Morgunblaðið - 04.01.2009, Blaðsíða 32

32 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JANÚAR 2009
4
É g kom hér síðast við hjá manni, sem fyr-ir ævalöngu var að hugsa um leyndardómjarðneskrar tilveru sinnar. Hann er einn meðal margra annarra,
sem við getum kynnst í þeim heilögu ritningum, sem
kristnir menn tóku í arf frá Gyðingum um hendur Jesú
og eiga síðan og lesa í ljósi hans og ávaxta í huga sér hver
með öðrum öld af öld.
Ég er með 139. sálm Biblíunnar í huga.
Það ljóð er með mjög sterkum einkennum þeirra íhug-
unaraðferða, sem við kynnumst hjá þessum fornu mönn-
um og eru traust og góð leiðbeining í því efni enn í dag.
Spurningar hafa hrannast upp þá eins og nú.
Hvers vegna er allt eins og það er?
Af hverju þurfa saklausir að líða?
Hvaðan kemur illskan, grimmdin, kúgunin?
Hver er ég?
Og sami undirtónn, hvernig sem spurt er:
Þú veist svarið, Guð minn. Þú ert svarið.
Þú lætur mig vita það, sem ég þarf að vita, skilja það,
sem ég þarf að skilja.
Stundum er svo erfittt að segja þetta, það er svo margt
þungt og sárt, sem hvílir á næmum hug. Og enginn er
tryggður fyrir ásókn ljótra hugsana.
En ekkert betra ráð er til en að opna hug sinn fyrir
Guði, tala opinskátt við hann um allt, sem á huga hvílir.
Það er hægt að þreifa á því, að maður verður öðruvísi
við það að horfast í augu við sjálfan sig og horfast um leið í
augu við Guð.
Vilja skynja hann í leyndardómum líkama síns og djúp-
um sálar sinnar.
Vilja mæta honum í þeim undrum öllum og gátum, sem
fyrir ber og við er að fást.
Í sálminum, sem ég er að benda á, talar maður, sem er
gagntekinn af því undri, sem hann sjálfur er.
Undrunin á því stigi, sem við kynnumst í þessum texta
og ótalmörgum öðrum, heitir tilbeiðsla.
Það er sameiginlegt þessum fornaldarmanni og þeim
samtímamanni, sem ég gat um hér síðast, að báðir undr-
ast.
Að sjálfsögðu er bilið mikið milli þess, sem þeir hvor
um sig vita, miðað við niðurstöður af rannsóknum með
vísindalegum úrræðum nútímans.
En það millibil hverfur. Þeir standa hlið við hlið á þeirri
ystu nöf, þar sem við blasir ókannanlegt djúp þess leynd-
ardóms, sem enginn mannlegur hugur rýnir til grunns og
engin jarðnesk orð ráða við.
En innblásna skáldið forna er samt að tala. Og náði að
tala þannig, að orð hans hafa hjálpað fleira fólki en talið
verði til þess að opna huga sinn fyrir Guði og fá hjálp hans
til þess að skynja líf sitt sem heilaga, undursamlega gjöf
frá honum.
Hann hefur hljóðnað vel þessi bænarmaður. Hann hef-
ur lifað þá þögn í barmi sínum, sem opnar vitundina.
Og hann verður vakandi andlit fyrir augliti Guðs, opin
viðtaka, lifandi andsvar:
Drottinn, þú rannsakar og þekkir mig …
Gagntekinn af lotningu fer hann í huganum með sjálfan
sig inn í það móðurlíf, þar sem hann þáði lífið.
Þarna varst þú, Drottinn, segir hann. Annars hefði ég
aldrei orðið til.
Þú hefur ofið mig í móðurlífi.
Þú varst í því leyni, því jarðneska djúpi, þar sem ég var
getinn.
Augu þín sáu mig, þegar ég var enn ómyndað efni. Sáu
og gjörþekkja hvern leyndan þráð, sem ég er ofinn úr.
Ég skil ekki hugsanir þínar. Það sem þú hugsar og ger-
ir er of háleitt til þess að ég geti ráðið við það.
En ég þakka þér. Það get ég.
