Búfræðingurinn - 01.01.1934, Síða 5

71 C-jí
vor op; haust' og varair gegn því.
I\að
e>
Inngangur.
er alk'onnSjað lia’rurfrost vor o_
gerb skaða í .öluni heruðrm lanasins meira
ust í rnai, júní 02 september, on s
liaust geta komið fyrir og
eða minnaoE.ru þan algenp:-
Ouli
sakar
kemur það fyrir ,ekki sjaldan 1
agust o fðSoi
kki.en .hinsvégar
og
næturfro'st eru stundum svo væg,að groðurinn _ ,
sumum liéruðum,aöýmsir garoávextir,
kaða í Jpvílíkum frostnðttun. Plöð
stunöum gerfellur grasið niður að mold
' 9
>.
ao
einkum kartöflur,hijóta mikinrr
Jjeirra og stonglar skemmast og öu'.uíuuu gt-
'detfca er svo alpekkt flestum ]jeim(er ga.örækt stuada,að un £að p'arf
ekki í'rekar að ræö&.Þetta getur kpmið fyrir bæöi vor og iiaust og er
þ&ð alls ekki sjaldgæft í sumum héruðum,að vaxtaz'tlni kartaflanna
stytt-ist um 3—6 vi.kur eða jafnvel meira.Uppskeran mirmka.r auðvitað
að sar.ia skapi og vaxtartíminn styttist. Skaðinn, sem af þessu hlýst
verður því oft ptilf'innanlegur og tel ég bví fullkomlega tinatært
hreyfa |>essu máli og bað þarf að gera me.ira en raðoÞaö þyriti að
rannsaka það,hvort ekki væri hér hægt aö gera ncitt til varnar pess-
um illa gest'i.Eg þyki-st bess fullviss,að baaadur mundu vi.lpa leggpa
nokkuð í sölurnar,til bess að verjast skaða. af nætu££ros£Í gg jpaö þvi
frekar sem frost gera vanalega vart við sig aðeins Sásssa^s.c''v.axtar-
tímanum.Ein einasta ffostnótt getur þannig oft valdiö irgóg miklto
og alfiiemium skaða,þótt veðurfar sé annars blítt.Það m.un varla oi’r.ælt(
að í sumum sveitum landsins séu næturfrost vor og haust óröugásti
þröskuldur kartofluræktunarinnar.
Eg vil því leitast viö að gera hér grein fyrir reynsiu manna og
tilraunum erlendis á þessu sviði, einkurn norskum,• en övíar og Bánnar
hafa einnig varið rsiklu fé og xxnxHgx.® tímarannsóimir á riætur-
frosti,einkum hin síðari ár.Annars er þetta viöfangseini rnjcg gamalt.
iyrir um 2ooo árurn síðan var skrifað um það og m.a. ráðlagt að
aðeins
bað
A
_ _ _ _ M
móti því;sem við eigum að venjast.Þetta einkennilega fy.r
stafar af því,að þar eru ræktaðar veikbyggðari jurtir,sem þola ver
kulda en þær ,sem ræktaðar eru í norðlægum Tondum.Súmstaðar í heitum
löndum,þar sem vex
stakar ráðstafanir
Fvrst mun ég lýs;
Allir hlutir senda
absolut •'* rmllmark, en
að sá kuldi rík.i í.
Suinir geislar eru
en^aörir eru ekki
trá heitum ofni
arsem við ekki 0,1«™,
vmv
, til
Lður og avaxtat:
ið kuldinn ekki
’e, þarf
skaði
nokkuð ým.sum atriöum
Eðli næturfrosts.
stunlum að
bessar jurtir.
gera
ser-
við.komandi eðli næturfrcst;
geisla,meöan
hiti beirra er yfir
er talið
fra ser
það er talicTVera +2/3 gráður C. 0;
himingeimnum.Útgeislun þessi^ er mjög mismuaandi. ’
sjáanlegir með berum augum-ljós eða ljósgeislar,
s.jáanlegir pg eru þeir kallaðir dimir.ir hitageislar.
geislar hiti útí herbergio. Það eru* dlnuair’Tiitageísl-
sjaum,en finnum aðeins til.En sé ofninn rauðkynntur
auðsarct, ef
þa sendir hann eirmig frá sér 1jósgcisla og er það einkum
dimmt er I herberginu.
Geislarnir eru mældir í öldulengdum og er við mælingar þeirra
yenjulega notuð einingin my, soin erjá /'lo )o úr mm. >-érhver litur sóler-
tjo3sins er•sérstck tegung geisla neð ákveðna ölduion; 'd.HÚn er miims
1 bláurn
geislum 0.4
hafa menn fundið osýnilega geisla.Hafa snmir beirra minni. oldulengð
en 0,4 my-útfjólubláir,en sumir meiri Öldulengd en
kessar tegundir geisla gera aðeins vart vio sig með
um.I sambandi við efnið,sem iiér ræðir um,hafa utrauðu ;.,eio.l..arnlr
serstaka þýoingu,því að hitaáíirif þeirr.a eru mHETT.'FáT eru þéirýsc.m
Ler ao framan voru^nefndir dimmir h.itageislar.
pess er getið hér að framan,að a.llir hlutir sendi irá sér geisla
en rnoðan hlutirnir eru kaldir eru Öldulengdir gcislanna niklar,b.e
geislunin verður aðallega
stigið vex styttast öldurna
'Vleð tilliti til geislunar má skifta
l.IUutir,sern hleypa geislimum ’moira
iriest 1 rauðura geislum 0,76 my.3n auk þ;
0,76
: (
ie.r
my-út rar
srokum ahj
01 r* a
3f-
útrauðir geislar,en eftir því sem hita-
hlutum ~ 7
ða minna
. .1-flokka:
l.Illutir,sera hleypa geislimum moira eða mihna í gegnum sig-gíer.
2.íilutir,sem kasta geislunum. að nestu frá sér a.ffcux— spoglar.
, -.5» Hlutir, sem drekka geislana í sig ,en geta þó kastað' þéim frá
ser aftur pogar umhverfið kóliiar. JÞennan eiginleika hafa einkum svart
ir hlutir.