Morgunblaðið - 24.05.2009, Qupperneq 35

Umræðan 35
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. MAÍ 2009
Skógarhlí› 18 • 105 Reykjavík • Sími 595 1000 • Fax 595 1001 Akureyri sími: 461 1099 • www.heimsferdir.is
B
irt
m
eð
fy
rir
va
ra
um
p
re
nt
vi
llu
r.
H
ei
m
sf
er
ð
ir
ás
ki
lja
sé
r
ré
tt
til
le
ið
ré
tt
in
g
a
á
sl
ík
u.
A
th
.a
ð
ve
rð
g
et
ur
b
re
ys
t
án
fy
rir
va
ra
.
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
•
N
M
3
79
3
5
Mallorca
Ótrúlegt sértilboð 24. júní í 2 vikur
Allt innifalið
Kr. 109.900 – 2 vikur
Netverð á mann, m.v. hjón með 2 börn, 2-11
ára, í fjölskylduherbergi með öllu inniföldu í
2 vikur, 24. júní. Verð m.v. 2 fullorðna og 1
barn í herbergi kr. 119.900.
Kr. 139.900 – 2 vikur
Netverð á mann, m.v. gistingu í tvíbýli með
öllu inniföldu í 2 vikur, 24. júní.
Aukagjald fyrir einbýli kr. 35.000.
Glæsileg aðstaða
• Allt innifalið
• Loftkæling
• Svalir/verönd
• Mini-golf
• Glæsilegur garður
• 4 sundlaugar
• Nuddpottur
• Sauna
• Leiktækjaherbergi
• Borðtennis
• Barnaklúbbur (4-12 ára)
• Barnaleiksvæði
• Tennisvöllur
• 4 veitingastaðir
• 4 barir
• Skemmtidagskrá
• Íþróttaaðstaða
... og fleira og fleira
– með öllu inniföldu
109.990frá kr.
Ath. Fleiri tilboð til Mallorca
á www.heimsferdir.is
Mjög takmarkað magn í boði á þessu verði!
Frábær gisting - bókaðu strax
Hotel Palma Bay Club – allt innifalið
Hótelið stendur aðeins um 350 metra frá frábærri Arenal
ströndinni og aðeins 150 metra frá fjölda verslana og
bara. Hótelið býður góðan aðbúnað í fríinu í fallegu
umhverfi.
Í GEGNUM ár-
hundruðin og jafnvel
þúsundin hefur grun-
lausum þegnum hinna
mismunandi þjóð-
félaga verið talin trú
um að þrældómur í
þágu hins opinbera sé
réttlátur. Konungar
Maya lofuðu rigningu
gegn vægu gjaldi,
prestar kirkjunnar ei-
lífu lífi, svörtum íbúum Vesturheims
var talin trú um að þeir væru eign
hvítu herranna og nú á að telja okk-
ur, Íslendingum, trú um að okkur
beri að greiða tíund (eða níutíund)
til fjármagnseigenda alla ævi og á
þeim tíma ekki eignast neitt í því
sem við erum að greiða af.
Með því að framlengja lánin með
þeim hætti sem boðað er erum við
einungis að hneppa stóran hluta al-
mennings í áratuga þrælahald en
ekki að koma með neinar lausnir.
Það fylgir því ábyrgð að lána og þeg-
ar banki lánar á lánþeginn heimt-
ingu á því að hann sé að eiga sam-
skipti við sérfræðinga en ekki
viðvaninga. Hinn almenni launamað-
ur á ekki að þurfa að vera sérfræð-
ingur í lánaumsýslu frekar en flug-
farþegi, flugmaður. Þegar síðan
kemur í ljós að lánið sem þú tókst er
orðið óviðráðanlegt er ábyrgðin sér-
fræðinganna en ekki okkar almenn-
ings. Við skulum ekki láta telja okk-
ur trú um að sölumenn lánanna séu
ekki ábyrgir frekar enn sölumenn
annarrar gallaðrar vöru. Var ekki
skírskotað til ábyrgðar sem réttlæt-
ingar fyrir háum launum banka-
stjóra, hér höfum við hana.
Kæri skuldari, þegar
lánardrottinn (athygl-
isverð orðasamsetning)
þinn segir þér að nú
skuli hann hjálpa þér
og gera þér kleift að
borga af láninu þínu út
yfir gröf og dauða ert
þú í raun að hjálpa hon-
um að eignast þegn.
Þér er enginn greiði
gerður með því að fá að
strita til æviloka fyrir
engu. Við sem skuldum
erum að láta hafa okk-
ur að fíflum. Þegar ég geng inn í
Landsbankann, minn lánar-drottin,
líður mér eins og ég get trúað að
Maya hafi liðið þegar hann gekk inn
í hofið mikla til að kvarta yfir regn-
leysi og fékk svarið, þeir sem borga
ekki nóg fá ekki rigningu.