Ég tilbið þig. Það megna ég.
Ég lofa þig fyrir það, hvað ég er undursamlega skap-
aður og öll verk þín dásamleg.
En fyrst og síðast lofa ég þig fyrir það, að þú sér mig,
vilt sjá mig, og að ég má vita það, að ég get aldrei lent í
þeim sporum, að þú sért ekki þar hjá mér.
Leit og svör
Sigurbjörn
Einarsson
» Það er hægt að þreifa á því, aðmaður verður öðruvísi við það
að horfast í augu við sjálfan sig og
horfast um leið í augu við Guð.
Pistlar sr. Sigurbjörns Ein-
arssonar, sem Morg-
unblaðið birti á sunnudög-
um fyrr á þessu ári, vöktu
mikla ánægju meðal les-
enda. Um það samdist,
milli sr. Sigurbjörns og
Morgunblaðsins, að hann
héldi áfram þessum skrif-
um og hafði hann gengið
frá nýjum skammti áður
en hann lést.
UNDIRRITUÐ eru
foreldrar langveiks
barns og birtum við
hér hugleiðingar sem
renna í gegnum hug-
ann þegar við hlust-
um á fréttir og frá-
sagnir af
efnahagskreppunni sem er smám
saman að setja mark sitt á sam-
félagið.
Á skrítnum tímum eins og þeim
sem við lifum á er mikilvægt að
við stöndum vörð um fjölskyldurn-
ar í landinu og ekki síst fjöl-
skyldur sem hafa verið að glíma
við sínar „einkakreppur“ sem
koma upp þegar foreldrar eignast
alvarlega veik börn.
Sum svið velferðarkerfanna á
Íslandi eru byggð upp af sjálf-
boðaliðum og samtökum sem hafa
ekki fasta tekjustofna. Fyrirtæki
og einstaklingar hafa haldið mörg-
um þessara félagasamtaka uppi
með frjálsum fjárframlögum.
Sjónarhóll
Sjónarhóll er einmitt dæmi um
slík samtök. Sjónarhóll er ráðgjaf-
armiðstöð sem veitir faglega og
óháða ráðgjöf fyrir aðstandendur
barna sem eiga við langvarandi
veikindi og fötlun að stríða. Við
erum fjölskylda sem höfum notið
góðs af starfi þeirra og þjónustu
bæði varðandi aðstoð við okkur
sem foreldra og hjón, við að halda
geðheilsu og hjónabandi í lagi með
endurgjaldslausri sálfræðiþjónustu
og samræðum. Einnig eru starfs-
mennirnir ómissandi sem leiðbein-
endur og ráðgjafar við það að
benda á og aðstoða við að afla
réttinda og njóta þeirra kjara og
réttinda sem við eigum rétt á.
Starfsmenn Sjónarhóls eru einu
ráðgjafarnir sem foreldrar hafa
beinan aðgang að, þar sem vitn-
eskja er fyrir hendi um alla þætti
hins svokallaða „kerfis“. Hér er
stutt dæmisaga um mikilvægi
Sjónarhóls:
Samráðsfundir
Í nóvember árið 2004 eign-
uðumst við hjónin tvíbura. Við átt-
um tveggja ára stúlku fyrir. Ann-
ar tvíburinn, sem ekki var hugað
líf meðan á meðgöngunni stóð, er
með litningagallann „Turner synd-
rome“. Hún fór í erfiða hjartaað-
gerð sjö daga gömul og er enn
með hjartagalla og lungnasjúkdóm
auk þess að hafa misvirka lifur og
ýmis önnur afar flókin lækn-
isfræðileg vandamál sem enn er
ekki séð fyrir endann á. Þar sem
dóttir okkar er bæði langveik og
fötluð þiggur hún þjónustu víða í
kerfinu, til dæmis frá svæðisstjórn
um málefni fatlaðra, Greining-
arstöð ríkisins, félagsþjónustu
Mosfellsbæjar, göngudeild Barna-
spítala Hringsins og heima-
hjúkrun svo eitthvað sé nefnt. Um
tíma virtist okkur lítið samræmi í
meðferð telpunnar á milli ein-
stakra aðila. Þeir virtust ekki
velta fyrir sér hvað aðrir væru að
gera. Við reyndum eins og við gát-
um að halda yfirsýn og miðla upp-
lýsingum um meðferð á milli aðila.
