Saga - 1957, Síða 74

288
sem samsvarar um 16 kynslóðum lækkar meðal-
hæð þjóðarinnar fyrst um 5 sm og hækkar síð-
an aftur um 10 sm, breyting, sem nemur til jafn-
aðar nærri 1 sm á kynslóð og kemst upp í um
3 sm mun á kynslóð, eins og séð verður af mæl-
ingum G. Hannessonar og Jens Pálssonar.
Hver er nú ástæðan til þessarar öru og miklu
breytingar á líkamshæðinni? Með núverandi
þekkingu á erfðalögmálunum er ekki unnt að
koma þessu fyrirbæri undir nein þeirra, til þess
er hæðarbreytingin allt of ör og skiptir auk
þess um stefnu á þessum skamma tíma. Ég álít
því, að breyting á hlutfallinu milli erfðaeinda
líkamans og nýjar erfðaeindir geti ekki verið
orsökin til hæðarbreytinganna. Hins vegar er
unnt að benda á ytri áhrif sem líklega orsök til
breytinga á líkamshæðinni, og á ég þá fyrst og
fremst við magn og gæði fæðunnar, sem er
veigamikill þáttur í vexti allra lífvera og enn-
fremur einn áhrifamesti hemillinn á fjölgun
þeirra. Ég hef áður gert þessu efni nokkur skil,
einkum samsetningu fæðunnar fyrr og nú, og
vísa um það til Læknablaðsins 1950 (34, 127),
en fæðumagninu vil ég gera nokkru fyllri skil
hér. Beinar heimildir um fæðuneyzlu Islend-
inga fyrr á tímum eru ekki til, en óbeinar upp-
lýsingar um þetta atriði gefur fólksfjöldinn og
fjöldi hungurfellisára á hverjum tíma.
Fyrsta örugga manntalið hér á landi er tekið
1703, og eftir 1735 eigum við sæmilega öruggar
heimildir um íbúaf jöldann á hverju ári, en fyrir
1703 er ekki um annað að ræða en meira eða
minna áreiðanlegar áætlanir á íbúatölunni. Ég
mun ekki fara út í einstök atriði þeirra áætlana,
er taka til áranna kringum 965, 1095 og 1311,