Búfræðingurinn - 01.01.1934, Page 11

Það er eklci óalgentTt”i suiauia héraðum landsinö^að sja scox-a
teina og jafirrel b.jörg stánda upjmr cimunuin hin,.,að og þangað.Er
etta bæði. ljótt og til hins mesta óbagræðis við• hoyskap,einkum; þa:r
S'l
þe u, J ci U-3UX IJUIjU U«j UJ.1 IXXiiC? iUCOUa UU'i-áJ c^ð.U'» V JL.'J öív:.x^ _
seci vélar eru notaðar.JÞað or heldur ekki óalgongt að sja bændui^ eyða
fflikium tiiiia jg enn moiri orku í ao bisá við grjotiö og hafo.__eltki önn-
ur hjálpartæki en^járnkarl og skóflu.'örfjótið er ýiaist grafið oöa því
er velt oða ekið á burt,en stærstu stcinarnir eru óviðráöa.nlegir og
standa eft.ir seu minnisvarðai hinna frumlegu tælcja og aöferða,ei) memi
nota við grgótnám á fyrri hluta 2o. aldarinn.ar.
, htoingalginn hofir að vísu rutt sór nokkuð til^rúms hin siðustu
arjoinkunf eftiir að farið var að veita styrk á hann úr verkfærakaupa-
sjoði.Arin 192?~Ó2 fluttá Ö.í.3. inn 51 stsingálga og 1951 var verö
þoirra 13o-176 kr. pessi verkfæri hafa létt mörgm.i þunguui handtökum
af ræktunarmaiininum,sem veröur aö borjast viö grjótið og cr hann sjalr
gœfari en skyldi.Víða eru þó þau björg,sem steingálgi dugir okki við,
og mjög stóra steina or oft erfitt að koma á trauf,þótt upp scu tölcn-
ir með^ gá.iga. Eg vildi þvi hór vek jc atlxyg 1 i á a0f erð, 3er.i 111iö 0 v
notuð úti um sveitir,en gerir grjotnruiiö auöveldaro. en jafnvei gálg-
inn,en mun hinsvegar ekki vera dyrari,stundum ódýrari,en þaö cr
mar t annað,sem bændur fást við.
í Noregi er jörð álcaflega grýtfc og er #þar mikið notaður gálgi
og sprengiefni.Skal nú skýrt fra nokkrum rxúlegum tilraunum,sem gerö-
4o
60
d-5
27,96 600 vi
,45 622,55
4o, JíC
11,40 27,35 490,25
Klukkustundaf jöldi koraðir Jtgjöld.kru
Upptaka Borun Alls steinar Kaup efir1 ó Alls
2 menn með gálga 3o5 69 374
2 - án - 279 96 375
1 maður með - 233 63 3ol
Allar tölurnar eru miöaðar við deka-ra1/lo úr h.a
Nu. skal minnst á þaö helata,sem af töflunni má læra; y ,
l.hegarcbornar eru saman tvær efstu línur töflunnar þá sést,að ... .
að fjöldi vinnutíma er svipaður,hvort sem gálgi er nota^ur, -eðg. ekki.
Grjótborun er rneiri án gálga, en upptakan s.iálf minni,enbme2Kga.xganum
561,0 1.1,20
5-62,5 2o,oo
nci c
M - u J
virðist þvsi gálginn hafa yfirlxöndina,en barna. kemur raargt til greina.
voru nalægt þeim^þungatakmörkum,sem gálginn.gat v&ldið,
í öðru lagi má oft framkvæma borun á ódýrari tíma en upptöku,t.d.
að vetri til og nota til þess frístundir,sem ella yrðu lífct notaöar.
°r aö nota það.Auk þess er oft nokkuð af ste
,2.916 samanburð a efstu og neðstu línu tc
ITlCÖ ?'& 1 p'ro Ýnti o,t fi’P 1 PÖþ? P rnnnmmi . ctAqí'; _ qm 1
t öflunnar,þar se 'unnið er
S'álga ýmist af 1 eða 2 mönnum, sést, að 1 maöur áorkar tiltöluicoca
J2_e.n 2 menn.Munar það 73 klst. á dekar'-og uiii TIo"' ItrT""?erkámenn-
eí hægt er að koma því viö og ekki er' um beitia virmuskif.tingu að ræða.
3. Boraðir voru 4o-6o eteinar á dekar og sprengiefni :í hvern þeirra
heiir að meðaltali kostað 6o-7o aura.-_Eru- það storir steinar,sem svo
mikið sprengiefni þárf T",þvi aö allstóra steina má sprengja með
sprengiefni fyrir 3o-.5o aura,ef þeir eru boraðir
iil eru margar tegundir sprengiefna
oikrit o, —•—ö--------^
, m,
ím). p. i
xa, t. d. dynaxa i t, 1 andb ruk s
_ X
l.kumar eru settar ofana steinana,aarar undir
eðr.\