Saga - 1985, Qupperneq 346

344
RITFREGNIR
1949 frá því sem verið hefur árin tvö þar á undan. Og umferðin tvöfaldast
enn milli áranna 1949 og 1950. Þetta lætur höfundur athugasemdalaust
fram hjá sér fara og leitar engra skýringa. Hefði ekki verið eðlilegt að
dregið hefði úr umferð slíkra véla um völlinn eftir því sem lengra leið frá
stríðslokum, ef Bandaríkjamenn hefðu einkum þarfnast afnota af honum
vegna veru hers þeirra í Þýskalandi, eins og Keflavíkursamningurinn
gerir ráð fyrir? Eða er þessi umferðaraukning e.t.v. í beinu sambandi við
að þar hafi ekki verið allt með felldu, má t.d. minna á Berh'nardeiluna
1949?
Hvað áttu Bandaríkjamenn hugsanlega við þegar þeir vildu hafa nægi-
legan mannafla á Keflavíkurflugvelli ef upp kæmi „neyðarástand"? Höf-
undur lætur sér nægja að segja að ekki sé þess getið hvers konar ástand þeir
höfðuíhuga (sbr. bls. 29) og lætur þar við sitja. Var neyðarástandið e.t. v.
meira en svo 1951 að þetta dygði og því þyrfti að gera nýjan samning?
Ósköp er það varlega orðað á bls. 32 þegar sagt er: „Verður því ekki
sagt að sjöttu grein Keflavíkursamningsins hafi verið fylgt út í æsar“, eftir
að bent hefur verið á að ákvæði hennar um þjálfun íslenskra tæknimanna
var engan veginn framfylgt. Á það er m.a.s. bent tveimur blaðsíðum
framar að þessari grein hafi verið „illa framfylgt". Var nokkur ástæða til
að draga úr því? Allri varfærni í orðum má ofgera.
í kaflanum um framkæmdir á Keflavíkurflugvelli er margt óljóst og
erfitt um skýringar. Sérstaklega á þetta við um byggingu íbúðarhúsnæðis
1948-50. Ekki er hægt að ráða hve mikið var byggt og hvort að einhverju
leyti er verið að telja sömu íbúðirnar. Ef reiknað er út frá þeim tölum sem
nefndar eru neðst á bls. 19 um byrjunarframkvæmdir 1948 og fjölda húsa
og íbúða, og íbúðirnar sem b.yggðar eru 1950 (sbr. bls. 22) eru viðbót við
það, fæst út að á þessum árum hafi verið byggðar rúmlega 200 íbúðir úr
varanlegu efni á Keflavíkurflugvelli. Er það óneitanlega nokkuð mikið
miðað við að ekki fjölgaði á vellinum, en það átti svo eftir að breytast
1951. Séu íbúðirnar sem byggðar voru 1950 hins vegar inni í áætluðu töl-
unni frá 1948 eru þær töluvert færri. Þetta hefði þurft að koma skýrar
fram.
í þessu sambandi er hins vegar fengur að þeim upplýsingum að Stefán
Jóhann Stefánsson, þá forsætisráðherra, hafi upplýst á Alþingi 1947, „að
ríkisstjórnin hefði fengið því framgengt að byggingarnar á flugvellinum
yrðu reistar úr varanlegu efni en ekki til bráðabirgða eins og Bandaríkja-
menn hefðu hugsað sér.“ (Bls. 33).
Til marks um það hve tölulegar upplýsingar geta verið takmarkaðar
má nefna að þar sem höfundur ræðir um áhrif Keflavíkurflugvallar á
Keflavík og Njarðvík (bls. 42-3) og birtir aflatölur þaðan, segja þær afar
lítið þar sem heildaraflatölur landsmanna sömu árin skortir til samanburð-
ar. Á sömu síðu birtir hann þó töflu um fólksfjölgun byggðanna þar sem