Morgunn - 01.12.1938, Blaðsíða 105

MORGUNN
229
í Ameríku, og án efa víðar, leggja á það, að fá fólkið til að lesa
og fræðast (sbr. orð Tellings læknis á bls. 108—109 hér að fram-
an). í því skyni hafa þeir stofnað sérstakar bólcaverzlanir (þær eru
margar á Englandi), komið á fót bókasöfnum til útlána, myndað
lestrarfélög, og yfir höfuð gert flest það, sem nöfnum tjáir að
nefna í þessu augnamiði. En hvað gerum við? Hvað lest þú um
þessi efni?
Níutíu ár o Svo 6r a^men^ talið, að saga spíritismans hefjist
brjátíu'o ^fimm me® reimleikunum miklu í þorpinu Hydesville í
5 m' New-York-ríki 1848, og séu þannig á þessu ári
liðin níutíu ár frá upphafi hreyfingarinnar. Þessa afmælis er nú
á ýmsan hátt minst víðsvegar um heim. En tímareikningur þessi er
einungis í þeim skilningi réttur, að reimleikarnir í Hydesville urðu
tú þess að farið var að rannsaka þessi fyrirbrigði og önnur slík
Með vísindalegum hætti. Sú viðleitni hefir síðan haldist óslitin og
verður æ víðtækari. Við þessar rannsóknir hefir vitaskuld ætíð
þurft meira og minna á miðlum að halda. En reimleikum og sál-
t'ænum fyrirbrigðum hefir mannkynið vanist frá aldaöðli. Um starf-
semi miðla fyrir þenna tíma þurfum við ekki að vitna til Biblíunn-
ar eða annara fornrita til þess að sanna að hún hafi átt sér stað.
Þannig er vel kunnugt um tvo eða þrjá miðla, sem Viktoría Eng-
íandsdrotning hafði fyrir 1848, og hver, sem til Lundúna kemur,
ffetur fengið að sjá þar dýrindis gullúr, sem hún gaf einum þessara
htiðla með áletrun í viðurkenningarskyni fyrir slíkt starf. Er áletr-
unin dagsett árið 1846.
Hérna á íslandi getum við líka haldið annað afmæli spíritism-
ans, því að nú er liðinn réttur hálfur fjórði áratugur síðan hreyf-
ingin barst hingað. Hún hófst, eins og kunnugt er, á Akureyri, þar
sem upphafsmaður hennar, Einar H. Kvaran, átti þá heima, en
ekki kvað neitt að henni fyr en eftir að hann var fluttur til Reykja-
víkur og Indriði Indriðason kominn til sögunnar. Ekki er liklegt
að þeir af núlifandi mönnum, sem þá voru komnir til vits og ára,
hafi gleymt því, hvernig þessari miklu nýjung var tekið. Þess var
varla að vænta, að alþjóð manna áttaði sig strax á svo stórfeldu
^aali, enda var fjandskapur hinna óvitrari ærið ofstækisfullur.
Leiðtogar hreyfingarinnar — hinir mætustu og vitrustu menn
tjóðarinnar — urðu jafnvel fyrir móðgunum, er þeir sýndu sig
á götunum hérna í Reykjavík. En sorglegasti votturinn um vant-
andi sannleiksþrá var þó það, að málið var gert að pólitísku mann-
skemmdaefni gegn upphafsmönnunum. Það var sorglegt að sjá,
hversu, floklcsblindnin gat vélað frábæra gáfumenn og ágæta
árengi. Yfirleitt vöruðust þó hinir vitrari menn allar öfgar, jafnvel
þótt þeir hefðu ímugust á málinu og legðu sig lítt eftir að kylin-