Skólablaðið - 01.04.1944, Blaðsíða 22

En Islendingar sjá betur og betur, eftir því
sem fram líður, að land þeirra býr og yfir
þeim efniskenndu auðæfum, sem geta gert
íslendingum fullkomlega kleift að byggja
upp fjárhagslega sterkt ísland. Hér felst hin
sérstæða aðstaða íslands. Landið býr yfir
þeim tveim meðulum, sem byggja upp sterk-
an og öflugan þjóðarauð. Annars vegar er
hinn verðmæti, andlegi auður okkar, en hins
vegar þau færi, sem við höfum á að færa
okkur í nyt þau efnislegu auðæfi, sem landið
felur í skauti sér.
Til skamms tíma hafa landbúnaður og
fiskveiðar verið aðalatvinnuvegir íslendinga.
Landbúnaðurinn var í öndverðu svo að segja
eina bjargráð landsmanna til að afla
fæðis og klæða. En brátt beindust augu
manna að sjónum og þeim auðæfum, sem
Ægir fól í skauti sér. Sjávarútvegurinn tek-
ur að skipa öndvegið. Landbúnaðurinn dregst
aftur úr, og afkoma landsins í heild byggist
að langmestu leyti á útflutningsvörum sjáv-
arútvegarins. Og nú er svo komið, að landbún-
aður Islendinga er orðinn fullkomlega ósam-
keppnisfær við aðrar greinar atvinnuveg-
anna. Um útflutning á afurðum landbúnað-
arins getur ekki verið að ræða nema að mjög
litlu leyti, meðan þessi atvinnugrein býr við
núverandi framleiðsluskilyrði. Endurskipu-
leggja þarf allan íslenzkan landbúnað, vélar
verða að halda innreið sína og koma í stað
gamalla, úreltra áhalda og starfsaðferða.
Þá fyrst getum við vænzt framfara í
þessum atvinnuveg, svo að við þurfum
ekki að eyða erlendum gjaldeyri í að kaupa
smjör frá Ameríku o. s. frv.
Fram undan liggur fyrir íslendingum að
byggja upp land sitt í heild. Sú uppbygg-
ing er ærið umfangs- og yfirgripsmikil. Hún
útheimtir allt það, sem við höfum yfir að búa.
Hörð samkeppni á öllum sviðum fylgir að
loknum þeim hildarleik, sem nú er háður í
heiminum. Hvernig eru íslendingar búnir
undir að mæta þeirri semkeppni? Þegar við
lítum okkur nær, komumst við að raun um,
að mikið vantar á, að við séum viðbúnir að
mæta þeim erfiðleikum, sem fram undan eru.
— Afkoma þjóðarbúskaparins í heild hlýtur
að langmestu leyti að hvíla á herðum sjávar-
útvegarins. Þess vegna ber okkur að róa
öllum árum að því að koma styrkum fótum
undir þá atvinnugrein. Það er langt frá því,
að aðbúnaður þessarar atvinnugreinar sé í
samræmi við kröfur tímans. íslenzki fisk-
veiðiflotinn er að verða úreltur, flest skipin
orðin gömul og geta ekki staðizt samkeppni
annarra þjóða eftir stríð. Nýbygging fisk-
veiðiflota íslendinga er því brýn nauðsyn.
Kaupa þarf ný skip, sem fullnægja kröfum
tímans og sæma okkar hraustu sjómanna-
stétt. Til skamms tima höfum við flutt mikið
af sjávarafurðum okkar út óunnið. Höf-
um við selt þessar vörur útlendum þjóðum,
sem síðan hafa unnið úr þeim markaðsvörur,
er þær hafa selt til annarra landa við mik-
inn hagnað. Hér er verkefni fyrir íslend-
inga, sem þolir enga bið, en krefst skjótrar
úrlausnar. Við eigum að reisa okkar eigin
verksmiðjur, fiskiðnaðarverksmiðjur, sem
vinna úr sjávarafurðunum þær vörur, sem
við svo fyrir eigin milligöngu getum selt á
heimsmarkaðinum. Vinna þarf ötullega að
því að leita nýrra markaða fyrir þessar út-
flutningsvörur Islendinga. Fyrir stríð létum
við okkur nægja að leita skammt í þessa átt,
en framtíðin mun leiða í ljós, að krafizt verð-
ur víðfeðmara sjónarsviðs.
Island býr yfir miklum jarðhita. Ótæm-
andi möguleikar eru til hagnýtingar þessa
orkugjafa, og er sárgrætilegt til þess að vita,
hve Islendingar hafa veríð seinheppnir að
koma auga á, hvaða auðæfi hér eru fólgin.
Alls konar rekstur, iðnaður og garðyrkja
geta risið upp á þeim svæðum, sem búin eru
þessum náttúrugæðum. Og enn bíða okkar
ótæmandi verkefni á sviði virkjunar vatns-
aflsins. Talið er, að á íslandi megi auðveld-
lega virkja 4 millj. hestafla raforku, og mun
það vera meira afl en í víðri veröld, miðað
við stærð landsins og íbúafjölda.
Allt eru þetta verkefni, sem bíða úrlausn-
ar, en krefjast sóknar til átaka.
Fyrir stríð var atvinnuleysi á Islandi. Við
Islendingar höfum ekki farið varhluta af
þeirri ömurlegu fylgju nútímamenningarinn-
Framhald á bls. UU.
20
Skólablaðið