Fréttablaðið - 23.10.2010, Page 12

12 23. október 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Þingmenn Heimssýnar hafa kynnt til sögunnar tvær þingsályktunartillögur sem ætlað er að hafa áhrif
á aðildarumsóknina að ESB.
Fyrri tillagan gerir ráð fyrir
skoðanakönnun í formi þjóðarat-
kvæðagreiðslu um hvort afturkalla
á umsóknina og þar með hætta
allri umræðu. Röksemdir flutn-
ingsmanna eru þær að málið sé svo
fjarstæðukennt að ástæðulaust sé
að eyða í það tíma og fjármunum.
Umræður séu af þeim sökum óþarf-
ar.
Vitaskuld geta mál verið svo ein-
föld að rök af þessu tagi eigi við.
Hér er hins vegar
um að ræða eitt
viðamesta og
flóknasta mál
sem komið hefur
á dagskrá þjóð-
málanna. Því fer
fjarri að allar
hliðar þess hafi
komið fram með
þeim hætti að
þjóðin geti metið
rök og gagnrök í heild sinni.
Tillagan bendir til að andstæðing-
ar Evrópusambandsaðildar telji að
frekari upplýsingar, áframhaldandi
umræða og samningsniðurstaða
muni veikja málefnastöðu þeirra.
Að öðrum kosti myndu þeir vilja
halda ferlinu áfram allt til enda og
rökræða málið í lokabúningi.
Hitt er einnig áhugavert að flutn-
ingsmennirnir vilja ekki að Alþingi
sjálft taki afstöðu í málinu. Þetta
er eitt af mörgum dæmum um þá
þróun að stjórnmálamenn kjósa
fremur að þjóðin leiði þá en að þeir
hafi forystu um stefnu sem þjóðin
tekur síðan afstöðu til.
Ein skýringin á vantraustinu á
Alþingi getur verið þessi tilhneig-
ing þingmanna að hafa hlutverka-
skipti við þjóðina um forystuskyld-
una.
Á að þagga rökræðuna niður?
Síðari tillagan felur í sér að teknar verði upp tvíhliða fríverslunarviðræður við Bandaríkin í stað aðildar-
viðræðna við ESB.
Merkilegast við þessa tillögu
er að þingmenn Heimssýnar eru
reiðubúnir til að opna viðræður um
frjálsan innflutning á landbúnað-
arvörum frá Bandaríkjunum. Þeir
þurfa hins vegar að skýra út hvers
vegna frjáls innflutningur á kjöti
og mjólk er að þeirra mati hættu-
laus frá Bandaríkjunum en ógnar
þjóðarhagsmunum ef hann kemur
frá Evrópu.
Annað athyglisvert við þessa til-
lögu er að með henni fallast þing-
menn Heimssýnar á að einmitt
núna sé rétti tíminn til að fara í
viðræður við aðrar þjóðir í þeim
tilgangi að treysta pólitíska og
viðskiptalega hagsmuni landsins.
Fram til þessa hafa þeir hafnað
Evrópuviðræðunum þar sem slíkar
viðræður eigi að bíða seinni tíma
með því að þjóðin eigi nú að fást
við aðra mikilvægari hluti.
Með flutningi þessarar tillögu
hafa andstæðingar ESB fallið frá
helstu röksemd sinni gegn aðildar-
viðræðum nú. Það er málefnalegt
og virðingarvert.
Heimssýn hefur frá öndverðu
viðurkennt að aukið alþjóðlegt
samstarf er Íslendingum lífsnauð-
synlegt. Það má bara ekki vera
við Evrópuþjóðirnar. Tvíhliða frí-
verslunarsamningur við Kína var
um tíma mótleikurinn. Hann þykir
þó ekki fýsilegur eins og á stend-
ur. Frá pólitísku sjónarhorni hefur
samningur við Bandaríkin mun
jákvæðara yfirbragð.
Virða ber að þessi tillöguflutn-
ingur sýnir vilja til málefna legrar
umræðu. Á lausnum af þessu tagi
eru þó veikleikar. Einn er sá að
smáþjóðir hafa yfirleitt talið hags-
munum sínum betur borgið í fjöl-
þjóðlegu samstarfi en með tví-
hliða samningum við einstök ríki.
Vandséð er að annað eigi við um
Ísland. Annar er sá að hinn brýni
gjaldmiðilsvandi verður aðeins
leystur í fjölþjóðlegu myntsam-
starfi sem tvíhliða fríverslunar-
samningar bjóða ekki upp á.
Síðan þarf að hafa hugfast að
stærð og styrkur ESB tryggir
aðildarþjóðunum bestu kjör í við-
skiptum bæði við Kína og Banda-
ríkin.
Bent á aðra kosti
Frá upphafi hefur verið ljóst að andstaða VG við aðild að ESB myndi veikja samn-ingsstöðu Íslands. Eftir
því sem nær dregur efnislegum
viðræðum verður þetta vandamál
skýrara. Það kverkatak sem vinstri
armur VG hefur náð á ríkisstjórnar-
samstarfinu hefur síðan dýpkað
þennan vanda til muna.
Viðræður af þessu tagi lúta
sömu lögmálum og aðrir samning-
ar. Ákvarðanir þarf að taka jafnt
og þétt eftir því sem þeim vindur
fram. Grípa þarf tækifæri til sókn-
ar þegar þau gefast. Þá þarf að huga
að ýmsum tæknilegum breytingum
sem taka mörg ár til að mynda á
tölvukerfum varðandi tolla, land-
búnaðarstyrki og hagskýrslugerð.
