Morgunblaðið - 05.12.2008, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 2008
Vík milli vina? Engu er líkara en breið gjá liggi milli ríkisstjórnar og verkalýðsins. Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, og Einar K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra sátu samsíða um stund í gær.
Kristinn
Friðrik Þór Guðmundsson | 4. des.
Bankaleynd sett ofar
þjóðarhagsmunum
Þetta er þyngra en tárum
taki. Davíð virðir meinta
bankaleynd meir en þjóð-
arhagsmuni og embætt-
ismaðurinn neitar að
svara brýnum spurn-
ingum yfirmanna sinna,
kjörinna fulltrúa þjóðarinnar. Vill ekki
upplýsa þjóðina um meinta vitneskju sína
um hvers vegna Brown og Darling settu á
Ísland hryðjuverkalög. Hafi hann þá á
annað borð nokkuð meint það sem hann
sagði á fundi Viðskiptaráðs á dögunum.
Og hótar svo þjóðinni þeirri refsingu
að „koma“ aftur í stjórnmálin verði hann
rekinn. Ekki nema von að Geir sé í vand-
ræðum með karlinn. Morgunblaðið boðar
viðtal við karlinn. Hversu krefjandi verða
spurningarnar? Verður hann spurður að
því hver eða hverjir séu hinir vernduðu –
því bankaleynd er ætlað að verja ein-
hverja hagsmuni, ekki satt.
Meira: lillo.blog.is
Hlynur Hallsson | 4. desember 2008
Góð ákvörðun
Það er ánægjulegt þegar
menn sjá að sér. Þetta var
ekki fyrsta atlagan sem
gerð er að Svæðisútvarp-
inu og sem betur fer hef-
ur þeim öllum verið
hrundið. Mikilvægi staðbundinna fjöl-
miðla er mikið en oft vanmetið. Gott að
það er búið að bjarga þessu máli, það er
til fyrirmyndar. Það hefur greinilega áhrif
að mótmæla. Til hamingju með það.
Meira: hlynurh.blog.is
MARGIR telja ráðlegt að stefna
að því að evran verði gjaldmiðill
hér á landi. Aðrir kostir eru reynd-
ar einnig nefndir en raunhæfir eru
líklega þeir tveir að halda krón-
unni eða ganga í Evrópusam-
bandið og stefna í myntbandalag-
ið. Auðvitað þarf að gaumgæfa
síðarnefnda möguleikann. Það
þarf að gera á pólitískum vett-
vangi og jafnvel með þjóð-
aratkvæði eins og nefnt hefur ver-
ið. En getum við haldið krónunni?
Með því að spyrja þessarar spurn-
ingar er engan veginn verið að
fella dóm um ágæti þess að hér
verði stefnt að upptöku evru. Að-
eins verið að skoða hinn mögu-
leikann.
Auðvitað getum við haldið krón-
unni. Það verður þó því aðeins gert
með góðu móti að breytt verði um
stefnu í efnahagsmálum. Það sem
fram það sem gerist í við-
skiptalöndunum, nema framleiðni-
aukning leyfi, og að neysla sé
aðeins í hóflegum mæli byggð á
lánum. Þetta á raunar við hvort
sem við höfum áfram krónu eða
stefnum í myntbandalag Evrópu.
Draga þarf lærdóm af reynslu
síðustu ára. Um það eru vænt-
anlega allir sammála. Þurfi stjórn-
völd að koma fjármálafyrirtækjum
til hjálpar þegar á móti blæs, hlýt-
ur að vera eðlilegt að þau geri sér
far um að afstýra óhófi á velgengn-
istímum. Sé ekki nóg að gera það
með fortölum er ekki um annað að
ræða en setja lög og reglur. Vand-
inn verður að finna hinn gullna
meðalveg milli boða og banna ann-
ars vegar og nauðsynlegs sveigj-
anleika hins vegar.
gera þarf er að ganga hægt um
gleðinnar dyr, ekki aðeins þegar
kreppir að í efnahagsmálum held-
ur einnig þegar vel árar. Það virð-
ist vera landlægt vandamál að við
kunnum okkur ekki hóf í góðæri.
Því þarf að breyta.
Þegar vel árar á ekki að treysta
um of á að vextir dugi til að halda
niðri verðbólgu. Taki fleiri en
Seðlabankinn ábyrgð á því að
halda verðbólgu lítilli er unnt að
komast hjá óhóflegri hækkun
vaxta og því að gengi krónunnar
að styrkist um of. Þegar uppsveifla
er hafin í hagkerfinu er nauðsyn-
legt að veita aðhald að almennri
eftirspurn svo viðskiptajöfnuður
við útlönd verði ekki óbærilegur.
