19. júní - 19.06.1957, Blaðsíða 17

arar ríkisins hefja starf í 14. launaflokki, og fyrst
eftir fjögurra ára starfstíma þar komast upp í 13.
launaflokk, þar sem þeim er svo ætlað að dúsa
ævilangt.
Máli mínu til sönnunar skal ég taka hér eitt
dæmi af mörgum: 16 ára gömul stúlka tók við rit-
arastarfi hjá einni ríkisstofnun hér í bænum, sem
samkv. ráðherrabréfi var metið í 13. launaflokki.
Hún var i þessu starfi í 2 ár, eða til 18 ára aldurs,
er henni datt í hug að auka við menntun sína og
sagði starfinu lausu, fór i Menntaskólann og lauk
þaðan stúdentsprófi að tilskildum tíma liðnum. Er
hún hafði lokið prófi, fékk hún ritarastarf, hlið-
stætt því, er hún hafði áður haft á hendi, hjá ann-
arri ríkisstofnun, að öðru leyti en því, að það var
sízt vandaminna. Nú skyldi maður ætla, að hún
hefði ekki átt að lækka í launastiganum við það
að vera orðin 4 árum eldri og búin að afla sér
stúdentsprófs, auk þess, sem hún var orðin æfðari
í starfi. hún hafði unnið á sumrin við hliðstæð
störf. En það var ekki því að heilsa. Hún var
sett í 14. launaflokk, einum launaflokki neðar en
hún hafði verið í, þegar hún var sextán ára ung-
lingur, samkvæmt nýju launalögunum. Því þar er
riturum tilskilinn 4 ára fortími í 14. launaflokki,
alveg skilyrðislaust, áður en þeir komast upp í
13. launaflokk.
Þá eru og fjölmörg dæmi þess, að konur, sem
taka við ritarastarfi þeirra fyrirrennara sinna, sem
hafa verið í hærri launaflokkum, fá ekki sömu
laun og þeir höfðu meðan þeir gegndu starfinu,
vegna þess að nýju launalögin eru þar þröskuldur
í vegi.
Nei, það væri synd að segja, að vélriturum, eða
riturum, eins og þeir heita, samkvæmt virðulegu
starfsheiti, sé gert hátt undir höfði hjá ríkinu. Þó
fer allur ,,correspondance“ ríkisins í gegnum þá,
svo hann virðist ekki vera mjög merkilegur, eftir
því að dæma. Það er ætlazt til þess, að ritarar geti
skrifað bréf á tveim, þrem til fjórum tungumál-
um og jafnvel þaðan af fleiri, þar að auki er kraf-
izt af þeim, að þeir séu bæði fljótvirkir og vand-
virkir, og sitji við daginn út og daginn inn með
sveittan skallann, eins og þeir ættu lífið að leysa,
enda satt bezt að segja, að þeir, sem vit og kunn-
áttu hafa á þessum málum, telja vélritunarstarfið
eitt af vandameiri og erfiðari skrifstofustörfum.
En ritarar hafa yfirleitt ekki mótorhjólspróf, og
það gerir gæfumuninn.
Af þessu fer maður að skilja, að það er ekki út
í bláinn, að eitthvert vinsælasta starfsheiti ríkisins
til handa þeim konum, sem vinna í þágu þess, er
starfsheitið ritari, sem obbinn af þeim konum, sem
ráðnar eru í þjónustu þess, eru ráðnar undir, oft
og tíðum í blóra við, hvaða störf þær eru látnar
vinna.
Niðurstöður nefndar þeirrar, sem kosin var til
þess að kynna sér launamál kvenna, sem vinna
hjá ríkinu,, og birtist á öðrum stað hér í blaðinu
í stórum dráttum, sýna, svo ekki verður um villzt,
sem reyndar hefur lengi verið opinbert leyndar-
mál, að konur, sem vinna sömu störf eða hliðstæð
störf og karlar, fá lægri laun en þeir, þvert ofan
í landslög. Með öðrum orðum, ríkið hefur sjálft
brotið þau lög, sem það hefur sett, og skálkaskjól-
ið er röng eða fölsk starfsheiti kvenna, og oft er
ekki einu sinni því til að dreifa.
Það er ekki óalgengt, að kona, sem tekur við
starfi, er karlmaður hefur gegnt á undan henni,
fái lægri laun en hann hafði, er hún tekur við
starfinu. Ég skal taka hér eitt dæmi: Kona tók við
nákvæmlega sama starfi og karlmaður hafði haft
á hendi. Hann var í 10. launaflokki meðan hann
gegndi starfinu, en þegar hún tók við því, var 13.
launaflokkur talinn fullgóður handa henni. Og í
9l/2 ár var hún látin vera í 13. launaflokki. Þið
getið reiknað saman, ef þið viljið, launamismun-
inn, sem hún að réttu lagi á inni hjá ríkinu, ef að
lögum væri farið. Þes skal getið, að hún er nú ný-
komin í 10. launaflokk. En það tók hana fleiri ár
að fá þetta réttlætismál í gegn.
Sömuleiðis er það ekki fátítt um konur, sem
ráðnar eru til símavörzlu (í 14. launaflokki), og
samkvæmt því ættu ekki að hafa annan starfa á
höndum, að dembt er á þær ýmsum störfum í
ofanálag, svo sem vélritun, útreikningum ýmiss
konar o. fl. o. fl. af venjulegri skrifstofuvinnu, eftir
því sem til fellur, og útkoman verður sú, að þær,
þessar allra lægst launuðu, hafa eitthvert erfið-
asta starfið að vinna. Getur hver og einn farið í
eigin barm og ímyndað sér, hvernig það muni vera
að vinna að hinum og þessum störfum með símann
alltaf sítruflandi fyrir framan sig. Stundum slá
stofnanimar þennan varnagla í auglýsingum sín-
um, eins og eftirfarandi auglýsingar bera með sér.
Auglýsing í Lögbirtingablaðinu . 25. júní 1955.
Fyrirsögn: Laust starf. „Stúlku vantar í skrifstofu
Mjólkureftirlits ríkisins til símvörzlu, vélritunar o.
fl. Laun samkv. 14. launaflokki. Umsóknir, ásamt
upplýsingum um menntun og starfsferil, skal senda
í skrifstofu Mjólkureftirlits ríkisins fyrir 10. júlí n.
k. Mjólkureftirlitsmaður rikisins.“
19. JONl
15