Faxi - 01.12.1982, Qupperneq 70

Sigurður Jónsson:
Þegar mínusinn missti puntið
Það er lélegur ráðgjafi sem ekki
þiggur góö ráö og þarfar ábend-
ingar. Menn ætla stundum að þeir
séu fullvel að sér um ýmis málefni,
en reka sig svo á það einn góðan
veðurdag, að ekkert er algilt eða
óumbreytanlegt. Þannig fór fyrir
mér fyrir um 7 árum þegar ég kom
til Áfríkuríkisins Tanzaníu til að
vinna við ráðgjafarstörf á vegum
norræns þróunarverkefnis til efl-
ingar samvinnustarfi. Enda þótt ég
lærði margt þama eins og vera ber
í mannlegum samskiptum, þá
varðaði vanþekking mín, sem hér
er gerð að tilefni þessa pistils, sem
betur fer ekki starf mitt nema
óbeint. Eðlilega fylgdi starfinu
talsvert funda og námskeiðahald
þar sem rekstur samvinnufélag-
anna var til umfjöllunar, og
skömmu eftir komu mínatil lands-
ins var efnt til námskeiðs í einu
félaganna um slík málefni. Ég var
talsvert vanur slíkum námskeið-
um að heiman, og hafði útbúið
hjálpargögn með máli mínu, og
voru það stórar pappírsarkir árit-
aðar með filtpenna (flipover). Á
eina slíka örk hafði ég útbúið sýn-
ishom af rekstraryfirliti og jafn-
framt sýnt hvernig tölurnar væru
fengnar. Allt gekk þetta vel og
fundarmenn fylgdust allvel með
máli mínu og hjálpargögnunum,
en þegar ég var að Ijúka við að
skýra rekstraryfirlitið þá óskaði
einn fundarmanna eftir að fá orðið
og benti hann mér á, að það virtust
vera röng formerki við skýringarn-
ar um útreikning talnanna. Ég
varð aldeilis hlessa því ég átti von
á fyrirspumum og umræðum en
ekki á þessu. Ég taldi mig vel vita
að plús væri plús og mínus væri
mínus o.s.frv., og þar sem ég sá
ekkert athugavert við yfirlitið þá
óskaði ég eftir frekari skýringum á
ábendingunni. Og viti menn, —
þarna var komið að mér að þiggja
ábendingar og góð ráð því í Ijós
kom að minn íslenski mínus, strik
á milli tveggja lóðréttra punkta,
þýddi ekki lengurmínus heldurvar
orðinn formerki fyrir deilingu, en
punktalaus eða strípaður mínus
stóð eftir. Ekki var nú nóg með
þetta, því okkur þótti einsýnt að
tvípunkturinn, sem ég notaði að
íslenskum sið sem formerki fyrir
deilingu, ætti líklega ekkert skylt
við stærðfræði og skyldi framvegis
aðeins notaður sem tvípunktur.
Ég sagði fundarmönnum sem var,
að þessi fræði hefði ég nuniö á
(slandi og væri mér einnig vel
kunnugt, að frændur okkar í Sví-
þjóð og Danmörku hefðu numið
sömu fræði og a.m.k. skrifað
svona formerki 1972 þegar ég var
þar við nám. Þeir bentu mér á móti
á prentuð eyðublöð sem í notkun
voru í samvinnufélögunum og þar
sem ,,nýja“ ritunaraðferðin var
notuð, og einnig á vasatölvuna
mína, sem var sammerkt þessu.
Ég hef gætt þess síðan að nota
ekki ,,gömlu“ formerkin og ekki
fengið fleiri ábendingar þeim
varðandi. Síðar uppgötvaöi ég
einnig, að punktur í stað margföld-
unarmerkisins x varð líka að fara á
bannlista, en ég hafði reyndar
sjaldan notað það merki.
Nú skeður það síðan í Kenya
árið 1980, að ég er með námskeið
og nota svipuð hjálpargögn. Þá
kom í Ijós, að nákvæm ritun er
mikilvæg a.m.k. hér, því það olli
sumum fundarmanna óþægind-
um að ég ritaði stundum punkt í
stað kommu fyrir framan aukastafi
t,d, aura (hér cent) í upphæðum.
Þótt þetta flokkist undir smáatirði
hjá okkur, þá getur þetta haft veru-
lega þýðingu fyrirfólk, sem erekki
allt of vant tölum. Og ekki var þó
allt komið fram varðandi van-
menntun mína eða aðlögunar-
leysi að nýjum reglum. Eittstærsta
bankaveldi heims, Barclays Band
Ltd. sá nefnilega ástæöu til að
senda mér bréf þar sem ég var
góðfúslega beðinn um að rita ekki
tölustafinn sjö með þverstriki á
ávísanir til að koma í veg fyrir að
Sigurður Jónsson.