Nærtækast er að veita aðhald með
gætni í fjármálum hins opinbera
en jafnframt þarf að gæta þess að
kaupmáttur launa vaxi ekki um-
Eiríkur Guðnason
Er val?
Höfundur er seðlabankastjóri.
RÍKISSTJÓRN hafta
og skömmtunar ætlar
að fara með okkur í
ferðalag þar sem engin
framtíðarsýn er fyrir
hendi um gjaldmiðilinn
krónuna. Ekki orð
mælt um hvort taka
beri upp nýjan gjald-
miðil í náinni fram-
tíð. Ferðalag inn á
gömul einstigi þar sem
þjóðin dvaldi einangruð í hel-
greipum spilltra flokka. Þar sem
lífsgæðin snerust um að draga
andann og finna lykt af eplum og
appelsínum. Standa í biðröð eftir
bomsum. Þekkja mann og annan í
réttum flokki. Aðalhlutverk Seðla-
bankans er nú að stýra við-
skiptaumhverfi sem byggist á póli-
tískri mismunun, nú þegar
viðurkenndum aðferðum um stjórn
peningamála er vikið til hliðar.
Þetta þýðir að ríkisstjórnin þarf
ekki að „díla“ við Davíð Oddsson
og Seðlabankann vegna vantrausts
sem vokir yfir Seðlabankanum þar
sem samviska þjóðarinnar er lok-
uð inni í einhverri hvelfingunni.
Bankinn gegnir ekki lengur þeirri
stöðu sem kallar á traust. Það lít-
ur út fyrir, alveg eins og eftir
kreppuna 1929 þegar haftalögin
voru sett á, að við séum mögulega
að sigla inn í brimgarð helvítis
næstu árin. Íslenska þjóð: „Eruð
þið búin að fá nóg?“
Hvað er til ráða? Bylting … já …
bylting. Hún er ekki verri hug-
mynd en sú sem ríkisstjórnin er
komin með upp á borð. Bylting
ríkisstjórnarinnar felst í því að
setja haftalög á aftur og opna fyr-
ir spillinguna á ný. Að hafa leyft
bönkunum að fara sínu fram!
Fólkið hrópar: „Verðtrygginguna
af.“ Svarið var nei, það er vont
fyrir lífeyrissjóðina. Og hvað með
það! Heimilin skipta meiri máli en
lífeyrissjóðirnir. Þetta er kjaftæði.
Það eru neyðartímar og þó svo að
lífeyrissjóðirnir myndu tapa millj-
ónum þá er það réttlætanlegt í
ljósi aðstæðna.
Íslenska þjóðin verður að stöðva
þessa geðveiki. Við verðum að
krefjast þess að nýr gjaldmiðill
verði tekinn upp og að það verði
farið í að undirbúa Evrópuaðild.
Alþýða manna mun ekki líða þetta
kjaftæði. Hvað er verið að verja?
Ekki heimilin í landinu. Ef ein-
hver í sakleysi sínu hélt að 20
milljóna króna myntkörfulán yrði
þannig í náinni framtíð, þá hafði
hann rétt til að halda það vegna
þess að hann hélt að hann byggi í
landi þar sem gjaldmiðillinn væri
þokkalega edrú. En að á einu ári
yrði lánið komið í 66 milljónir!
Ekki einu sinni
snillingunum í
Hollywood hefði
dottið þetta í hug.
Hvernig á fólk sem
hefur ekki vinnu að
borga af lánum sín-
um þegar þeir sem
hafa vinnu geta það
ekki? Að frysta af-
borganirnar er ekk-
ert annað en pynt-
ing … hæg,
hræðileg pynting.
Ef ráðherrar í rík-
isstjórn hafta og skömmtunar vilja
með hjálp bankanna gefa eftir
skuldir til fyrirtækja þá skal það
líka gert við heimilin.
Þegar gömlu haftalögin voru sett
á átti það bara að vera alveg eins
og núna … í smátíma. En þau þró-
uðust í það skrímsli sem þau urðu
og héldu alþýðu manna í hel-
greipum fátæktar í 30 ár. Það
byrjaði með sakleysislegum
reglum um skilaskyldu alveg eins
og núna. Hver er munurinn í dag
og þá? Jú, í dag vitum við að þetta
mun leiða okkur í átt til fátæktar.
Ríkisstjórn Íslands hefur við-
urkennt með þessum aðgerðum að
krónan er dauð og ætlar að láta
almenning í landinu borga brús-
ann í þessu haftaferðalagi. Þjóðin
hefur ennþá tíma til að stoppa
þessa geðveiki með kröfu um
kosningar eða fjöldamótmælum af
þeirri stærðargráðu að á sér ekki
hliðstæðu í sögu þjóðarinnar.
