Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Síða 38

Morgunn - 01.12.1986, Síða 38
kirkjusafnaðarins í Reykjavík, og spíritisminn kenndi sig við vísindi og starfaði sem fræðslustefna. Að lokum skulu hér nefndir þeir þrír megindrættir, sem mörkuðu þróun- ina og getið var um í fyrsta hluta ritgerðarinnar: 1. Kirkjan, þjóðfélagið og menningin voru áður örofa heild, en í lok 19. aldar tóku undirstöður þess að bresta, og menn urðu sér betur meðvitandi um, að þróunin stefndi í átt til aðgreiningar. Þetta var undirrót þeirr- ar skoðunar, sem tók að gera vart við sig í blöðum og tímaritum á áttunda áratug 19. aldar, að ófremdar- ástand ríkti í kirkju- og trúmálum. Þessari skoðun óx mjög fylgi frá því um 1880, og var hún um aldamótin útbreidd, jafnvel meðal almennings. KFUM og skyld félög vildu ráða bót á þessu með því að efla almenna vakningu á grundvelli kirkjulegra játninga og lúthersks rétttrúnaðar með áherslu á persónulegri trúarsann- færingu (afturhvarfi) einstaklingsins. Óframdar- ástandið stafaði samkvæmt þessu af því, að kirkjan var að vissa tökin á fólkinu. Spiritisminn og dultrúarhreyfingin settu trúarvit- und einstaklingsins í hásætið og kirkjukenningar og trúarsetningar varð að endurskoða, að svo miklu leyti sem þær brutu í bága við nýjustu þekkingu og vísindi. Ófremdarástandið stafaði samkvæmt þessari skoðun af því, að kirkjan hélt dauðahaldi í úrelta heims- mynd. 2. Félagslegur grundvöllur spíritismans og dulspekinnar var í upphafi hin nýja borgara- og millistétt, en fljót- lega var einnig til hreyfing, sem náði til almennings, þar sem spíritisminn varð eins konar alþýðutrú. Hug- myndafræðilegt gildi dulspekifélaganna fyrir borgara- stéttina var greinilegast á síðari hluta annars áratug- arins og í upphafi hins þriðja. Hinn félagslegi grund- völlur KFUM voru lægri stéttirnar. Fyrir unga drengi úr verkalýðsstétt varð KFUM hvati og möguleiki ('protestant ethic) til þess að komast áfram í samfélag- 36 MORGUNN
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Morgunn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.