Sameiningin - 01.12.1931, Blaðsíða 31

381
troöa sér um tær. Munu nú fagrar ræÖur um frið, eða sífeldur
harmagrátur yfir heimsku og syndugleik hernaðarstefnunnar geta
varnað ófriði til lengdar, þar sem svona standa sakir? Það er
hæpið. Skuldbindingar um friðsemi, settar frarn með almennum
orðatiltækjum—eins og Ivelloggs-samningarnir— mega sín ekki
mikils heldur, þegar skórinn kreppir verulega að einhversstaðar.
Það þarf að finna viðunanlega vegi til að ráða fram úr vandamál-
um þeim, sem vcilda styrjöldum; annars verður aldrei örugt um
friðinn.
Hvað vilja þjóðirnar gjöra, til dæmis vi'S þetta vandamál um
mismunandi þéttbýli, og útsóknarnauðsyn þeirra þjóða, sem erú
verst komnar í þeim efnum? Um iðnaðarþörf og hráefnatekju?
Og ýms önnur mál, náskyld þessum ? Á þar alt að vera einskorðað
við ástæður þjóðanna, eins og þær eru nú? Eða á það að viðgang-
ast, að hver þjóð skari þar eld að sinni köku, sem hún fær því
helzt viö komið með bolmagni eða slægvizku? Eða eiga heims-
veldin að semja með sér um einhvers konar niðurjöfnun á þessum
hlutum, eða eitthvað í þá átt? Friðarmálið er í raun réttri komið
undir heppilegri úrlausn á slikum spurningum. Fáist hún ekki, þá
mun vera til lítils að tala með f jálgleik um alheimsfrið, því miður.
GANDI-II A ENGLANDI
Segja má eitthvað svipað um annað hugsjónamál vinsælt og
viðfrægt, sem mikið ber á um þessar mundir. Það er sjálfstæðis-
mál Indlands. Fjölmennur flokkur þar í landi, skipaSur liðsmönn-
um úr mentaðasta hluta þjóðarinnar, og leiddur af heimsfrægum
hugsjónamanni, heimtar nú hærra sjálfstjórnarstig til handa ætt-
jörð sinni, heldur en Bretastjórn hefir hingað til séð sér fært að
veita.
Og frjálshuguðum mönnum um heim allan hættir til að veita
kröfu þessari fult fylgi sitt, og kasta þungum steini á Breta fyrir
tregðuna. Það er að segja, þetta er dómurinn, eðlilega, þangaö til
menn virða fvrir sér ástandið á Indlandi, eins og það er í raun
og veru.
Sá þjóðarbragur var mörgum kunnur fyr, en hann hefir ein-
hvernveginn orðið ljósari öllum þorra lesendi manna um heim
allan við það, að sjálfstæðisleiðtoginn Gandhi, sem Hindúar gáfu
nafnið Mahatma (mikil sál), kom til Englands í haust til að flytja
frelsismál Indlands við MacDonald stjórnina. Ramsay Mac-
Donald, fyrrum leiðtogi verkamannaflokksins, er enginn kúgunar-
vinur, allir vissu það. Mátti þvi hyggja gott til þessa fundar með