Morgunblaðið - 08.12.2009, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBER 2009
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Pukrið hefureinkenntIcesave-
málið frá upphafi.
Það bendir til að
dómgreind for-
svarsmanna rík-
isstjórnarinnar hafi þrátt fyrir
allt verið í bærilegu lagi fram-
an af. Þeir skynjuðu að málið
þyldi ekki dagsins ljós. Þeim
var jafnljóst að sannleikurinn
myndi drepa fyrir þeim málið.
Hálfsannleikurinn yrði því
að duga. Og hálfsannleikur oft-
ast er óhrekjandi lygi eins og
skáldið benti á. Þetta er svo
sem allt nógu vont. En nú er
komið á daginn að það voru
samsæri í gangi. Sjálfur ráðu-
neytisstjórinn í fjármálaráðu-
neytinu var í makki með hátt-
settum fulltrúa Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins, einhvers
konar nútíma rentukammer-
herra sjóðsins gagnvart Ís-
landi.
Þar kemur fram að menn-
irnir við báða enda tölvupóst-
anna sem á milli fóru gerðu sér
fulla grein fyrir því að það ork-
aði mjög tvímælis hvort bak
þjóðarinnar mundi halda
skuldaklyfjunum eða brotna
undan okinu. Og trúnaðarmað-
ur Íslands segir í sínum póstum
að ekki sé hægt að láta þjóðina
frétta af ráðabrugginu fyrir
kosningar og verði jafnvel að
bíða með að sýna á spilin þar til
töluvert eftir kosningar. Og
hann lagði til að póstarnir færu
á slóðir sem minnst hætta væri
á að almenningur fyndi. Svo
halda sumir tals-
manna vinstri
grænna því fram að
kosið hafi verið um
málið í alþingis-
kosningunum í apr-
íl sl. Kjósendum
var þá með öllu hulið að þá var í
gildi samkomulag sem getur
ekki annað en flokkast undir
samsæri gegn þjóðinni. Ótal
ástæður hafa verið færðar fram
fyrir því að óhjákvæmilegt sé
orðið að binda afgreiðslu máls-
ins við lokaákvörðun þjóðar-
innar sjálfrar. Þessi nýjasta af-
hjúpun er enn ein gild ástæða
þess.
Formaður Framsóknar-
flokksins bregst reiður við
samsærisfréttunum. Það getur
engan undrað. En reiði hans á
rót í því að hinir birtu póstar
sanni að Samfylking og Vinstri
grænir hafi ekkert gert með
samninga við Framsóknar-
flokkinn og þau skilyrði sem
þeim samningum fylgdu. Það
var löngu komið fram. Fram-
sóknarflokkurinn tryggði
minnihlutastjórn flokkanna
tveggja án þess að hafa neinar
tryggingar fyrir sinni aðkomu.
Þeir notfærðu sér purkunar-
laust reynsluleysi nýrrar for-
ystu Framsóknar. Það er auð-
vitað ekki gott að svo illa hafi
verið farið á bak við þá fram-
sóknarmenn. En með fullri
virðingu fyrir þeim er það þó
algjört aukaatriði. Það er fram-
koman gagnvart þjóðinni
sjálfri, sem er forkastanleg og
hver maður hlýtur að fordæma.
Þjóðin gekk grun-
laus til kosninga um
ráðabruggið sem nú
er komið í ljós. }
Tölvupóstar
ráðuneytisstjórans
Loftlags-ráðstefnan í
Kaupmannahöfn
mun ekki endilega
skila miklum ár-
angri. En það þýðir ekki að
hún sé gagnslaus og að rétt
hefði verið að sleppa henni.
Hún er skref á lengri leið. En
það hanga óneitanlega nokkr-
ir skuggar yfir henni. Sá
stærsti er sá að mörgum
stærstu þjóðum veraldar er
alls ekki full alvara í málinu.
Það er rétt hjá Ólafi Ragn-
ari Grímssyni að Obama
Bandaríkjaforseti er með
mjög veikt pólitískt umboð
upp á vasann. Seinast þegar
afstaðan til Kyotosamnings-
ins var skoðuð á Bandaríkja-
þingi studdi enginn þingmað-
ur Öldungadeildarinnar að
Bandaríkin gerðust aðili að
honum. Þótt viðhorfið kunni
að hafa breyst eitthvað þarf
því mikið til að koma áður en
bandaríska þingið hoppar um
borð.
Þá hafa upplýs-
ingar um að virtir
vísindamenn í
loftlagsfræðum
hafi vísvitandi
hagrætt talnagrundvelli
rannsókna til að styrkja hlýn-
unarkenningar sínar komið
miklu róti á menn. Það eykur
á alvöru þessara uppljóstrana
að einmitt þessar fræðilegu
úttektir höfðu víða verið lagð-
ar til grundvallar ályktunum
og ákvörðunum.
