19. júní - 01.10.1995, Blaðsíða 15

• KARLAR GEGN OFBELDI
Steinunn Jóhannesdóttir
Um íslensku
karlanefndina
Árið 1991 skipaði Jóhanna Sigurð-
ardóttir þáverandi félagsmálaráð-
herra nefnd „ um stöðu karla í breyttu
samfélagi með jafnri verkaskiptingu
og fjölskylduábyrgð". Nefndin skilaði
skýrslu sem kom út 1993. 1 samrœmi
við tillögur í þeirri skýrslu ákvað
Jafnréttisráð í byrjun árs 1994 að
skipa nefnd til tveggja ára sem hefði
það hlutverk að auka þátt karla í um-
rœðunni um jafnrétti kynjanna. Sú
nefnd gengur undir nafninu Karla-
nefnd Jafnréttisráðs. Starfsmaður
hennarfrá því í mars 1995 er Ingólfur
Gíslason félagsfrœðingur. Karla-
nefndin hafði frumkvæði að því að fá
Göran Wimmerström til Islands og
telur að heimsókn hans hafi nýstfrá-
bœrlega vel. A einni viku hélt hann
fundi með starfsmönnum þriggja
ráðuneyta, félags-, heilbrigðis-, og
menntamála. Og auk morgunverðar-
fundarins hjá KRFÍ hélt hann m.a.
fundi með stúdentum, geðlœknum,
Ijósmœðrum og Stjórnunarfélaginu
auk staifsfólks Borgarspítalans.
Ingólfur Gíslason hefur reynt að
fylgja heimsókn Görans fast eftir og
hefur sjálfur haldið nokkra fyrirlestra í
sambandi við átakið Karlar gegn of-
beldi. Þann 8. október var hann með
merkan fyrirlestur í Norræna húsinu
sem bar yfirskriftina Ofbeldið og karl-
mennskan. Fyrirlesturinn var nokkuð
vel sóttur af svokölluðu fagfólki, en
hinn almenna karlmann skorti átakan-
lega í áheyrendahópinn. Það er því ljóst
að töluvert vantar upp á að íslenskir
karlmenn álíti að ofbeldisvandamálið
komi þeim við.
Varöar karlmenn
Það gerir það svo sannarlega því
samkvæmt skýrslum lögreglunnar yfir
heinrilisofbeldi eru það karlmenn sem
eru gerendur í 88% tilvika en konur í
12%. Karlar eru 13% þolenda, konur
87%.
Til Stígamóta leita fórnarlömb kyn-
ferðislegs ofbeldis. Á síðasta ári leit-
uðu þangað 323 konur og 23 karlar.
Þegar litið er á kyn þeirra senr stóðu
fyrir ofbeldinu eru karlar 98,7%.
Og ef tölur Kvennaathvarfsins eru
skoðaðar, þá leitaði 151 kona þangað
fyrsta árið (1983) en 1993 leituðu þang-
að 375 konur. Kvennaathvarfið hýsir
tímabundið konur og börn á llótta und-
an karlmönnum.
Islenska karlanefndin hefur kosið að
taka á þessu vandamáli sérstaklega og
fá karlmenn til að axla ábyrgð á ofbeld-
inu og vinna gegn því. Hún lítur á það
sem hlutverk sitt að „þvo smánarstimpil
ofbeldisins af körlum“, svo vitnað sé í
fyrirlestur Ingólfs Gíslasonar.
Karlar gegn
ofbeldi
Starf karlanefndarinnar í baráttunni
gegn ofbeldi hefur einkunr verið þríþætt
til þessa. I fyrsta lagi stóð hún að mál-
þingi í Norræna húsinu fyrir um það bil
einu ári undir kjörorðinu „Karlar gegn
ofbeldi“. Erindin sem þar voru haldin
hafa síðan verið gefin út í bæklingi á
vegum Skrifstofu jafnréttismála.
I öðru lagi hefur nefndin reynt að
vekja áhuga opinberra aðila á því að
bjóða ofbeldismönnum meðferð. En í
ráðuneyti dómsmála vilja menn bíða
með að gera nokkuð í málinu þar til fyr-
ir liggja niðurstöður nefndar ráðuneyt-
isins sem á að kanna umfang og orsakir
heimilisofbeldis á Islandi.
Karlanefndin óttast aftur á móti að
Ingólfur
Jónsson
slík könnun geti tekið óratíma og á
meðan halda menn áfram að berja kon-
ur sínar. Karlanefndin er því sjálf farin
að gera fjárhagsáætlun fyrir slíka með-
ferð í tilraunaskyni og bendir á þann
góða árangur sem hefur náðst í tiltekn-
um hópum erlendis þar sem meðferð
hefur verið kunnáttusamlega beitt.
Þriðja átaksverkefni Karlanefndar
Jafnréttisráðs var svo vikan 13.-20.
september undir sama vígorði og mál-
þingið í Norræna húsinu „Karlar gegn
ofbeldi“. Markmiðið var að efna til
víðtækrar umræðu um ofbeldi í öllum
myndum og skilja á milli kailmennsku
og ofbeldis.
íslenska karlanefxdin hefur eftufar-
andi boðorð að leiðarljósi:
• Ofbeldi er óhœfa.
• Ojbeldi er ætíð á ábyrgð þess er
það fremur.
• Fórnarlömb ofbeldis á að taka al
varlega.
• Samfélaginu ber skylda til að vinna
gegn ofbeldi.
• Ofbeldi er tengt karlhlutverkinu.
Það er skoðun blaðamanns að stofn-
un og störf Karlanefndar Jafnréttisráðs
sé fyrsta alvarlega svarið við samtökum
á borð við Kvennaathvarfið og Stíga-
mót. Kvennaathvarfið og Stígamót hafa
afhjúpað hluta af djúpri meinsemd í ís-
lensku þjóðfélagi og samskiptum kynj-
anna. Konur hljóta því að fylgjast af
áhuga með störfum karlanefndarinnar í
framtíðinni og óska þess að henni verði
sem mest ágengt í baráttunni fyrir því
að skilja á milli karlmennsku og ofbeld-
is. Og svo notuð séu orð lngólfs Gísla-
sonar og eitt af slagorðum nefndarinn-
ar:
Sannir karlmenn komast af án of-
beldis.
15