þessi tala væri mislesin í bankan-
um sem tölustafurinn fjórir. Þess
var einnig getið, sem almenn
ábending, að tölustafinn einn
skyldi ávallt rita sem lóðrétt strik.
Ja nú fór í verra, og ég gat nánast
tekið undir með harmónikkuspil-
aranum á réttarballinu fyrir vestan,
sem svaraði aðfinnslum um takt-
vísi sína á þann veg að takturinn
hefði farið út um gatið. Það var
örugglega eitthvað gat í menntun
minni eða endurmenntun úr því að
tölur mínar og reikningsformerki
voru ekki lengur gild. Mér datt
aldrei í hug að slíkir hlutir væru
ekki eins um alla heimsbyggðina
þar sem merki eru á annað borð
notuð. En nú hafði annað sannast
og ég vildi vita ástæðuna. Höfðu
kennararnir og íslenska mennta-
kerfið brugðist mér eða hafði mér
sést yfir greinar í dagblöðum og
víðar þar sem athygli almennings
var vakin á því, að mínus væri ekki
lengur mínus og deiling ekki leng-
ur tvípunktur heldur mínus og
punktur bara punktur en ekki
sama og ex?
Ég leitaði svara við þessu en
fékk engin. Það er tiltölulega auð-
velt að svara þeirri spurningu
hvað sé eina ferfætta kvenspen-
dýrið, sem hefur brjóstin á milli
framfótanna með því að fletta upp
í dýrafræði eða alfræðibók.
T engsl mín viö fyrrum stærðf ræði-
kennara mína, sem e.t.v. höfðu
aldrei verið mikil, höfðu rofnað
með árunum eftir skólagöngu og
ekki var auðvelt að leita svara við
mínum spurningum. Dönsk
kennslukona, sem dvaldi hér
sagði mér, að hún hefði lært sömu
hluti í reikningi og talnaskrift og ég,
en nú væri þetta breytt en ekki
vissi hún heldur hvenær þetta
hafði skeð. Ég hef raunar ekki enn
fengið viðhlýtandi skýringu á
þessu fyrirbæri sem ég vil kalla
þegar mínusinn missti puntið.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér nú
fyrir skömmu eftir að ég var beðinn
að senda eitthvað efni í blaðið
FAXA, og var að vandræðast yfir
hvers konar efni gæti höfðað til
lesenda blaðsins. Ég fékk nefni-
lega senda ársskýrslu frá stóru ís-
lensku fyrirtæki, og er hún fyrir-
tækinu á allan hátt til sóma um útlit
og efni. Þarna blöstu sem sé við
mér ,,gamlir“ puntaðir mínusar,
og var ekki laust við að ég varpaði
öndinni léttar við þá uppljóstun, að
greinilega hefur núverandi al-
þjóðavenja, a.m.k. að því leyti
sem varðar tölvur, um ritun reikn-
ingsformerkja farið fram hjá fleir-
um en mér á landinu góða. Það
skyldi þó aldrei vera, að án nokk-
urra múra hafi okkur tekist að ein-
angra gamlar ritunarreglur á (s-
landi?
--------------------------------------------------------------
Sigurður Jónsson erfæddur í Keflavík 12. mars 1946. For-
eldrar hans eru Jón Valgeir EUeserson sem lést er Sigurður
var 10 ára og Ragnheiður Jónsdóttir, sem unnið hefur t Álna-
vörudeild K.S.K. til skamms tíma. Sigurður hóf einnig störf
hjá K.S.K. eftir að hafa lokfð gagnfræðaprófi hér. Síðan lá
leiðin í Samvinnuskólann. Og áfram hélt hann námi á vegum
Samvinnuhreyfingarinnarfyrst hér á landi, síðan íSvíþjóð og
því næst háskólanámi á íslandi og við Uppsala University í
Svíþjóð.
Aðal námsefni hans var rekstrartækni og markaðsstjómun.
Störf hans hafa síðan verið afar fjölþætt, flest á vegum Sam-
vinnuhreyfingarinnar — m.a. kennt við Bréfaskólann, verið
skrifstofustjóri og kaupfélagsstjóri. Tekið þátt í félags- og
menningarmálum. Skrifað greinar í samvinnuritin Hlyn og
Samvinnuna, þýtt söluritfyrirSÍS ogsamið ýmis co-operative
rlt í Kenya, en þar og í Tanzaniu hefur hann að mestu starfað
síðan 1975 á vegum Samvinnuhreyfingarinnar, sem skipu-
lagsráðunautur og nú sem verslunaifulltrúi.
Ritstjóri FAXA sendi Sigurði boð og bað hann um greinar-
stúf frá Afríku og reiknaði með frásögn af æsandi villidýra-
veiði eða kynþátta vandræðum suður þar, en fær skemmti-
lega frásögn af formúlu frávikum sem Sigurður segir hér frá.
V______________________________________________________________/
FAXI-250