19. júní - 19.06.1957, Qupperneq 10

sem stofnaður var 1477, tveimur árum á undan
Hafnarháskóla, og er því elztur háskóla á Norður-
löndum, háskólinn í Lundi, sem er nokkru yngri,
og háskóli Finna í Ábo, stofnaður 1640. Með stofn-
un norsks háskóla, en fyrir henni höfðu Norðmenn
lengi harizt, var lagður grundvöllur að hinu rika
menningarlifi, sem þróaðist með Norðmönnum
seinni hluta aldarinnar og náði hámarki sínu í
listamönnum eins og Ibsen, Edv. Munch og vis-
indamönnum eins og Fr. Nansen. Skólinn er rek-
inn með svipuðum hætti og aðrir háskólar á Norð-
urlöndum og hefur á nærfellt 150 ára ferli sín-
um getið sér ágæts orðs, bæði sem fagskóli og sem
visinda- og rannsóknarstofnun.
Víst er um það, að háskólinn og stúdentarnir
eru og hafa verið ríkur þáttur i lifi Oslóarborgar
aht frá þeim degi, er 6 prófessorar tóku á móti
17 stúdentum til þessa dags, er hátt á 5. þúsund
stúdentar hvaðanæva úr Noregi og frá öðrum lönd-
um sækja sér lærdóm og þekkingu hjá hinum 120
prófessorum, sem margir hverjir eru afburðamenn
í sinni grein, eins og hinir ágætu prófessorar i
málvísindum, t. d. Alf Sommerfelt og Hans Vogt,
og í sagnfræði Halfdan Koht, Jens A. Seip og Sverre
Steen, svo að einhverjir séu nefndir. Það setur sinn
svip á bæinn, þegar stúdentarnir 1. september safn-
ast saman á háskólatorginu við Karl Jóhannsgötu
í hjarta borgarinnar, með efnismiklar, svartar húf-
ur sínar og dúskana langt niður á herðar, til þess
að hlýða á ræðu rektors, sem býður þá velkomna
til nýs starfsárs af háskólatröppunum. Blaðaljós-
myndarar eru komnir á vettvang til þess að leita
uppi sætar nýstúdínur í hvítum kjólum sinum, eða
nýstúdenta, sem oft eru mættir i kóngsins klæð-
um, því að allir verða þeir að gegna skyldu sinni
við kóng sinn og föðurland.
Svo er tekið til óspilltra málanna. Lestrarsalimir
fyllast, bóksala skólans verður að fá sér aðstoðar-
fólk til þess að geta annað öllum nýstúdentunum,
sem koma til þess að spyrja um bækur um sál-
fræði, rökfræði, sögu heimspekinnar, stærðfræði
og latínu, því að fyrst liggja fyrir prófin í for-
spjallsvísindum. Latínan hefur að miklu leyti ver-
ið gerð útlæg úr menntaskólum landsins og er að-
eins kennd i sérstökum deildum fyrir fáeina sér-
vitringa. Þegar í háskólann kemur verða bæði
læknanemar og húmanistar að taka próf í latínu
eftir eins eða tveggja missera lestur. Þetta er þung-
ur böggull fyrir norska stúdenta, enda vill oft
verða misbrestur á, að þeir skilji göfgi latínunnar,
og hefur mörgum orðið hált á því að gera sér ekki
grein fyrir nytsemi þess að kunna að beygja sögn-
ina amo, að ekki sé minnzt á mensa.
Prófessorarnir heilsa stúdentum sínum og fagna
þeim vel, nema ef vera skyldi prófessor Schreiner
i sagnfræði, sem lítur þungbúinn yfir troðfullan
áheyrendasalinn og spyr, hvað þetta eigi að þýða,
hvort stiídentar haldi, að hið norska skólakerfi
þurfi ekkert annað en sögukennara? Skammir hans
stafa ekki af óvild til stúdenta. Hann er frægur
fyrir þann veikleika að fara með stúdentum sín-
um á veitingastofur og ræða við þá um ullarverzl-
un Breta á miðöldum og skreiðarkaup Hansakaup-
manna á Norðurlöndum og önnur merk vandamál
miðaldasögunnar yfir ölkrús.
Stúdentarnir hlaupa á fyrirlestra og fylla eina
stilabókina á fætur annarri af visdómsorðum meist-
aranna. Lestrarsalirnir verða æ fyllri — prófin
nálgast — og fyrr en varir sjást fölir, óhamingju-
samir einstaklingar á gangi i súlnagöngum háskól-
ans í fylgd með afdanka lektor eða lektorsfrú,
sem liafa vakandi auga með hverri hreyfingu og
augnatilliti stúdentsins. Þá vita allir, að þar fer
prófkandídat, sem er að draga að sér ferskt loft
með fangaverði sínum. Samúðin er mikil, þvi að
allir hafa verið í sporum þessa aumingja og vita,
að höndin, sem á sígarettunni heldur, skelfur og
að innyfli hans eru öll í uppnámi, og að i heila
hans rikir hið algjöra myrkur örvæntingarinnar.
En stúdentalifið er ekki bara fyrirlestrar og lestr-
arsalir, prófessorar og próf. Það eru svo óendan-
lega margar aðrar hliðar á þvi. Vilji einhver kynn-
ast hinum mörgu hliðum þess, þá er honum ráð-
legt að setjast inn í Kjallarann svonefnda og fylgj-
ast með því, sem þar fer fram. En Kjallarinn er
allstór kaffisalur í einni háskólabyggingunni við
Karl Jóhanns-götu Þar eru þrjú hús í nýklassísk-
um stíl, sem tekin voru í notkun um miðbik síð-
ustu aldar, en eru nú löngu orðin of lítil, svo að
þar eru aðeins til húsa flestar skrifstofur skólans,
lögfræði- og guðfræðideild, fyrsti hluti lækna-
deildar og hlutar heimspekideildar, en stærðfræði-
og náttúruvísindadeildin er flutt í ný húsakynni
úr rauðum tígulsteini í vesturhluta borgarinnar,
þar sem heitir að Blindern, en þar á líka að byggja
yfir lækna- og heimspekideild, en lögfræðingar og
guðfræðingar eiga að sitja einir að gömlu húsun-
um. En hvar sem stúdentarnir eru, hvort heldur
á Blindern, háskólabókasafninu, sem er til húsa
á enn öðrum stað í borginni eða einu af hinum
mörgu svo kölluðu „institútum“, en það eru hús
eða íbúðir, sem ýmis fög hafa til umráða, t. d. er
8
19. JÚNÍ