Morgunblaðið - 24.05.2009, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. MAÍ 2009
Sjávarútvegur
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
E
rtu búinn að tala við marga?“
Nokkra.
„Og er þetta ekki bara copy og paste?“
Nánast.
Þessi orðaskipti blaðamanns og Eggerts Hall-
dórssonar, framkvæmdastjóra
Þórsness hf. í Stykkishólmi, segja
sína sögu. Útgerðarmenn á Snæ-
fellsnesi eru upp til hópa ekki hrifn-
ir af fyrirhugaðri fyrningarleið rík-
isstjórnarinnar en áformað er að
taka aflaheimildir af fyrirtækjunum
í áföngum á tuttugu árum, 5% á ári,
en ekki liggur fyrir með hvaða hætti
þeim verður endurúthlutað. Við-
mælendur Morgunblaðsins lýsa
vanþóknun sinni á þessari óvissu og
spyrja hvað verði um skuldir fyr-
irtækjanna. Verða þær færðar nið-
ur með sama hætti og veiðiheimild-
irnar?
„Ég sé þessa leið ekki ganga upp,“ segir Eggert. „Með
minnkandi aflaheimildum dragast tekjurnar smátt og smátt
saman. Fyrir okkur þýðir þetta einfaldlega að við munum veiða
minna og vinna minna af eigin fiski. Hvað á að koma í staðinn?
Það þarf að endurhugsa þetta frá grunni.“
Eggert kveðst hafa spurt frambjóðanda annars ríkisstjórn-
arflokkanna sem sótti Hólminn heim fyrir kosningar hvernig
hann ætlaði að gera þetta. „Hvernig vilt þú gera þetta?“ mun
frambjóðandinn hafa spurt á móti. „Hann sagði stjórnina vera
komna með ramma en útfærsluna ætli hún að vinna í samráði
við útgerðina,“ segir hann. „Ég sé það ekki ganga upp að heim-
ildirnar séu teknar af okkur og við látnir leigja þær aftur til
okkar eða þær leigðar einhverjum öðrum. Þá hljóta tekjurnar
að minnka og möguleiki okkar til þess að standa skil á okkar
lánum minnkar þar af leiðandi líka. Það þarf engan snilling til
þess að sjá hvernig þetta endar.“
Eggert spurði frambjóðandann einnig hvers vegna ætti að
gera þetta. „Hann svaraði því til að skoðanakannanir sýndu að
meirihluti þjóðarinnar væri á móti þessu kerfi. Sem sagt engar
rekstrarlegar ástæður. Mín ráðgjöf er einföld: Hættið við
þetta!“
Galin hugmynd
Ellert Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri Agustson ehf. í
Stykkishólmi, tekur í svipaðan
streng. „Fyrningarleiðin er galin
hugmynd. Verðmæti sjávarútvegs-
fyrirtækja myndi hrynja, fyr-
irgreiðsla glatast og samskipti við
markaðinn versna til muna en fyr-
irtækin eru mörg að selja vörurnar
sjálf. Óöryggið myndi fljótt segja til
sín hjá viðskiptavinum og mörg fyr-
irtæki fara á hausinn. Þetta kæmi
sér líka afar illa fyrir lánardrottn-
ana, bankana, sem sætu eftir með
minna veð.“
Að dómi Ellerts yrði fyrningarleiðin þungt högg fyrir lands-
byggðina enda er kvótinn langmestur þar. „En sem betur fer
Hvers vegna erum
Fyrningin sem stjórnvöld hafa boðað á
aflaheimildum fellur ekki alls staðar í
frjóa jörð. Ekki heldur hugmyndir um
strandveiðar. „Verðmæti sjávarútvegs-
fyrirtækja myndi hrynja, fyrirgreiðsla
glatast,“ segir útgerðarmaður á Snæ-
fellsnesi en Morgunblaðið mun á næstu
dögum kanna hug aðila í sjávarútvegi vítt
og breitt um landið til þessara leiða.
Eggert Halldórsson
Ellert Kristinsson
Viðmælendur Morgunblaðsins á Snæfellsnesi eru upp til hópa
þeirrar skoðunar að umræðan um sjávarútvegsmál á Íslandi sé
á villigötum. Alhæfingar og rangfærslur séu allsráðandi, út-
gerðin liggi undir ámælum og sé sökuð um að arðræna þjóðina.
„Það er óþolandi fyrir fólk sem alla tíð hefur unnið með heið-
arlegum hætti að sitja undir því að vera kallað svikarar og arð-
ræningjar,“ segja feðginin Kristinn Jón Friðþjófsson, Erla Krist-
insdóttir og Alexander Fr. Kristinsson, sem reka útgerð og
fiskvinnslu í Rifi undir merkjum Sjávariðjunnar hf.
Þau segja sína sögu endurspegla sögu flestra fyrirtækja af
sama meiði á landinu og réttlætiskennd þeirra er verulega mis-
boðið.
Þau segja fyrningarleiðina bæta gráu ofan á svart. Hún muni
koma harðast niður á fyrirtækjum sem hafi verið að byggja sig
upp og kaupa kvóta á síðustu fimm til sex árum. „Við höfum
reynsluna, aðstöðuna og þekkinguna. Við kunnum að veiða,
vinna og markaðssetja. Samt á að kippa fótunum undan okkur.
Og hvað kemur í staðinn? Hvað verður um skuldirnar okkar?
Því hefur enginn svarað. Það vill enginn sitja uppi með skuldir
sem hann hefur enga möguleika á að borga af,“ segir Erla.
Útgerðinni hefur sjaldan verið úthlutað byggðakvóta og þar
á bæ hafa menn fengið þau svör að það sé vegna þess að þeir
hafi verið svo duglegir að kaupa veiðiheimildir. „Er það ekki
öfugsnúið að meðan við seljum ekki kvóta fáum við engan
byggðakvóta?“ spyr Alexander. Honum finnst að þar sem veið-
ar hafi brugðist, samanber skel og rækju, eigi að bæta það upp
með byggðakvóta. Síðan eigi að úthluta til strandveiða.
Kristni þykir út af fyrir sig í lagi að leyfa strandveiðar í til-
raunaskyni, t.d. í tvö ár, og endurmeta þá stöðuna. „Vel má
vera að þetta sé leið til að fá nýtt fólk inn í greinina en hún má
ekki verða til þess að menn vinni sér inn veiðirétt. Það verður
líka að halda „ryksugunum“ í skefjum,“ segir Kristinn.
Ætti útgerðin fyrninguna ekki yfir höfði sér segja feðginin
horfur góðar í greininni. Snæfellsnesið sé vel sett hvað miðin
varðar, hægt sé að sækja til beggja handa. Þá hafi skerðingin á
þorskkvótanum skilað tilsettum árangri og meiri fiskur sé nú í
sjónum en um langt árabil – og í betri holdum. „Við erum að
uppskera mjög góða árganga. Innistæðan er góð og æskilegt
væri að auka við kvótann strax á næsta ári.“
Þau telja markaðshorfur til lengri tíma fínar. Að vísu sé sölu-
tregða um þessar mundir sem hægt hafi verið að mæta með
lækkun á verði. „Veikt gengi krónunnar hefur mætt því.“
Hvorki svikarar né arðræningjar
Morgunblaðið/RAX
Fjölskyldufyrirtæki Friðþjófur Snær Alexandersson, Alex-
ander Fr. Kristinsson, Erla Kristinsdóttir, Kristinn Jón Frið-
þjófsson og Þorbjörg Alexandersdóttir í Sjávariðjunni í Rifi.