Sjómaðurinn - 01.12.1943, Síða 20

9
S JÓM AÐURINN
Rudolf Diesel — Þróun Diesel-vélanna
og Diesel-
vélskipanna
Enginn einn maður hefur haft cins mikil oy örlagarík áhrif á þróun vélsliiþ-
anna og ÞjóSverjinn Rudolf Diesel, scm fann upþ Dicsel-vélina. Agrip af
sögu Diesels og sigurfarar vélar hans segir Sigurður Gíslason skipstjóri í
þcssari grcin, sem þó cr aðeins upþhaf grcinar uin þctta cfni.
Aðal heimildin fyrir því sem kemur til að standa í
ritgerð þessari um Diesel og uppfunningu hans, Diesel-
vélina, er tekið úr bók skrifaðri af Eugin Diesel, um
Rudolf Diesel og verk lians, gefin út af Hanseatische
Verlagsanstalt, Hamborg, 36 U. Wandsbeck, Hamborg.
Aðrar heimildir eru fengnar frá mánaðarritinu Motor
Ship, gefnu út í London.
JANÚARMÁNUÐI árið 1897 hafði Rudolf
Diesel sannað að hin nýuppfundna vél hans
eyddi aðeins 258 grömmum af olíu á hvern liest-
afla-tíma, en það var þá mikið minna en nokkur
önnur vélategund, sérilagi ef verðmæti var lagt til
grundvallar.
Þetta vakti strax hina mestu athygli. Skoðanir
voru þó mjög skiptar, hvort vél Diesels hefði þá
yfirburði yfir gufuvélina, svo hugsanlegt væri að
Jiún gæti komið i staðinn fyrir hana, eins og hug-
myndin var.
Um sparsemi í eldsneyti og rúm sem vél Diesels
tók, var enn ekki fullreynt, og því eðlilegt að skoð-
anir um að væru skiptar, til að Jjyrja með. En það
merldlega var, að eftir að fulla reynslu var hægt
að fá fyrir því, hvað vél Diesels gat, samanborið
við gufuvélina, og eftir að lmið var að smiða fjölda
af þeim og láta þær ganga ár eftir ár, vildi þessi
slcoðanamunur eklci liverfa. Jafnvel milli lærðra
vélfróðra manna var þetta Jiið mesta ágreinings-
efni.
Það sem aðallega var Jiaft á móti JJieselvélunum
var þetta:
Raunverulega væru þær að engu leyli sparneytn-
ari en gufuvélarnar, því þó eyðslan væri minni af
Jjrennsluoliu, þá ynnu þær það upp með þeim
lielling, sem þær notuðu af smurningsolíu. Þá var
spursmál hvort þær tækju minna rúm í skipum,
Rudolf Diesel
þegar allt líom til greina, spursmál, livort þær
væru nothæfar, vegna þess, hve oft þær stoppuðu,
stundum þegar verst gegndi. Svo hristu þær skipin
meira en aðrar vélar. Olíulykt legði i gegnum allt,
svo ekki væri vært í sldpunum. Sérílagi var því
haldið fram, að skip knúð Dieselvélum væru alveg
óboðleg farþegum.
Þá þurfti lielmingi fleiri liestöfl, ef um Diesel-
verðum að láta oklcur nægja færri peninga, ef við spörum með því fleiri líf. Við verðum að hafa
minni þægindi um horð í litlu skipunnm, ef þægindin og flottheitin gjöra þau verri sjóskip.
Við verðum að sjá um, að hreytingar á eldri skipum og smíði nýrra skipa séu athugaðar
gaumgæfilega af hæfum mönnum, sem ern þess umkomnir að reikna út sjóhæfni og styrkleika,
eins og það hezt verður gjört. Ef þeir eru ekki til í þjónustu þess opinbera, verða þeir að koma.