Jafnvel ef menn kjósa ekki bylt-
ingu, þá er það reynandi að mass-
inn flykkist inn í flokkana og reyni
að taka yfir þar, því engin fram-
tíðarsýn er í peningamálum þjóð-
arinnar. Engin önnur en höft á ný.
Ægivald Seðlabankans
og pólitísk mismunun
Sagan sýnir okkur svart á hvítu
að haftaárin byrjuðu með ná-
kvæmlega sömu yfirlýsingu um
skammtímaráðstafanir og eru nú
spyrtar við þessa ákvörðun rík-
isstjórnarinnar í dag. Baksviðið
var það sama. Menn komu sér
ekki saman um eitt eða neitt í
peningamálum þjóðarinnar. Rök-
stuðningurinn var sá sami þá og
nú: Þegar fólk heldur á hnífi og
gaffli en hefur ekkert til að skera
þá slátrar það ráðherrum líkt og
hræddum héra. Framsóknarflokk-
urinn afhenti gæðingum sínum
Búnaðarbankann. Sjálfstæð-
isflokkurinn gaf sínum mönnum
Landsbankann því þeir voru í tal-
sambandi við þá eins og Styrmir
Gunnarsson, liðsmaður í herdeild
Davíðs Oddssonar. Í bókinni For-
sætisráðherrar Íslands sést að
einkavæðing Landsbankans og
Búnaðarbankans var svívirðileg á
sínum tíma. Þá átti fram-
kvæmdanefnd um einkavæðingu
að sjá um hlutina en hvað gerðist?
Ráðherranefnd þar sem sátu Dav-
íð Oddsson, þáverandi forsætis-
ráðherra, Halldór Ásgrímsson, þá-
verandi utanríkisráðherra, Geir H.
Haarde fjármálaráðherra og Val-
gerður Sverrisdóttir tók yfir og
rændi í raun völdum af þessari
blessuðu nefnd um einkavæðingu.
Við höfum ekki gleymt þessu.
Þetta fólk, ráðherragengið, réð
hvernig bönkunum var ráðstafað
og ekkert þeirra skilur eða vill
skilja orðið ábyrgð. Ekki er neitt
þeim að kenna. Þeir sem vilja
halda krónunni vita ekki að yf-
irvöld nota hana sem stjórn-
unartæki til að halda öllu í greip
sér.
Fólkið er komið í þrot. Þúsundir
manna eru án atvinnu. Segið þeim
hvað krónan er dásamleg. Krónan
er meðal annars snaran sem herð-
ir að þjóðarhálsinum.
Ráðamenn Íslands, lausnir ykk-
ar duga ekki lengur. Þið hafið
gert ykkar besta en það dugar
ekki til. Krafa fólksins hlýtur að
vera sú að hafa gjaldmiðil sem
virkar. Gjaldmiðil sem kemur ekki
sem skrímsli um miðja nótt og
rænir fólk svefninum. Gjaldmiðil
sem hægt er að treysta en ekki
gjaldmiðil sem tekur af fólki íbúð-
ir, rænir fólk heilsunni. Krónan er
dauð. Samt notið þið milljarða til
þess að reyna að halda henni á lífi
með því að setja á höft. Er ekki
nóg að þið leyfðuð bönkunum að
setja okkur á hausinn?
Ætlið þið að horfa á það fólk
ganga burt með milljarð í vas-
anum? Þið neitið að víkja og setjið
í þokkabót á okkur gjaldeyrishöft.
Hótið mönnum fangelsi ef þeir
hlýða ykkur ekki. Þið settuð á
neyðarlög. Eitt skuluð þið vita:
Fólkið getur líka sett neyðarlög ef
svo ber undir! Sá sem sér íbúðina
og ævistarf sitt hverfa og horfir á
tóman diskinn, hann hefur rétt til
að bregðast við með sínum neyð-
arlögum. Ef það þýðir byltingu þá
verður svo að vera. Að viðurkenna
mistök sín og segja „já við berum
ábyrgð“ væri merki um þroska og
vilja til að læra af mistökum sín-
um. Hvað höfum við heyrt og séð
hjá þessum ráðherrum sem reyna
að beina allri reiðinni að bönk-
unum? Nei ekki benda á mig …
allir í einum kór. „Ég segi að tími
ykkar sé útrunninn.“
Eftir Bubba
Morthens »Krónan er dauð.Samt notið þið millj-
arða til þess að reyna að
halda henni á lífi með
því að setja á höft. Er
ekki nóg að þið leyfðuð
bönkunum að setja okk-
ur á hausinn? Ætlið þið
að horfa á það fólk
ganga burt með milljarð
í vasanum?
Höfundur er tónlistarmaður.
Neyðarlög fólksins
Bubbi Morthens
BLOG.IS
23