19. júní - 19.06.1957, Page 7

allmörg ár, áður en sú starfsemi fluttist yfir til
bæjarins. Á Landsfundi K.R.F.l. á Akureyri 1926
kom fyrst fram hugmyndin um stofnun sambands,
sem tæki að sér mál heimilanna, eins og K.R.F.I.
hefði réttindamálin á sinni stefnuskrá, og var kos-
in nefnd í málið. Upp úr þessu óx svo seinna Kven-
félagasamband Islands. Mæðrastyrksnefnd og
Mæðrafélag urðu til fyrir forgöngu Laufeyjar
Valdemarsdóttur, og Menningar- og minningar-
sjóður kvenna er vaxinn upp af hugmynd Brietar.
Mun hafa verið hennar síðasta áhugamál.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir var að mörgu leyti mjög
gæfusöm kona, enda leit hún svo á sjálf. Hún var
bardagakona, sem naut bardagans, enda þótt hún
hafi vafalaust oft fengið dýpri sár en hún kærði
sig um að láta almenning sjá. En hún vann líka
marga og stóra sigra, og hún sá fræið, sem hún
hafði sáð, vaxa og gróa meira en nokkurn hafði
grunað, og hún vissi, að vaxtarmagnið var svo
mikið, að það myndi gróa áfram, þó hennar missti
við. Hún sá líka vonir sínar rætast í sambandi við
börn sín. Hún sagði mér á þessari seinustu ferð
okkar, sem ég minntist á, að þegar hún sem ung
móðir og síðar ekkja hefði beðið fyrir framtíð
barnanna, hefði hún jafnan beðið um það eitt, að
þau mættu verða sterkar manneskjur, fullar vand-
lætingar vegna réttlætisins og hatri á allri kúgun,
að þau mættu verja rétt lítilmagnans, svo að betra
yrði á eftir fyrir einhverjar manneskjur að lifa í
þessu landi. Þessara orða konunnar og móðurinn-
ar, sem á morgun á 100 ára afmæli, vil ég minn-
ast að síðustu hér í kvöld, því vissulega börðust
þau fyrir rétti lítilmagnans, verkalýðsleiðtoginn
Héðinn Valdimarsson og Laufey Valdemarsdóttir,
sem oft var kölluð móðir yfirgefinna, einstæðra
mæðra og átti það nafn skilið.
vecýn,a
Margaret Corbett Asliby:
Fyrir hálfri öld, árið 1906, sótti Bríet Bjarnhéð-
insdóttir þing Alþjóðlega Kvenréttindasambands-
ins, þar sem saman voru komnar konur frá ýms-
um þjóðum, staðráðnar í að berjast fyrir því, að
konur yrðu ekki lengur óæðri borgarar þjóðfélags-
ins, heldur nytu sömu réttinda og aðstöðu og karL
menn. Á þeim tímum var menntun kvenna í Ev-
rópu minni en karla. Varla nokkurs staðar var
þeim heimilt að eiga eignir. Fá þjóðfélagsstörf
stóðu þeim til boða, þær höfðu hvorki kosningar-
rétt né kjörgengi. Bríet var brautryðjandi, sem hafði
sigrazt á ótrúlegustu örðugleikum til að fræða kon-
ur, jafnvel á afskekktustu stöðum, og hugrekki
hennar og fordæmi vakti konur alls staðar til dáða.
Eins og ég kynntist henni var það bjargföst sann-
færing hennar, að konur yrðu umfram allt að
losna úr þeim böndum, sem komu í veg fyrir að
þær gætu beitt hæfileikum sínum til fullnustu í
þágu mannfélagsins, og fyrir þessu barðist hún ein-
arðlega alla ævi. I dag minnumst við forustu henn-
ar. Mættum við hafa hugrekki til að feta í fótspor
hennar, svo okkur auðnist einnig að sjá heiminn
hafa breytzt til batnaðar, þegar við kveðjum hann.
Adele Scbreiber:
Það er liðin hálf öld frá því að ég sá Bríeti Bjarn-
héðinsdóttur og dóttur hennar Laufeyju í fyrsta
sinn á alþjóðlegum kvennafundi. Þær báru hinn
fagra íslenzka skautbúning og vöktu almenna at-
hygli, háar og tígulegar, sannir afkomendur hinna
norrænu víkinga. Móðirin, roskin, bar það með sér,
að þar fór hin harðskeytta baráttukona, dóttirin
mjög ung og aðlaðandi, stundaði tungumálanám
við háskólann í Kaupmannhöfn, og var Laufey
móður sinni ómetanleg hjálp sem túlkur.
Enginn fulltrúanna á fundinum skildi tungu þá,
sem Bríet mælti á, íslenzkuna, svo það kom í
Laufeyjar hlut að þýða hinar heitu ræður móður-
innar á enskt mál. Við heyrðum um íslenzku kon-
urnar, sem hrifizt höfðu af hugsjónum kvenrétt-
indastefnunnar, um alla fordómana og deyfð
kvennanna sjálfra, erfiðleikana á því að ferðast
um hið hrjóstruga land og hitta konur i afskekkt-
um héruðum að auki — en við heyrðum einnig
um sívaxandi félagssamtök kvenna í hinum stærri
bæjum landsins og skilning mætra manna þjóðar-
innar á réttindabaráttu kvennanna.
íslenzku konurnar náðu fljótt miklum árangri í
19. JÚNl
5