Andstaða VG hefur í för með sér
að öll stefnumörkun og ákvarð-
anataka af þessu tagi í samninga-
ferlinu verður vafningasöm í meira
lagi. Styrki til tæknilegra breytinga
sem nýtast muni Íslandi hvort sem
af aðild verður eða ekki má jafnvel
ekki hagnýta.
Engum vafa er undirorpið að sá
tvískinnungur sem fram kemur í
þeirri afstöðu að samþykkja aðildar-
umsókn en leggja um leið stein í
götu efnislegra umræðna er ein
ástæðan fyrir þverrandi trausti á
Alþingi.
Hér þarf annar hvor stjórnar-
flokkanna að gefa eftir eða báðir
að standa á sínu og hætta samstarf-
inu. Hvort tveggja væri til marks
um heiðarlega afstöðu. Fyrir ríkj-
andi skæklatogi getur enginn borið
virðingu.
Veikleikinn í aðildarviðræðunum
ÞORSTEINN
PÁLSSON
F
réttablaðið hefur í vikunni sagt tvær fréttir af því að hætta
sé á því að ekki verði hægt að manna lykilstöður opinberra
starfsmanna með hæfu fólki vegna þess að betri kjör bjóð-
ist annars staðar.
Geir Gunnlaugsson landlæknir hefur áhyggjur af að
einkasjúkrahúsið, sem áform eru um að starfrækja á Ásbrú við
Keflavíkurflugvöll, verði ógn við heilbrigðiskerfið vegna þess að
það ráði til sín fólk úr eftirsóttum starfsstéttum, þ.e. skurðlækna,
svæfingarlækna og vel menntaða hjúkrunarfræðinga. Í samtali
við Fréttablaðið á fimmtudag sagði hann opinbera aðila hins vegar
ekki geta stöðvað áformin, en talið er að 200-300 störf geti skapazt,
verði þau að veruleika.
Í gær var sagt frá því að
hundrað ný störf hefðu orðið
til í réttarkerfinu vegna hruns
bankanna. Saksóknurum, dóm-
urum og rannsakendum hefur
verið fjölgað og enn gæti þurft
að bæta við. Ýmsir viðmælendur
Fréttablaðsins telja að lág laun
hjá ríkinu standi í vegi fyrir því að hæfustu sérfræðingarnir fáist
til þessara starfa, enda eru uppgrip hjá lögfræðingum í einka-
geiranum. „Það er áhyggjuefni hvort opinbera launakerfið sem
slíkt sé í stakk búið til að krækja í þá lögmenn sem hafa burði til
að sinna þessum störfum,“ segir Róbert Spanó, forseti lagadeildar
Háskóla Íslands.
Ástæða er til að hafa áhyggjur af hvoru tveggja; að hæfasta heil-
brigðisstarfsfólkið fáist ekki til að manna skurðstofur og að beztu
lögfræðingarnir fáist ekki til að rannsaka bankahrunið, flytja og
dæma þau mál sem rata munu til dómstólanna.
Hitt er svo annað mál hvort einkarekið sjúkrahús sé fremur ógn
við heilbrigðiskerfið en einkareknar lögmannsstofur við réttar-
kerfið. Heilbrigðiskerfið starfar einfaldlega í umhverfi, þar sem
hörð samkeppni er um bezta fólkið, ekki sízt frá útlöndum. Það
er eins hægt að líta svo á að einkarekið sjúkrahús á Íslandi stuðli
að því að halda í landinu þekkingu, sem ella gæti flutzt til útlanda
– eða laðað hingað heim lækna, sem ella störfuðu áfram erlendis.
Hins vegar þarf að gera eitthvað til að bregðast við þeim vanda
að hæfasta fólkið fáist ekki í sérhæfð og erfið störf hjá ríkinu. Þar
er stærsta hindrunin nú um stundir líklega hin fráleita launastefna
núverandi ríkisstjórnar; að enginn opinber starfsmaður megi hafa
hærri laun en forsætisráðherra.
Vissulega þarf að spara í launaútgjöldum ríkisins og ýmsar ríkis-
stofnanir neyðast til að fækka hjá sér starfsfólki. Sú stefna að halda
launum þeirra niðri, sem geta gengið að hærri launum vísum hjá
öðrum vinnuveitendum en ríkinu, hér á landi eða erlendis, endar
hins vegar með því að lokum að þessir starfsmenn fara annað.
Það er kannski kominn tími til að ríkisstjórnin horfist í augu við
að bæði læknar og lögfræðingar eru eftirsóttari á vinnumarkaði
og þar með dýrari starfskraftar en stjórnmálamenn, jafnvel þótt
þeir síðarnefndu séu með langa reynslu.
Til að halda í hæfustu sérfræðingana getur ríkið
þurft að brjóta nýja launaþakið.
Dýrari en for-
sætisráðherrann
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
ERTU MEÐ
VIÐKVÆMA HÚÐ?
Finnur þú fyrir þurrki í leggöngum, kláða, sveppasýkingu
eða færðu sár við notkun dömubinda?
Prófaðu þá Natracare lífrænar hreinlætisvörur, án klórs,
ilm- og plastefna.
www.natracare.is
LÍFRÆNAR HREINLÆTISVÖRUR
Nàttúruleg vellíðan