Og svo hangir sérstakur
skuggi yfir framgöngu og við-
horfi íslenskra talsmanna á
ráðstefnunni. Sú sendinefnd
virðist ætla að verða hin eina
sem mun ekki færa fram rök-
semdir og staðreyndir þjóð
sinni til hagsbóta. Öll rök
standa til að horft sé með já-
kvæðum augum á sérstöðu Ís-
lands í þessum málaflokki.
Það hlýtur að teljast sérstök
óheppni að slík afstaða skuli
vera uppi, þegar við þurfum á
öllu öðru að halda.
Gæta ekki hags-
muna Íslands. }Skuggar yfir ráðstefnu
A
ð víkjast undan ábyrgð hefur
sjaldnast talist til mannkosta.
Flest könnumst við þó sennilega
við týpurnar sem segjast meira en
viljugar til að taka þátt í spenn-
andi verkefnum en þegar til kastanna kemur er
alltaf eitthvað sem verður þess valdandi að við-
komandi getur ekki lagt sitt af mörkum. Þannig
skautar hann fram hjá því að axla raunverulega
sinn hluta verkefnisins en hreykir sér svo af því
að hafa verið þátttakandi í því.
Hafi viðkomandi í ofanákaupið klúðrað mál-
um á öðrum sviðum er hætt við að aðrir sem
vinna að verkefninu gefist upp á þessum erfiða
samstarfsfélaga eða hætti einfaldlega að taka
mark á honum þegar til lengdar lætur. Og það
er varla öfundsvert að láta gefa sig upp á bátinn
með þessum hætti.
Þetta er þó staðan sem blasir við Íslendingum
í dag þegar þjóðir heims standa frammi fyrir því að gera
með sér nýjan loftslagssamning. Eftir að hafa klúðrað fjár-
málum okkar svo eftirminnilega að traust erlendra aðila á
landi og þjóð hefur hrapað niður í lægstu lægðir, þá ætlast
einhverjir til þess að við göngum að samningaborði í Kaup-
mannahöfn og lýsum því yfir að við ætlum að vera með í
samkomulaginu en bara ekki gera jafn mikið og aðrir. Það
er farið fram á að við trommum til samninga með það að
markmiði að fá undanþágu frá þeim, jafnvel áður en menn
vita hvað þeir innihalda.
Helstu rökin hafa verið þau að við séum nú svo umhverfis-
væn fyrir; að koltvíoxíðslosun okkar sé svo lítil
vegna allrar grænu orkunnar okkar. Það sé því
ekki nema sanngjarnt að við fáum að menga að-
eins meira.
Vissulega er það rétt að við búum yfir grænni
orku, bæði rafmagni og hita, og það er ekki svo
lítil mengun sem sparast vegna þess. Á heims-
vísu má rekja um 33% koltvíoxíðslosunar til raf-
magnsframleiðslu en húshitun fellur undir flokk-
inn „annað“ sem telur um 13% koltvíoxíðslosunar
heimsins. Á Íslandi er koltvíoxíðslosun vegna raf-
magns og hita undir einu prósenti af kolefnis-
búskap landsins. En þrátt fyrir þetta gífurlega
forskot var Ísland árið 2006 í níunda sætið yfir
útstreymi gróðurhúsalofttegunda á hvern íbúa í
samanburði 37 þróaðra landa. Þrátt fyrir ríflega
þriðjungs forskot vegna grænu orkunnar nær
hver Íslendingur að hita hnöttinn meira með
gróðurhúsalofttegundum en hver meðal Dani,
Norðmaður, Svíi, Frakki, Breti og svo mætti lengi telja –
þökk sé m.a. bílaeign landsmanna.
Sem betur fer hefur umhverfisráðherra sýnt þá staðfestu
að lýsa því yfir að Ísland muni ekki sækja um undanþágur
frá samningnum sem nú er í burðarliðnum úti í Kaupmanna-
höfn. Ísland hyggist vera þjóð meðal þjóða og axla sína
ábyrgð, rétt eins og aðrir, enda höfum við feykinæg tækifæri
til að draga úr losun okkar. Sé rétt á spöðum haldið felast í
þeirri áskorun dýrmæt sóknarfæri því hún knýr okkur til að
taka næstu skref inn í framtíðina og þróa nýjar lausnir sem
bæði efnahagurinn og umhverfið geta grætt á. ben@mbl.is
Bergþóra
Njála Guð-
mundsdóttir
Pistill
Öxlum okkar ábyrgð
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Mótmælendur bjóða
yfirvöldum birginn
FRÉTTASKÝRING
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
L
ögregla beitti kylfum og
táragasi til að leysa upp
mótmæli stjórnarand-
stæðinga í Teheran,
höfuðborg Írans, í gær.
Óstaðfestar fréttir herma að einnig
hafi skotvopnum verið beitt. Mót-
mælin fóru fram við háskóla og á
fjölförnum stöðum í borginni og
kyrjuðu þátttakendur kjörorð á borð
við „dauðinn hirði harðstjórann“ og
„óttist ekki, við stöndum öll saman“.
