Búfræðingurinn - 01.01.1934, Síða 6

4
Yms efni. hafa bo
t
1
•t.d. smn-um þeirra
sleppa í gjegnum sig
>eiola að miklu 3.
m'xsmunanai
Gegnun sig,
öilum .ljosge
hrif a olikar teguedir geisla,hleypa
5kki. Vatn og venjú.Legt gler
.slum, en
uga í

ucrauou
ýgur í sig
all&ikið
;,iup-a exmxig í
au: pes3
mi kxa
,-h -
hxn
eyti^og hleypa .jjeira ekki. i gegn,og gler
af útf 1 á6lubláum geislum. Kolsýra,vatnsgufa og O.oon
hina útra.uðu gcisla að mTkTu Ter/li.botta atriól
byöingu í ]iv í samFandi, sem
!£>■
heíir mjog
1.Hitabre.ytingar á yf irborði jaroar orsakast
rns ian s'oT3.n skin sem heiuast, tekur ;yf irborð
eða geiolamagni heldur eh hað
heimsrúm-iarðvegurinn hitnar.
geislamagn sólarinnar minnkaiy
yfirborðiö,því aö bað heldur áfram
alheimsgoiminn og stundum getur bá
bað er auösætt,aö bæði geislu
hor ræöir um.
af geislun.Á daginn,
ar við meira hita-
gei'ur • aftur frá sér utí iiiö kalda al-
n scinni hluta dagá og á nóttinni,bogm-
og hverfur jafnvel alvcg ,3iólnar jarðar-
að senda hitageisla útí kaldan
komið frost, jafnvei ur; hásiunarið.
sólar til jarðar og útgeislun frá
jöröu uti himirigeiminn verður að fara 5 gegnum gufuhvolfið.haö er,
sem kunnugt er, aðallé’ga samsett af köfnunarofri' og súrefni. Hafs. þau
efni lit.il áhrif á geislana og
heita má.Ln auk þess er alltaf
gufu( eirmig vatnsdropar-slcý), koi
s.leppa beim ohindrað
x loftinu meira eö-
aO
OíPiura s: _
loftinu meira eöa minna af yatns-
____sýru og ozon og bossi efni^hafa miki3
álirTí á geislun,hvort^sem hún er tTT jaróar eða fra.bau sjúga í sig
raiðcL nokkuð af liinum útrauðu hitageislum. Þessi efn.i. loftsins^jafna
því mjög hitabreytingcir á yfirborði jarðar,draga úr hltanum á daginn
en auka hann að nottunni
og fræðimenn
J <
*J
með bvi
A '
ur utgeislun fra j örðinai
að Irags
hafa reiknað það út,að væri ekkert
í loftinu.mundi meðalhiti á yfirborði jarðar lækka
vatn, ko jwByra e Oi
um
rt-
35
graóur.
ozon
Magn kolsýru og ozon er mjög likt í andrúmsloftinu, en vatnsmagm .1 or
m.jög breytilegt ,bæði sem gufa og dropar og hefir þaö bví mesta þyðxn.
u 1 sainbahdT :vTö frosthættu.
Áðurnefnd áhrif'vatns og vatUsgufu á geislun eru orsök þess.að
so lm
skm
t,
I
o— peg-ar
í. 0 v
útgeislun
loftið er þurrt,en þa
að nottu til og moiri fx
mest um hádegið. .Þatta
styzta leið að fara í
«— * •<
3 grað-
mik-
heitast á^heiðskí'rum d
verður líka af söœu ástæðu meiri
frosthætta.Allir vita}að geislar sólar hita
keraur til af því,að þa hafa geislar feennar
gegnum andrúmsloftið,eða 11 sinnur styttri en þegar sólin er
ur fyrir ofan sjóndeildarhring".JT'þessari löngu loið tapast rajóg
ið af hitaraagni sólargeislanna(útrouöu hitageislaru.ir) ,og þegar sóbin
