Fréttablaðið - 23.10.2010, Blaðsíða 32

32 23. október 2010 LAUGARDAGUR
M
ig hefði ekki
órað fyrir þegar
ég var þybbið
barn að ég yrði
baráttukona
fyrir feita,“
segir Marilyn Wann sem stödd var
á Íslandi í vikunni til að tala á mál-
þingi um fitufordóma við Háskóla
Íslands. Blaðamaður mælti sér mót
við hana á Hótel Borg og hitti hana
fyrir bleikklædda og tilbúna til að
ræða upphafið að baráttunni gegn
gegn fitufordómum.
Allt hófst örlagaríkan dag í upp-
hafi tíunda áratugarins. „Ég var
lausapenni í blaðamennsku og lifði
skemmtilegu lífi. Kvöld eitt var
ég úti að borða með strák og hann
segir við mig yfir miðjum matn-
um að hann skammist sín of mikið
fyrir mig til að kynna mig fyrir
sumum vinum sínum. Af því að ég
var feit. Þetta særði mig og sjokk-
eraði. Og ég fór heim, kannski
vonaðist ég hreinlega til þess að
gleyma þessu. Þegar ég kom heim
þá beið mín bréf frá tryggingafé-
lagi, þar sem mér var neitað um
sjúkdómatryggingu á grundvelli
þess að ég væri of feit. Mér var
ekki boðið að borga meira, ég fékk
bara hreina neitun.“
Ákvað að þegja ekki lengur
Marilyn Wann segir að hún hafi
vaknað til vitundar þennan dag um
að hún yrði að grípa til sinna ráða.
„Fram til þessa hafði ég reynt að
vera þögul og forðast aðstæður
þar sem athygli var dregin að lík-
ama mínum. En þarna ákvað ég
að segja eitthvað, ég vildi ekki að
mér væri vera ýtt til hliðar vegna
þyngdar minnar og fannst heldur
ekki að neinn annar ætti að hljóta
þessi örlög. Audre Lorde, banda-
rískur femínisti og ljóðskáld, sagði
„Þögnin verndar þig ekki,“ og það
er rétt.“
Í framhaldinu ákvað Wann að
gefa út fjölrit eins og var mjög
vinsælt hjá ýmsum jaðarhópum í
heimaborg hennar San Fransiskó á
þessum tíma og nafnavalið var auð-
velt. „Ég ákvað að taka eitt af nöfn-
unum sem ég hafði oft verið kölluð
og gera það að einhverju góðu.“ Til
varð ritið Fat!So? umskipun á orð-
inu fatso, uppnefni á feitum svipað
og feitabolla. Viðbrögðin létu ekki
á sér standa að sögn Wann.
„Ég fékk bréf frá alls konar
fólki, man eftir einu frá konu sem
var á fimmtugsaldri, ævagömul
að því er mér fannst 25 ára gam-
alli, þar sem hún sagði að ritið mitt
væri það fyrsta sem hún hefði lesið
og léti sér líða eins og hún væri í
lagi. Það gerði mig reiða og glaða
á sama tíma.“
Og Marilyn Wann sá að hún gat
ekki hætt eftir eitt rit, það var löng
barátta fram undan fyrir réttind-
um feitra og viðurkenningu í sam-
félagi sem er fullt fordóma og mis-
mununar vegna holdafars á marga
vegu.
Fordómarnir eru víðtækir og
stöðugt er alið á þeim með því að
hamra á því að fólk eigi að vera
grannt bendir hún á.
Megranir virka ekki
„Ég er mjög hlynnt því að fólk borði
hollan mat og stundi líkamsrækt,
að sjálfsögðu styð ég heilsusam-
legt líferni. En fólk er mismunandi
í laginu og það er staðreynd. Við
vitum líka af reynslunni af millj-
ón megrunum að flestir þyngjast
aftur. Margir fara aftur og aftur í
megrun og það að þyngjast og létt-
ast er mjög óhollt fyrir líkamann.
Ef fólk ákveður að breyta matar-
æðinu til hins betra á að njóta þess
en ekki að líða eins og verið sé að
refsa því með svelti. Sama á við
um hreyfingu, við eigum að njóta
hreyfingarinnar, en hún á ekki að
vera hugsuð sem refsing fyrir það
hvernig við lítum út.“
Wann segir hræðilegt til þess
að hugsa að stöðugt sé alið á for-
dómum vegna holdafars og nefn-
ir baráttu gegn offitu sem dæmi.
„Reyndar þoli ég ekki orðið offita
[obesity] því það er svo gildishlað-
ið. Það er heill iðnaður til í kring-
um baráttu gegn offitu, vísinda-
menn þiggja fé frá fyrirtækjum
sem búa til megrunarlyf og alls
konar næringarefni og duft. Ótrú-
lega margar rannsóknir eru studd-
ar af þessum iðnaði og þannig lit-
aðar af honum. Fólk getur sem
sagt átt sinn starfsframa í skjóli
þessarar baráttu sem snýst um að
útrýma feitu fólki úr samfélaginu.
En það virkar ekki, og reyndar
hentar það þeim sem selja megr-
unarleiðir ágætlega að þær skuli
ekki virka því þá kemur fólk alltaf
aftur til þeirra.“
Hræðileg barátta
Barátta á borð við þá sem
Michelle Obama, forsetafrú
Bandarríkjanna, hefur sett af
stað gegn of fitu hjá börnum fær
falleinkun hjá Wann. „Mér finnst
hún hræðileg. Hún hefur sagt að
það verði engin feit börn eftir 25
ár og fólk klappar og brosir við
Alið á fordómum í garð feitra
Ónærgætin athugasemd um útlit og neitun frá tryggingarfélagi á einum og sama deginum urðu til þess að Marilyn Wann ákvað
að láta í sér heyra. Hún sagði Sigríði B. Tómasdóttur frá baráttunni gegn fordómum í garð feitra og skoðun sinni á herferðum
gegn offitu sem meðal annars geri feit börn að leyfilegu skotmarki fyrir stríðni og neikvæða umræðu.
MARILYN WANN Hún hefur helgað líf sitt baráttu gegn fordómum í garð feitra og talaði meðal annars á fjölmennu málþingi um fitufordóma sem haldið var í Háskóla Íslands
í vikunni . FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Þessi nálgun er vond af því hún elur á neikvæðri umræðu
um feit börn og hefur það að markmiði að losa veröldina
við feit börn. Það finnst mér óhugnanlegt takmark
Chiro Deluxe heilsurúm
Tilboð - 20% afsláttur
160x200 rúm kr. 246.320,-
180x200 rúm kr. 272.720,-
Faxafeni 5, Reykjavik og Skeiði 1, Ísafirði • Sími 588 8477 • www.betrabak.is
• 5 svæðaskipt heilsudýna
• Hönnuð til að styðja við bakið á þér
• Frábærar kantstyrkingar
• 100% náttúrulegt áklæði