Að lokum höfðu starfsmenn Sjón-
arhóls frumkvæði að því að boða
alla meðferðaraðila á samráðs-
fund. Þar gátu meðferðaraðilarnir
hist og ráðið ráðum sínum og velt
því markvisst fyrir sér hvað hver
og einn gat gert til að öll þjón-
ustan heildstætt kæmi að sem
bestum notum.
Langveika dóttir okkar hefur
ekki getað notið þess að vera á al-
mennum leikskóla vegna veikinda
sinna en er afskaplega mikil fé-
lagsvera. Hún hefur setið sorg-
mædd við gluggann og horft á eft-
ir systrum sínum fara í skóla og
leikskóla og spurt okkur með tárin
í augunum af hverju hún megi
ekki líka fara. Niðurstaða eins af
samráðsfundum Sjónarhóls var að
telpunni var boðið að nýta Rjóðrið
sem „leikskóla“. Rjóðrið er hvíld-
ar- og endurhæfingarheimili fyrir
langveik börn og langveik fötluð
börn. Rjóðrið er enginn leikskóli
en þar er yndislegt starfsfólk sem
er fúst til að fá telpuna þrjá daga
í viku í fjórar klukkustundir í senn
og leggja það á sig að setja upp
leikskóladagskrá fyrir hana. Fé-
lagsþjónusta Mosfellsbæjar greið-
ir fyrir akstur en þetta er drjúgur
spotti, um fjörutíu kílómetrar á
dag. Þessi niðurstaða „löglega
samráðsins“ hefur gert stúlkuna
okkar mjög hamingjusama og alla
meðferð og þjálfun markvissari.
Árangur þessara aðgerða er að
framfarir telpunnar eru svo ótrú-
legar að það er kraftaverki líkast.
Það er ekkert sjálfgefið að
stofnanir eins og Rjóður og Sjón-
arhóll séu til staðar. Við skorum á
Íslendinga að sjá til þess að í
þessum hremmingum sem þjóðin
er að ganga í gegnum gleymum
við ekki þeim sem síst skyldi.
Velferð fjölskyldna
langveikra barna
Hilmar Þór Sæv-
arsson og Guðrún
Elvira Guðmunds-
dóttir segja frá
starfsemi Rjóðurs-
ins og Sjónarhóls
»Mikilvægur hluti vel-
ferðarkerfisins á Ís-
landi er félagasamtök
sem ekki hafa fasta
tekjustofna. Það þarf að
slá skjaldborg um þá
ómissandi starfsemi.
Hilmar Þór Sævarsson og Guðrún Elvira Guð-
mundsdóttir.
Höfundar eru foreldrar
langveiks barns.
NÚ um áramótin var
liðinn réttur áratugur
frá því Rafmagnsveita
Reykjavíkur og Hita-
veita Reykjavíkur sam-
einuðust undir merki
Orkuveitu Reykjavík-
ur. Ári síðar bættist
rekstur Vatnsveitu
Reykjavíkur við og
2006 tók fyrirtækið við
rekstri fráveitu. Á þessum áratug
hafa umsvifin einnig vaxið land-
fræðilega og þeim sveitarfélögum
sem Orkuveita Reykjavíkur þjónar
fjölgað úr sex í tuttugu. Nærri liggur
að þrír af hverjum fjórum Íslend-
ingum njóti þjónustu fyrirtækisins.
En hafa upphafleg markmið samein-
ingar veitnanna náðst?
Til hagsbóta fyrir borgarbúa
Það var alger samstaða í borg-
arstjórn Reykjavíkur á haustdögum
1998 um að leitast við að efla veitu-
fyrirtæki höfuðborgarinnar með
sameiningu þeirra. Meginforsendur
sameiningarinnar voru „aukin hag-
kvæmni og hagræðing til hagsbóta
fyrir borgarbúa, möguleikar á sviði
rannsókna, þróunar og markaðs-
sóknar innanlands og erlendis.“ Hér
eru rakin nokkur atriði til marks um
að þessi metnaðarfullu áform hafi
gengið eftir.
