Fréttablaðið - 23.10.2010, Blaðsíða 36

2 matur
VIÐBÓT Á HÚSAVÍK
matur kemur út mánaðarlega með laugardagsblaði Fréttablaðsins. Ritstjórn: Sólveig Gísladóttir Hönnun: Silja Ástþórsdóttir
Forsíðumynd: Stefán Karlsson Pennar: Friðrika Beneónýsdóttir, Gunnþóra Gunnarsdóttir, Júlía Alexandersdóttir, Ragnheiður
Tryggvadóttir og Þórdís Lilja Gunnarsdóttir Ljósmyndir: Fréttablaðið Auglýsingar: Hlynur Þór Steingrímsson hlynurs@365.is
Ekkert lopabragð
Kindin hélt lífi í Íslendingum í gegnum aldirnar. Hún hlýjaði mönn-um á köldum vetrarkvöldum og mettaði marga munna. Enda var allt nýtt af henni sem hægt var að nýta. Ullin, skinnið, kjötið, hjart-
að, lifrin og annar innmatur. Að síðustu var mergurinn soginn úr bein-
unum sem síðan nýttust börnum við leik og fullorðnum í ýmis tól.
Sauðkindin á sér því fastan sess í hjörtum landans. Það sést kannski
einna best á því hve hún er rótgróin í málfari fólks. Til dæmis eru margir
málshættir tengdir henni. Sauðfjársetrið á Ströndum hefur tekið saman
nokkra þeirra sem eru til dæmis: Ekki á sauðurinn samrekstur við sel-
inn, hver sauður er svartur í myrkri, man sauður hvar lamb gekk, marg-
ur er úlfur í sauðargæru, misjafn er sauður í mörgu fé, sér eignar smali
fé þó engan eigi sauðinn, sveltur sauðlaust bú, þar gætir sauður sauða
sem enginn hirðir er, það munar ekki um einn kepp í sláturtíð og að
lokum: Öllum kindum er eitthvað til annmarka.
Sem borgarbarn uppalið í Reykjavík og Þýskalandi hef ég lítil sam-
skipti átt við kindur nema sem áhorfandi úr bíl á ferðalagi um sveitir
landsins, eða sem neytandi í kjörbúðinni. Þó finn ég, líkt og aðrir Íslend-
ingar, fyrir einhvers konar tengslum og jafnvel þakklæti í garð sauðkind-
arinnar. Þó að þáttur hennar í lífi hins almenna Íslendings hafi minnkað
til muna síðustu áratugi, sérstaklega með tilkomu svína- og kjúklinga-
kjöts, eimir enn eftir af hinni ríku sögu sem við eigum sameiginlega.
Engin eru jólin án hangikjötsins sem einnig er ómissandi í útilegurnar
á flatkökurnar. Sunnudagssteikin er aldrei betri en þegar lambalæri eða
hryggur er á borðum. Hvar væru páskarnir án páskalambsins? Þegar
skórinn kreppti haustið 2008 leituðum við til fornvinkonu okkar kindar-
innar. Sláturgerðin gekk í endurnýjun lífdaga og fjölskyldur náðu nýjum
tengslum við vambasaum og mörskurð.
Skólinn á Íslandi tók lengi vel mið af atvinnuvegum í landinu. Börn
sluppu við skóla þegar vertíðin stóð sem hæst og að sama skapi fengu
börn frí úr skóla til að taka þátt í sauðburði og ekki hófst skóli að hausti
fyrr en að lokinni smalamennsku og réttum. Kannski eigum við sauð-
kindinni að þakka það langa sumarfrí sem tíðkast hér á landi? Ef svo er
– þá kærar þakkir fyrir góðar sumarminningar lambið mitt.
Sauðaostur pass-ar ákaflega vel í matargerð,
en þegar búið er
að leggja jafn mik-
inn tíma og ástríðu í
ost sem er handverk þarf að leyfa
honum að njóta sín,“ segir Eirný
Sigurðardóttir, ostasérfræðingur
og sælkerakokkur í Búrinu í Nóa-
túni. „Því læt ég hann standa einan
ofan á borgaranum, en hef líka
prófað að para hann við hin ýmsu
