SunnudagsMogginn - 29.11.2009, Síða 48

48 29. nóvember 2009
„Ég samdi tónlist við Gunnarshólma, sem
er eitt af hinum miklu kvæðum Jónasar –
erum við ekki öll sammála um það?“ spyr
Atli Heimir Sveinsson.
Blaðamaður frétti að tónskáldið hefði
samið lag við hið kunna ljóð Jónasar Hall-
grímssonar og verður það frumflutt af
Fífilbrekkuhópnum á fullveldissamkomu
Heimssýnar í Salnum í Kópavogi 1. des-
ember næstkomandi.
Fífilbrekkuhópurinn flutti á sínum tíma
lög Atla Heimis við 26 önnur ljóð skálds-
ins á tónleikum, og á tveimur hljóm-
diskum að auki.
„Á sínum tíma gerði ég þessi lög við ljóð
Jónasar að áeggjan Bríetar Héðinsdóttur,
sem ætlaði sér að gera lítið leikrit og fara
með það í skóla. Hún bað um lög sem
væru svo einföld að krakkar gætu lært og
sungið, eftir að hafa heyrt þau svona
tvisvar sinnum,“ segir Atli Heimir
Ekki varð neitt úr samstarfi við Bríeti en
þegar hún lést hafði tónskáldið samið
nokkur lög sem Fífilbrekkuhópurinn,
kammerhópur sem Sigurður Snorrason
leiddi, tók upp á arma sína og flutti víða.
„Vinir mínir stóðu í raun fyrir því,“
segir Atli Heimir. „Einna fremstur í flokki
var gamall vinur minn, Halldór Blöndal,
sem elskar falleg lög og góðan skáldskap.
Signý Sæmundsdóttir söng lögin af mikilli
snilld. Hulda Björk Garðarsdóttir og Eyj-
ólfur Eyjólfsson sungu þessi lög líka mik-
ið. Ég samdi fleiri lög, en átti Gunnars-
hólma alltaf eftir. Ég náði því aldrei. Einn
maður hvatti mig þó gjarnan til verksins,
Bjarni Bragi Jónsson hagfræðingur. Hann
er söngmaður og Jónasaraðdáandi,“ segir
Atli Heimir.
Hef smámóral í lokin
„Einhvern veginn kom þetta litla lag núna
og ég lék það heima hjá mér fyrir vini og
kunningja, eins og Styrmi Gunnarsson.
Hann er gamall vinur og skólabróðir, og
hafði gaman af þessu.“
– Þar er líklega komin ástæðan fyrir því
að lagið við Gunnarshólma verður frum-
flutt á samkomu Heimssýnar?
Atli Heimir hlær. „Já, Styrmir er á móti
Evrópubandalaginu, rétt eins og Ragnar
Arnalds, annar gamall vinur og skóla-
bróðir. Ég er nú á annarri skoðun í
Evrópumálum en þeir, en finnst engin
ástæða til að meina Íslendingum aðgang
að Jónasi Hallgrímssyni, sama hvaða
Átti Gunnars-
hólma alltaf eftir
V
eðrið hefur leikið við okkur á
höfuðborgarsvæðinu undan-
farnar vikur. Sólskin og stillur
hafa létt lundina og fram-
kallað hátíðarstemmingu sem ég tengi
hátíðleika jólanna. Sannkallað spari-
veður! Tíðin í efnahags- og stjórnmálum
er því miður ekki jafngóð en það fer ekki
framhjá neinum sem fer á mannamót eða
í verslanir Og fjölmiðlarnir hafa verið
óþreytandi að upplýsa um alvarleika
ástandsins. Mánuð eftir mánuð hafa þeir
fjallað daglega um ýmsar hliðar krepp-
unnar þótt mest hafi borið á þrotlausri
umræðu um ICESAVE samkomulagið og
mál sem tengjast efnahagsvanda fyr-
irtækja og einstaklinga. Af öllum þessum
fréttum má álykta að enn sé langt í land
að ástandið muni batna eða jafnvel að
það muni versna til mikilla muna. Til
dæmis hafa andstæðingar ICESAVE sam-
komulagsins verið iðnir við að benda á
að líklegt sé að hér leggist á landflótti
innan tíðar vegna samkomulagsins sem
leggi slíkar klyfjar á landsmenn að ekki
verði þolað. Dapurlegt innihald allra
þessara frétta, og endalausar umræður
um þær, skýrir kannski hvers vegna það
heyrist æ oftar að jafnvel fróðleiksfúst
fólk nenni ekki lengur að lesa blöð eða
hlusta á fréttir.
Það er öllum ljóst að takmörkuð fjár-
ráð fjölmiðla og lítil markaður sniða
þeim þröngan stakk. Þeir beina því fyrst
og fremst sjónum að innlendum vett-
vangi jafnvel þótt lítið fréttnæmt hendi
frá degi til dags. Fréttir og fréttaskýr-
ingar af því sem gerist utan landstein-
anna eru þess vegna ákaflega takmark-
aðar. Sá böggull fylgir skammrifi að það
skekkir mjög sýn fólks á stöðu Íslands í
alþjóðlegum samanburði; a.m.k. þeirra
sem ekki hafa aðgang að erlendum fjöl-
miðlum t.d. í gegnum áskriftarsjónvarp
eða netið. Fulltrúi hollenskra sparifjár-
eigenda benti einmitt á þetta vandamál í
viðtali við Egil Helgason í Silfrinu sl.
sunnudag. Sagði hann umræðuna á Ís-
landi svo sjálfhverfa að fólk hér hefði
litla hugmynd um ástandið annars stað-
ar.
