Skólablaðið - 01.04.1944, Qupperneq 3

SKÓLABLAÐIÐ
GEFIÐ ÚT t MENNTASKÓLANUM í REYKJAVlK
19. ÁRG.
5. TBL.
APRÍL 1944
RITSTJÓRI:
Geir Hallgrímsson.
RITNEFND:
Friðrik Sigurbjörnsson.
Sigríður Ingimarsdóttir.
Stefán Ólafsson.
Sveinn Ásgeirsson.
ÁBYRGÐARMAÐUR:
Magnús Finnbogason,
kennari.
PRENTSMIÐJAN ODDI H.F.
SÁ skóli, sem nú heitir Menntaskólinn í Reykjavík, á sér mikla og merkilega sögu.
Kynslóð eftir kynslóð hefur numið í þessari stofnun, fyrst á Hólum og í Skálholti, þegar
skólarnir voru tveir, þá á Hóla.völlum í Reykjavík, síðan á Bessastöðum og loks í skóla-
húsinu við Lækjargötu, því sama húsi og Menntaskólinn starfar enn í.
En með þessu er saga menntaskólans ekki rakin nema að litlu leyti. Við skulum
skyggnast aftur í aldirnar, — til þess tíma, er íslenzka þjóðin var hædd og smáð, kúguð og
svívirt af erlendu valdi og er eldgos, drepsóttir og alls konar óáran herjuðu á landslýð
og drógu úr mönnum bæði mátt og kjark. íslendingar börðust þá í bökkum, og var
lengi tvísýnt, hvort þjóðin mundi hljóta líf eða dauða. Á slíkum tíma voru skólarnir sem
Ijós í myrkrinu, viti fyrir skip í hafvi\lum. Þeir, sem hlutu fræðslu sína í þessum skól-
um, áttu mikinn þátt í því að varðveita það bezta í fari íslendinga í öllum þessum hörm-
ungum. Þeir kenndu mönnum að bera virðingu fyrir sjálfum sér, ætt sinni og þjóð. Þeir
töluðu kjark í þjóðina, þegar hún þurfti þess mest. Þannig gerðust íslenzku menntamenn-
irnir forsvarar og leiðtogar hinna, er lítils eða einskis máttu sín, á erfiðustu tímum, sem
gengið hafa yfir þessa þjóð.
ÁRIN liðu. Kúguð þjóð er sjaldan svo fast fjötruð, að hún brjóti ekki af sér helsin
fyrr eða síðar. Á siðari hluta átjándu aldar og á nítjándu öldinni gengu sterkar frelsisöld-
ur um lönd álfunnar. Hingað til íslands kom þessi þjóðerniskennd sem ferskur goluþytur
af hafi og vakti beztu menn til umhugsunar um niðurlægingu lands og þjóðar. Nýtt tímabil
rann upp í íslenzkri sögu, tímabil sjálfstæðisbaráttunnar. Bessastaða- og síðan Reykjavík-
urskólinn skipaði enn höfðingssess þann, er fyrirrennarar þeirra höfðu setið, en við nokkuð
önnur skilyrði. Menn, sem numið höfðu í þessum skólum, stóðu fremst í sjálfstæðisbarátt-
unni og leiddu hana til sigurs þrátt fyrir torfærur, sem á leiðinni urðu.
Sjálfstæðisbaráttunni lauk að mestu leyti 1918, en þá hófst nýtt tímabil, tímabil