síróp, eins og íslenska fíflasírópið
og birkisírópið. Þar nýtur hann sín
dásamlega, enda saltur,
rjómakenndur og sætur,
og ekkert lopabragð.“
Eirný hefur haft á
boðstólum íslenska
sauðaostinn Breða
frá Akurnesi í
Hornafirði og á
von á þriðju lögun
hans í ostaborðið í
desember. - þlg
800 g gott lambahakk (fæst í Frú
Laugu)
fínt rifinn börkur af hálfri sítrónu
1-2 hvítlauksrif, fínt söxuð
1 lítill rauðlaukur, smátt skorinn
2 msk. söxuð steinselja
1 tsk. kúmenduft eða steytt
kúmenfræ
½ eggaldin (um 150 g)
salt, pipar og smá chiliduft
1 egg
1 msk hveiti
Byrjið á að skera egg-
aldin í þunnar sneið-
ar, setjið á ofnplötu,
penslið með ólífuolíu
og bakið við 180°C
hita í 20 til 30 mínút-
ur eða þar til gullið og
bakað í gegn. Látið kólna, en
saxið svo smátt og bætið saman
við hakkið.
Blandið öllu góðgætinu vel saman
við hakkið og látið standa við
stofuhita í hálftíma áður en steik-
ing hefst. Mótið fjóra góða borg-
ara og steikið á meðalheitri pönnu
í 6 mínútur á hvorri hlið eða þar til
gullið og steikt í gegn.
Gott er að bera fram með sauða-
osti, til dæmis Breða sem er dás-
amlegur íslenskur gráðaostur frá
Akurnesi í Hornarfirði, og Rauðró-
fugló frá Vallanesi. Aðrir sauða-
ostar, eins og Manchego frá Spáni
eða Pecorino frá Ítalíu, henta einn-
ig vel, en þá verður borgarinn fyrir
vikið orðinn „heimsborgari“.
LAMBAKJÖTS-BÚRBORGARI
Fyrir 4
Húsavík hefur að geyma eina af fáum
sérverslunum með kjöt á landinu. Sú
heitir Viðbót. Bræðurnir Örn Logi og
Gunnar Óli Hákonarsynir frá Árbót
í Aðaldal eiga hana og kjötvinnslu
með sama nafni. Meðal þess sem þeir
selja er lambakjöt úr heimabyggðinni,
nýtt, saltað og reykt, ásamt rúllupylsu.
„Þetta er afbragðs kjöt sem hefur
flokkast vel,“ segir Örn Logi spurður
hvort þingeyskt lambakjötið taki öðru
fram. „Lambakjöt er svipað um allt land en sumarhaginn hefur samt áhrif á bragðið. Hér ganga
lömbin á lyngheiðum og það skilar sér í kjötið.“ Bændur á Hellu í Mývatnssveit reykja jólahangi-
kjötið fyrir Viðbót. „Bændurnir gera þetta með gamla laginu og taka tíma í reykinguna,“ lýsir
Örn Logi. „Þá verður kjötið léttara en ljúffengara.“ - gun
Lamb af lyngheiðum
SKÝRINGAR Á UPPSKRIFTATÁKNUM:
SVELTUR SAUÐLAUST BÚ
Sólveig Gísladóttir skrifar
Sauðkindin er til margra hluta nytsamleg og fullt búr gómsætra munnbita eins og
upplifa má í þessum lambakjötsborgara þar sem punkturinn yfir i-ið er sauðaostur.
Hvunndags/til
hátíðabrigða A
Aðal-
réttur
Annað kjöt
en fuglakjöt
Hvunn-
dags
Nammi
namm!
Lambahakk er ljúffengt í hamborgara og kemur verulega á óvart. Hægt er að krydda það á mismunandi vegu og toppa með
gráðaosti eða öðrum ostum og hvers konar sultum, sírópi eða chutney. FRÉTTABLAIÐ/VILEHLM

S. 440-1800 www.kælitækni.is Okkar þekking nýtist þér ...
Mylur alla ávexti, grænmeti
klaka og nánast hvað sem er
Hnoðar deig
Býr til heita súpu og ís
Uppskriftarbók og DVD diskur
fylgja með
Lífstíðareign!
Blandarinn sem allir eru
að tala um!
Tilboðsve
Uppskrifta
disku
Lækjargata 2a 101 R. sími 511-5001 opið alla daga 9.00 - 22.00

viku
tilboð
11.990.-
fullt verð
15.990,-