Við getum ekki byggt upp banka-
kerfið með þessum hætti. Verum
menn til að taka alvöru ákvörðun.
Látum ekki sogast inn í debet og
kredit hugsunarhátt fjármálageir-
ans, það er ekkert debet við að
missa heimilið sitt. Tökum t.d. frek-
ar lífeyrissjóðina og þjóðnýtum þá.
Setjum eignasafn þeirra inn í banka
(einn banka) og byggjum þannig
grunninn. Við höfum áður tæmt þá
og getum eins byggt þá aftur upp.
Setjum hlutina í sögulegt samhengi,
þeir sem eru nú um 67 ára kannast
margir við hvernig lánin sem þeir
tóku á sína fyrstu íbúð hurfu á
nokkrum árum í verðbólgunni þar
sem lánin voru með föstum vöxtum.
Það er búið að breyta hinum fjár-
hagslegu forsendum okkar litla
þjóðfélags svo mikið, á innan við ári,
að við getum ekki kennt almennu
fólki um og sagt þú áttir að vita bet-
ur. Við getum ekki tekið af almenn-
ingi heimili og vinnustaði. Hættum
að tala um að fella niður skuldir. Það
er ekki verið að fella neinar skuldir
niður heldur leiðrétta það bull sem
búið er að ganga á. Við megum ekki
alltaf hugsa, einhver gæti grætt á
þessu. Við erum öll búin að tapa
nema nokkur löðurmenni sem þora
ekki einu sinni að nota sín réttu
nöfn.
Athugaðu það, þú sem einn átt
skuldlausa íbúð í 20 íbúða blokk að
þegar hin ýmsu fjármálafyrirtæki
eru búin að yfirtaka allar hinar 19 og
fyrri eigendur hafa hrökklast til
Noregs hver á að slá garðinn? Hver
á að gera við rúðuna í útihurðinni?
Nýju eigendur íbúðanna 19 geta
með engu móti leigt þær, það vantar
fólkið og þeir sjá sér engan hag í
fegrun og viðhaldi. Hver á að gera
við gluggann í 3b þegar lekur niður í
2b? Við gætum séð fyrir okkur
framtíð hálfkláraðra húsa og við-
haldslausa blokka með gluggatjöld
flakksandi út um brotnar rúður.
Kæru samlandar, fyllumst ekki
þrælsótta, sættum okkur ekki við að
borga skuldir sem við stofnuðum
ekki til.
Þrælaskipið Ísland
Eftir Jón
Þórarinsson »Með því að fram-
lengja lánin með
þeim hætti sem boðað
er erum við einungis að
hneppa stóran hluta
almennings í áratuga
þrælahald en ekki að
koma með neinar
lausnir.
Jón Þórarinsson
Höfundur er flugmaður og bóndi.
LÍFIÐ gerist í
núinu. En allt of oft
látum við núið renna
úr greipum okkar
með því að hraða
okkur fram hjá mik-
ilvægum augnablik-
um og eyða dýr-
mætum sekúndum
lífs okkar í áhyggjur
af framtíðinni eða
vangaveltur um for-
tíðina. Við erum alltaf að og gefum
okkur lítinn tíma til að koma kyrrð
á hugann. Við berum ekki virðingu
fyrir núinu vegna þess að „apahug-
urinn okkar“ – eins og búddistar
kalla hann – stekkur um eins og ap-
ar sem sveifla sér á milli trjáa. Til
að ná betri tökum á hugsunum okk-
ar og lífi er mikilvægt að finna jafn-
vægi, komast undan strauminum,
og kyrra hugann – einblína einfald-
lega á það að vera hér og nú.
Við erum ekki það
sem við hugsum
Gjörhygli eða árvekni (e. mind-
fullness) er ástand þar sem við höf-
um athygli í núinu á opinn og virk-
an hátt. Þegar við erum árvökul
áttum við okkur á því að við erum
ekki hugsanir okkar heldur lifum
þær frá augnabliki til augnabliks,
án þess að taka afstöðu eða dæma
þær. Í stað þess að láta lífið líða hjá
án þess að lifa því vöknum við til
meðvitundar og upplifum það á
virkan hátt. Hér fyrir neðan eru
sex góð ráð til að þjálfa gjörhygli:
1. Ef þú vilt bæta frammistöð-
una, hættu þá að hugsa um hana.
Það þekkja eflaust allir þá til-
finningu að líða ekki vel í
ákveðnum aðstæðum, t.d. á dans-
gólfinu. Hreyfingarnar virðast
klaufalegar og maður vill sleppa
sér, en nær því ekki. Ef hugsunin
er of mikið um það sem verið er að
gera, verður frammistaðan lakari
og kvíðinn eykst. Kúnstin er að ein-
blína minna á innri samræður og
meira á líðandi stund. Það kemur
líka í veg fyrir að við hugsum um
of.
2. Ef þú vilt forðast áhyggjur,
einblíndu þá á núið.
