteigna eins
og fasteignagjöld, húsgjöld, hús-
sjóð og tryggingar. „Fyrir fólk
sem á í verulegum greiðsluerfið-
leikum, þar sem vanskil safnast
upp og bara innheimtukostnaður
virðist óyfirstíganlegur, skiptir
þetta gríðarlega miklu máli. Þegar
umsókn um greiðsluaðlögun hefur
verið móttekin á það ekki að þurfa
að hafa áhyggjur af því að kröfu-
hafar séu að hringja eða banka
upp á. Né heldur að hafa áhyggj-
ur af því að það sé verið að krefja
ábyrgðarmenn, sem eru í flestum
tilfellum ástvinir eða nánir vinir,
um greiðslu. Því ætti þetta að létta
nokkuð á áhyggjunum, sem eru
yfirleitt nægar fyrir hjá þessum
hópi fólks.“
Á meðan greiðslufrestun stend-
ur eru lagðar skyldur á herðar
skuldara og bendir Sara á að sé
þeim ekki framfylgt gæti umsókn
um greiðsluaðlögun verið synj-
að síðar. „Helstu skyldur þeirra
sem sækja um greiðsluaðlögun
eru að leggja til hliðar það sem
er afgangs af ráðstöfunartekjum
þegar greiddur hefur verið kostn-
aður vegna nauðsynlegrar fram-
færslu. Framfærslukostnaður
er mun minni ef ekki er verið að
greiða kostnað vegna húsnæðis, og
því líklegt að eitthvað sé aukreitis.
Þá má ekki stofna til nýrra skulda
eða gera samninga um veruleg
útgjöld í framtíðinni, né heldur að
láta af hendi eða veðsetja eignir.“
Skjól fyrir kröfuhöfum
„Það má ekki krefja þá sem sækja um greiðsluaðlögun hjá okkur um greiðslu á þeim skuldum sem verða til áður en umsókn er
móttekin, né heldur að krefja ábyrgðarmenn þeirra um greiðslu á meðan á greiðslufresti stendur,“ segir Sara Jasonardóttir, sviðs-
stjóri greiðsluaðlögunarsviðs hjá umboðsmanni skuldara. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Allar frekari upplýsingar um greiðsluaðlögun er að finna á heimasíðu umboðsmanns skuldara, ums.is.