Bankablaðið - 01.12.1944, Blaðsíða 40

52
BANKABLAÐIÐ
menn að baki sér. Hér er annað dæmi.
Stúlka, sem er hér í Landsbankanum núna,
var áður búin að vera 7 ár hjá einu úti-
búi Útvegsbankans, en hefur verið síðast-
liðin tæp 15 ár í Landsbankanum og fór eitt
ár utan til framhaldsnáms með leyfi
bankans, komst ekki fyrr en á seinustu ára-
móturn í hæstu laun í 2. aðstoðarmanns-
flokki.
Ekki bendir skipting starfa í bankanum
á, að stúlkurnar séu ver að sér og athyglis-
vert er, að þær eru 28% skrifstofufólksins,
þrátt fyrir sterka andstöðu við ráðningu
þeirra til bankans. Þessi tala gefur mér til-
efni til að spyrja ykkur, góðir hálsar, sem
álítið að konan taki vinnuna frá ykkur
með því að ganga inn í flestar atvinnu-
greinar þjóðfélagsins, hvora álítið þið
skæðari keppinaut ykkar á vinnumarkaðn-
um, þá konu, sem er jöfn ykkur í kaupi,
eða hina, sem tekur allt að helmingi lægri
laun fyrir sömu störf? Annars er það leiðin-
leg firra í þjóðfélagi, sem talar eins mikið
um frelsi og jafnrétti, jafnvel bræðralag,
eins og við íslendingar gerum, að tæpur
helmingur þjóðarinnar skuli skoða sig sem
sérréttindastétt, sem hinn helmingurinn
taki eitthvað frá, ef liann gerir kröfur til
jafnréttar í lífsgæðunum.
Ýmsar fleiri ástæður, en fyrr eru nefnd-
ar, eru gefnar fyrir því, að launa kvenfólk
lægra en karlmenn, svo sem, ,,að alltaf sé
venja að gefa karlmönnum tækifæri til að
safna í sarpinn," og að því er mér skilst, fyr-
ir stofnun væntanlegs heimilis. Nú er slíkt
fyrirtæki stofnað af tveinr, en sú skoðun
virðist ríkjandi, að karlmaðurinn einn
stofni heimilið; það er nógu gott fyrir
sálarheill konunnar að ganga þar inn slypp
og snauð, sneydd þeirri ánægjutilfinningu,
að hafa lagt sinn skerf til stofnunar heim-
ilisins. En núverandi launafyrirkomulag
ætlar konunni að hafa rétt í sig og á og
lengi framan af ekki einu sinni það og
hafi hún einn eða fleiri á framfæri sínu,
sem er mjög algengt, hefur lífið heldur
smátt að bjóða lienni.
Nú er ekki svo að skilja, að verið sé að
hafa á móti því, að fólk, sem stofnar til
hjónabands og á sín börn í fullri sátt við
siðsama borgara, njóti þess í hærri laun-
urn, en að gefa ógiftum karlmönnum „tæki-
færi til að safna í sarpinn“ frekar en ógiftu
kvenfólki, sé ég ekki ástæðu til, því að, mér
vitanlega, er það óþekkt fyrirbrigði að lána
út á loforð um stofnun fyrirtækis, og er hér
jafnvel ekki einu sinni loforð fyrir hendi,
enda oft ekki framkvæmt það, sem mér
skilst að til sé ætlazt.
Um framtakssemi unga mannsins, al-
mennt, í fyrrnefndri söfnun, leyfi ég mér
að efast.
Ég hef nú reynt að taka til athugunar
þau „rök“, sem færð eru fyrir misræmi í
launum kynjanna. Þegar slíkt er kallað rök
er verið að misbjóða mannlegri skynsemi.
Raunar er ekki að vænta, að þau séu hald-
betri, kröfur tímans um almenn mannrétt-
indi eru miklar, en ríkjandi ástand í þess-
um málum á rætur sínar svo langt aftur í
tímanum.
Ég fyrir mitt leyti er ekki í neinurn vafa
um lyktir þessa máls málanna okkar kven-
fólksins og þess er skylt að geta, að þeir
menn eru ekki allfáir, sem viðurkenna
hinn sjálfsagða rétt konunnar til sömu
launa fyrir sömu vinnu, en hefðbundnar
venjur eru alltaf erfiðastar viðfangs og svo
rótgróið er það álit fjölda fólks, að konan
sé manninum óæðri og eftirbátur hans um
flest, að jafnvel okkar eigin kynsystur, marg-
ar hverjar, fást ekki til að endurskoða or-
sakir þessa álits. Því ánægjulegra er að sjá
þann skilning á málunum, sem nýi for-
sætisráðherrann okkar lrefur sýnt nú ný-
verið, með því að skipa kvenfulltrúa í