Reglulega hefur verið mótmælt í
Íran frá því Mahmoud Ahmadinejad
var lýstur sigurvegari í forsetakosn-
ingunum í sumar þrátt fyrir sterkar
vísbendingar um kosningasvik. Mót-
mælendurnir saka Ahmadinedjad
um að hafa stolið atkvæðum sínum
og rænt Mir Hossein Mousavi sigri.
Ekki er vitað hvað margir mótmæl-
endur hafa látið lífið í aðgerðum lög-
reglu, en rúmlega 80 stjórnarand-
stæðingar hafa fengið þunga fang-
elsisdóma og í það minnsta fimm
verið dæmdir til dauða.
Mikill viðbúnaður var í Teheran í
gær vegna svokallaðs stúdentadags,
sem haldinn er árlega 7. desember
til að minnast þriggja námsmanna,
sem leyniþjónusta Íranskeisara
myrti 1953. Morðin áttu sér stað að-
eins nokkrum mánuðum eftir að Mo-
hammad Mossadeq, sem kosinn var
forseti í lýðræðislegri kosningu, var
steypt af stóli með stuðningi Banda-
ríkjamanna og Mohammad Reza Pa-
hlavi tók völdin.
Erfitt er að átta sig á umfangi
mótmælanna í gær vegna þess að er-
lendum fjölmiðlum er meinað að
segja frá þeim og voru leyfi þeirra
fáu erlendu fjölmiðlamanna, sem eft-
ir eru í landinu, afnumin frá mánu-
degi til miðvikudags. Um helgina
var lokað á netið í Íran og tilkynnt
að slökkt yrði á farsímakerfinu.
Á heimasíðum stjórnarandstöð-
unnar var fólk hvatt til að safnast
saman við Teheran-háskóla. Stúd-
entar við Amir Kabir-háskóla hvöttu
almenning til að koma í háskólana
„til þess að við getum mótmælt
valdaráninu einni röddu“. „Grænir
háskólastúdentar við íranska há-
skóla,“ stóð undir yfirlýsingu þeirra.
Grænt var einkennislitur Mousavis í
kosningabaráttunni. Mousavi og
Mehdi Karroubi, sem einnig bauð
fram gegn Ahmadinedjad í forseta-
kosningunum í sumar, vöruðu við því
að öryggissveitir myndu örugglega
ganga hart fram.
Fréttastofur höfðu í gær eftir
sjónarvottum að um eitt þúsund
vopnaðir verðir, svonefndir basiji,
hefðu verið við Teheran-háskóla.
„Óeinkennisklæddir lögreglumenn
kvikmyndu atburði inni á há-
skólalóðinni og tveir mótmælendur
voru handteknir,“ sagði heimild-
armaður fréttastofunnar AFP.
Sjónarvottur sagði að þetta hefði
verið eins og „leikur kattarins að
músinni þar sem basiji eltu mótmæl-
endur um torg og hliðargötur í mið-
borg Teheran“.
Pahlavi flúði frá Íran í janúar 1979
og í apríl var landið lýst íslamskt
lýðveldi. Örlög háskólanemanna
þriggja, sem var minnst í gær, voru
tákn um stjórnarfar keisarans. Nú
eru háskólanemar í röðum þeirra,
sem mótmæla klerkastjórninni í Ír-
an og enn er brugðist við með valdi.
Reuters
Heitt í kolunum Námsmenn í stjórnarandstöðu með græna klúta takast á við
námsmenn úr stuðningsliði stjórnvalda í Teheran, höfuðborg Írans, í gær.
Fjöldi manns mótmælti á götum
úti í Íran í gær þrátt fyrir að var-
að hefði verið við því að
byltingarverðir myndu taka hart
á mótmælum. Beitti lögregla
valdi til að stöðva mótmælin.
Mótmælendur í Íran hafa nota iðu-
lega sama orðfæri og notað var
þegar stuðningsmenn Khomeinis
erkiklerks mótmæltu harðstjórn
Mohammads Rezas Pahlavis á átt-
unda áratugnum.
Eins og rakið er á fréttavef BBC
hrópa mótmælendur nú: „Dauðinn
hirði harðstjórann.“ Það sama
hrópuðu andstæðingar Pahlavis.
Fyrir 30 árum hrópuðu mótmæl-
endur „Guð er mikill“ (Allahu ak-
bar). Nú nota mótmælendur þessi
orð til að hrista upp í klerka-
stjórninni. Þeir sem vildu steypa
keisaranum hrópuðu: „Sjálfstæði,
frelsi, íslamskt lýðveldi.“ Nú hrópa
mótmælendur: „Sjálfstæði, frelsi,
íranskt lýðveldi.“
„Fyrst eftir kosningarnar var
aðeins kyrjað um að fólk ætti að
fá atkvæðin sín aftur,“ segir við-
mælandi BBC. „En nú snýst það
meira um kerfið og leiðtogana
sjálfa.“
VÍGORÐIN
VAKNA Á NÝ
››