Við erum oft það upptekin af
framtíðinni að við gleymum að upp-
lifa hvað þá heldur njóta þess sem
er að gerast hér og nú. Við drekk-
um kaffi og hugsum: „Þetta kaffi er
ekki eins gott og kaffið í síðustu
viku.“ Við heimsækjum fallegan
stað og hugsum: „Mig langar að
koma hingað aftur einhvern tímann
seinna.“ Mikilvægt er að láta vel
fara um sig í því sem maður er að
gera á núlíðandi stundu, t.d. í heita
pottinum, í fjallgöngu eða þegar
hlustað er á tónlist.
3. Ef þú vilt bæta samskiptin við
aðra, taktu þá núið inn.
Gjörhygli hefur mögnuð áhrif á
samskiptin við aðra. Hún virkar
sem bólusetning gegn ofbeldis-
fullum viðbrögðum. Með því að ein-
blína á núið endurræsum við hug-
ann þannig að við getum brugðist
við af íhygli í stað þess að bregðast
við á sjálfvirkan hátt. Í stað þess að
ráðast á einhvern í reiðikasti, láta
undan af ótta eða tapa sér í ein-
hverri þrá sem líður hjá fáum við
tækifæri til að segja við okkur
sjálf: „Þetta er tilfinningin sem ég
er að upplifa. Hvernig ætti ég að
bregðast við?“ Gjörhygli gerir okk-
ur betur í stakk búin til að stjórna
eigin hegðun.
4. Ef þú vilt gera sem mest úr
tímanum, gleymdu þér þá.
Kannski er heilsteyptasta leiðin
til að lifa í núinu það sem sálfræð-
ingar kalla hugflæði (e. flow). Hug-
flæði er þegar við erum það altekin
af einhverju að við sogumst inn í
það og gleymum öllu og öllum í
kringum okkur. Það er eins og við
stöndum utan við okkur. Við velt-
um ekki fyrir okkur
hugsanlegum mistök-
um og upplifum al-
gjöra stjórn á aðgerð-
um okkar.
Tímaupplifunin breyt-
ist og tíminn virðist
fljúga. Það er eins og
meðvitundin falli sam-
an við það sem fengist
er við.
5. Ef eitthvað angrar
þig, takstu þá á við
það.
Við upplifum öll erfiðleika í líf-
inu, hvort sem um er að ræða
skilnað, börn sem yfirgefa hreiðrið
eða kvíða sem yfirbugar okkur
þegar við þurfum að halda mik-
ilvæga ræðu. Slíkir atburðir – ef
við leyfum þeim það – geta dregið
athyglina frá ánægju lífsins. Það
eru náttúrleg viðbrögð hugans
þegar hann stendur andspænis
sársauka að reyna að forðast hann
með því að streitast á móti þessum
óþægilegu tilfinningum. Að streit-
ast á móti magnar hins vegar að-
eins upp sársaukann. Betra er að
horfast í augu við tilfinningar sínar
og vera opinn fyrir því hvernig
hlutirnir eru án þess að reyna að
breyta þeim.
6. Vittu að þú veist ekki.
Þú hefur líklega lent í því að
keyra á hraðbraut og muna ekki
síðustu 15 mínúturnar. Hugs-
anlega misstirðu jafnvel af afleggj-
ara á leiðinni. Þessi augnablik þeg-
ar við erum á sjálfstýringunni eru
það sem Ellen Langer við Harvard
háskólann kallar fjarhygli (e.
mindlessness). Við verðum fjar-
hugul, að sögn Langer, vegna þess
að um leið og við þekkjum eitthvað
hættum við að veita því athygli.
Við förum í gegnum umferð-
arteppuna á morgnana í ákveðinni
þoku af því að við höfum farið
sömu leið hundrað sinnum áður.
Ef við erum árvökul tökum við eft-
ir því að næstum því allt er nýtt
hverju sinni – skugginn á bygging-
unum, landslagið, veðrið, jafnvel
tilfinningar sem við upplifum á
leiðinni. Ekki gera bara eitthvað,
sittu kyrr.
Gjörhygli er að veita því sem er
að gerast hér og nú athygli. Hugs-
aðu um þig sem eilíft, þögult vitni,
og taktu eftir augnablikinu. Hvað
heyrirðu? Hvað sérðu? Hvaða lykt
finnurðu? Það skiptir ekki máli
hvernig tilfinningin er – þægileg
eða óþægileg, slæm eða góð – þú
skoðar hana einfaldlega af því að
þetta snýst um núið.
Listin að
lifa í núinu
Eftir Ingrid
Kuhlman
Ingrid Kuhlman
» Allt of oft látum
við núið renna úr
greipum okkar með
því að eyða dýrmætum
sekúndum lífsins í
áhyggjur af framtíðinni
eða vangaveltur um
fortíðina.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Þekkingarmiðlunar.@
Fréttir
á SMS