er 5 gr. fyrir cf'an sjóndei 1 darhring tekur lárétfcur flötur raoti 78 '
:ólin er beint
ita
j ö r ð i rm i h e l di u.y g e i s 1 a s t
' verfur.baó iriá pví segga
jarðar.kossi efni binda líkt
sinnum minr.a hitamagni heldur en þega
sfcao-T"'zenith.Það er því ekki lítið,seui binzfc
og ozoni loftsins.En hann er ekki tapaður
til henaar þegar sólin lækkax
að þessi hiti fari í tveimur áföngura fci.1
nokkuð af úfcrauðum hltageislum ■“
raofci
,/fir viðkomand:
1 vatni ,k.olsýrú
i
göngu sina og h
'Jr
aftur o
nan
af utrauðum hltageislum • fra jöröinni , V:a
j g draga þannig-úr kólnun hennar,þau er
•;raest eru áhrif skýjanna í þessu tiliitá
rsoa
faitc
og
peim fcil henriar
fcrðabúr loftsins.
"eTtir'TvT méiTT sen,
pau eru þécfcari og næ;r jorðu.Svo mikil geta áhrií
þeirra verið,að þau scndi jörðinni aftur alla útgeislun hennar yfir
nófcfcina eða sen því svarar og kólnar hún þá ekkerfc.Tetfca er alþekkt.
þraað heiir lengi verið þekkb,að reykúr hefir feór svipuð áferif og
skýjþctu í smærri raælikvaröe se.ilann jaTnar hitaoreytingaryog
úr frosthættu. Hoykur samanstendur aðallega af kols.vru, Örsmaum
ognurr.
Brerint
og
vatnsgufu,sem er mjög raismunandi
er.KoTaagnTrnar tak
fijótfc.Við það þéfcfcist
ra raæa,sem fyiTr er i andrúm
cgog
utanum bæ.r
bvi
eða
uregur
au'.aum kola-
ef fci.r ’þv'T eidsneytx, ser ~
skj 5tum hitabreýuingum og kóxna
nokkuð af votns'gufu revksins
loftinu. KeykuiT.nn oP.mansfcondur því
ó kolaagnlr -som kj_arna.
í vathsmágni j’ ýxnkyýnmÆm vorður bc aidrei ITk.t b/x eiris díTi ) T
reyknuin og í skýjunum og jafr.vel hinn béttasti reykur hefir því e'kki
neraa feálfar verkanir við þéfct og lág ský sen frostvörn.
k.Áhrlf vindsins. Undir venjnlegum kringurastæðum#lækkar hitai
loftsins eftir þvT sem ofar dregur um' h.u.b. 6 gr. á hver.ium ka
raorgura smáum vatnsdropum, einsog s'kýin,ir.oó
-.......:—3 < o —r-----.>---- x . s
novdin-m *■: vt VvrrTn; ■••mtvt Tn.T'rv.ir r\r n i H voi
?t i
efc t£
:r
þó ekki alltaf roglulegfc.Tað er t.d. ckki sjaidan,exnkum a
beiðskírum nóttum,að neðsfca loftlagið'er_kaldari en ei ofar dregur.
Hitíistied ð^fer bá hækkandi upþT vj.ssá hæó^offc 2oo-3oopa,en lækkar svc
úr þvi.Petta stafar af mikill'i úfcgeislun
jr
h
Hi
re; ciulega
kóínun a /í'irborði hennar og sú kólnun hefir áhrif
alit í 2->oo m hæð.Petta fyrirbrigði er alþekkt ór
J?.”
o
e
lífinu

r-fc;
istir
e.Lir í
raunu
1 — o rr
n- — iL. i íx
fcemur
þekkja^það,að stunduia er jörð dálítið
að 'ekki hafi ve.rið frost.
lamir í'al.l
íra joroinni
á neðstu lof
daglega
frosin,þófcfc h it a-
hæð sym
þó nokk.uð
1 Cj ú4
ékki hafi voriö
af þvíjhvað gei
Tcahalt a xlöt