 Reykvísk fjölskylda þarf að
verja helmingi minni hluta tekna
sinna í rafmagn og hita en fyrir ára-
tug.
 Afhendingaröryggi rafmagns
hefur verið meira en 99,99% allan
áratuginn.
 Orkuveita Reykjavíkur hefur
átt drjúgan þátt í uppbyggingu orku-
freks iðnaðar á starfssvæði sínu.
 Hlutfall eigin framleiðslu af
seldu rafmagni hefur aukist um hart-
nær helming.
 Nákvæm úttekt á hagræðinu
af sameiningu veitnanna leiddi í ljós
að hagræðing í rekstri þeirra nemur
25%.
 Ætla má að starfsmenn veitn-
anna þyrftu að vera um 900 miðað við
núverandi umfang rekstursins.
Starfsfólk Orkuveitu Reykjavíkur er
rúmlega 600.
 Stærra og öflugra fyrirtæki
nýtur betri kjara á markaði en mörg
smærri. Í alþjóðlegu mati nýtur
Orkuveita Reykjavíkur nú sama
lánstrausts og ríkissjóður Íslands.
Auknar kröfur – eftirsótt
hagræði
Vöxtur Orkuveitu Reykjavíkur á
ekki rætur í ágengri út-
þenslustefnu. Stjórn-
endur fjölda sveitarfé-
laga og eigendur fjölda
veitna hafa hinsvegar
séð hagræðið af sam-
einingu. Það er í mörg-
um tilvikum snúnara
fyrir smáar veitur en
stórar að verða við vax-
andi kröfum við-
skiptavina um hagstætt
verð, aukið afhending-
aröryggi og bætta þjón-
ustu . Þess vegna er
enn sótt á um að Orkuveita Reykja-
víkur taki við nýjum rekstrarþáttum
og starfsfólk Orkuveitu Reykjavíkur
leggur sig fram um að koma til móts
við auknar kröfur nýrra og eldri við-
skiptavina.
Öflugt starfsfólk
Þann árangur sem hér hefur verið
tíundaður af áratugar starfi Orku-
veitu Reykjavíkur má vitaskuld
þakka því forsjála fólki sem lagði
grunn að sameiningu veitna Reykja-
víkurborgar; Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur, þáverandi borgarstjóra,
Vilhjálmi Þ. Vilhjálmssyni borg-
arfulltrúa og síðast en ekki síst Al-
freð Þorsteinssyni. Alfreð veitti
stjórn veitustofnanna forystu fyrir
sameiningu og átti sjö ára farsælan
feril sem stjórnarformaður Orku-
veitu Reykjavíkur.
Framgangur hugmynda þessa
ágæta fólks um öflugt almannafyr-
irtæki stóð þó og féll með því að
starfsfólk veitnanna og síðar Orku-
veitu Reykjavíkur væri reiðubúið að
ráðast í umfangsmiklar breytingar,
segja skilið við starfsumhverfi op-
inberra starfsmanna, tileinka sér
hugsunarhátt samkeppnismarkaða
og leggja mikið á sig við stöðugar
sameiningar við aðrar veitur og um-
bætur í rekstri með hag við-
skiptavina og eigenda fyrirtækisins
að leiðarljósi.
Það er því rétt að óska starfsfólki
Orkuveitu Reykjavíkur, ekki síður en
viðskiptavinum og eigendum fyr-
irtækisins, til hamingju með afmælið.
Orkuveita í áratug
Guðlaugur Gylfi
Sverrisson skrifar
um Orkuveitu
Reykjavíkur
Guðlaugur Gylfi
Sverrisson
»Nú um áramótin var
liðinn réttur áratug-
ur frá því Rafmagns-
veita Reykjavíkur og
Hitaveita Reykjavíkur
sameinuðust undir
merki Orkuveitu
Reykjavíkur.
Höfundur er stjórnarformaður
Orkuveitu Reykjavíkur.
Fréttir í tölvupósti