Hagræðingin innan RÚV sem fól í sér
sameiningu fréttastofa sjónvarps og út-
varps og styttingu fréttatíma í útvarpi
hefur ekki hjálpað í þessum efnum.
Stytting fréttatímans þýðir vitanlega að
færra kemst í fréttir og ekki hjálpar að
nú eru sjöfréttir sjónvarpsins næstum
því endurflutningur á sexfréttum út-
varpsins. Minna pláss fyrir fréttir, vegna
tímarammans og sameiningar, þýðir að
margt verður útundan sem þarft væri að
fjalla um. Hætt er við að þetta minnki
enn hlut erlendra frétta í fréttatímum frá
því sem áður var. Við lifum hins vegar í
mjög alþjóðavæddum heimi og fyrir
smáríki eins og Ísland, sem á mjög mikið
undir alþjóðlegum viðskiptum og góðum
samskiptum við önnur ríki, er ekki hægt
að láta sem umheimurinn sé ekki til.
Eins og við Íslendingar höfum verið
minnt svo óþyrmilega á erum við hvorki
ónæm fyrir breytingum í hinu alþjóðlega
umhverfi né gilda sérreglur fyrir okkur.
Af þessum sökum ættu fjölmiðlar að
auka og bæta umfjöllun sína um það sem
gerist í nágrannalöndum okkar og víðar.
Pistlar Sveins Helgasonar frá Bandaríkj-
unum og Sigrúnar Davíðsdóttur frá Bret-
landi eru þó ánægjulegar undantekn-
ingar. Og ég vildi gjarnan heyra fleiri
erlendar fréttaskýringar frá Boga
Ágústssyni og Friðriki Páli Jónssyni.
Hér sé ég sóknarfæri fyrir áskriftarblað
eins og Morgunblaðið sem getur ekki
keppt við Fréttablaðið sem er fríblað
nema með því að auka bæði fjölbreytn-
ina í efnisvali og dýptina í umfjölluninni.
Þegar það er hins vegar orðið svo þunnt
að fátt er í því nema aðsendar greinar og
blessaðar minningargreinarnar er hætt
við að áskrifendunum fækki frekar en
fjölgi.
„Stytting fréttatímans þýðir vitanlega að færra kemst í fréttir og ekki hjálpar að nú eru sjö-
fréttir sjónvarpsins næstum því endurflutningur á sexfréttum útvarpsins.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Land sjálf-
hverfunnar?
Fréttir og frétta-
skýringar af því sem
gerist utan land-
steinanna eru þess vegna
ákaflega takmarkaðar.
Fjölmiðlar
Stefanía Óskarsdóttir
stefosk@hi.is
„öll orðin sýnast miklu raun-
verulegri en þau eru í raun“
T
íunda ljóðabók Ísaks
Harðarsonar liggur á borðinu,
blásvört og svöl svona til-
tölulega nýafklædd plastinu.
Rennur upp um nótt, kveðst hún heita
og spyr mig um leið, hvað renni upp
um nótt. Ef birtan rennur upp um dag,
er það þá ekki myrkrið sem rennur upp
um nótt? Kannski. Kannski er það eitt-
hvað allt annað – engill? Stjörnu-
ljósastaur? Hið undursamlega? Ljósið?
„Ég held að þessi bók eigi í eðlilegu
sambandi við fyrri ljóðabækur mínar og
engin sérstök frávik,“ segir skáldið,
nývaknað í Svíþjóð, og kveður nei við
því að hafa samið sín rammíslensku ljóð
annars staðar en á Íslandi. Það gerðist
einhvern tíma á árunum 2003-2007.
Sjálfri finnst mér þó andlegi þráð-
urinn, jafnvel guðdómlegi, spinnast
þéttar í ljóðum Ísaks en áður.
„Ég veit ekki hvort það er rétt hjá
þér. Í bókinni á undan, Hjörturinn
skiptir um dvalarstað, var sterkur
trúarlegur tónn, hugsanlega sterkari en
í þessari.“
– Ertu trúaður maður?
„Mér finnst rosalega erfitt að dæma
um það sjálfur hvort ég er trúaður. Ég
myndi vilja vera trúaður. Ég myndi
vilja treysta, en svo er það spurning
hvernig það reynist manni. Jú, trúin
hefur hjálpað mér, það er öruggt mál.“
Bróðir Júdas
Vér maðkar
Júdas minn,
faðmur guðs er negldur opinn,
ást hans og hjarta blóðnegld opin
fyrir menn eins og þig,
fyrir menn eins og mig,
fyrir rústaða menn sem geta
engu trúað
og síst af öllu að til sé ást
nógu sterk fyrir maðka eins og þá.
Júdas bróðir,
hjarta Guðs er neglt upp á gátt
við smjúgum þar inn!
borum okkur inn
í myrka og blóðuga óvissuna,
troðumst inn
Ljóðin mæta
mér alls staðar
Undursamlegt myrkrið, himingeimar, stjörnur,
trúin og elífðin eru yrkisefni Ísaks Harðarsonar í
ljóðabókinni Rennur upp um nótt, en líka ryk-
ugur hversdagsleikinn.
Bergþóra Jónsdóttir begga@mbl.is
Lesbók