SunnudagsMogginn - 14.02.2010, Blaðsíða 23

14. febrúar 2010 23
ins sem í hlut á og hverfa frá sjálfskuldarábyrgð í flestum
tilvikum. Bankinn krefst t.d. ekki lengur ábyrgðarmanna
vegna lána til einstaklinga.“
– En það er ekkert samræmi þarna á milli.
„Jú. Sumstaðar eru persónulegar ábyrgðir og sum-
staðar eru þær ekki fyrir hendi. Arion banki getur auðvit-
að ekki tekið til baka ákvarðanir sem voru teknar í gamla
Kaupþingi. Í öllum tilvikum reynir bankinn hins vegar að
hámarka sínar endurheimtur, en þarf að fara mismun-
andi leiðir eftir eðli hvers máls.“
– Er ekki sérstaklega kveðið á um það í verklagsreglum
bankanna, að þeir meti það hvort þeir vilji eiga áfram
samstarf við þá sem skulda þeim mikið? Hvernig rímar
það við feril Ólafs Ólafssonar, að bankinn skuli treysta
honum sérstaklega? Er bara farið í kringum þessar verk-
lagsreglur, þegar bankanum hentar?
„Alls ekki. Við höfum sett okkur verklagsreglur og för-
um eftir þeim. Arion banki velur sér ekki skuldara heldur
tók við eignasafni frá gamla Kaupþingi. Mál Samskipa er
sérstakt þar sem bankinn hefur lítið að segja um heildar-
niðurstöðuna. Lausnin verður að taka mið af því. Við
verðum að semja samkvæmt okkar samningsstöðu og ég
viðurkenni það hér og nú að hún mætti stundum vera
betri.“
– En kom aldrei til greina að semja við aðra? Það hljóta
að hafa verið til menn, sem voru tilbúnir til þess að henda
inn meira en 600 milljónum króna, til þess að ná 90%
eignarhlut í félaginu?
„Eins og ég hef ítrekað sagt, þá vorum við ekki leiðandi
í þessu máli og bankinn réð aldrei yfir hlutabréfum fé-
lagsins.“
– Hvers vegna er það þýðingarmikið fyrir Samskip að
Ólafur Ólafsson, sem búsettur er í Sviss, eigi 90% í félag-
inu?
„Eftir því sem mér skilst, þá hefur hann verið í ýmsum
viðskiptasamböndum fyrir Samskip. Ég get ekki lagt per-
sónulegan dóm á þá þýðingu.“
Leitum alltaf lausna með skuldurum
– Finnur, að annarri afgreiðslu ykkar í Arion banka, sem
hefur ekki síður verið umdeild, en það er þessi mjög svo
sérstaka niðurstaða bankans, hvað varðar málefni Haga.
Þegar málefni Haga voru fyrst til umræðu vegna skulda
1998 ehf. við Arion banka, þá var það ítrekað gefið út af
ykkar hálfu, að þið væruð að leita lausna með eigendum
fyrir fyrirtæki sem væri í erfiðleikum. Seinna kom á dag-
inn, að þetta virtist allt vera eitt sjónarspil, bæði hjá
bankanum og eigendunum, því upplýst var að Arion
banki átti 95,7% í Högum. Hvers vegna höfðu eigendur
Haga aðra stöðu gagnvart bankanum en Jón og Gunna úti
í þjóðfélaginu?
„Við leitum alltaf lausna, með stjórnendum eða eig-
endum, hverra sem eiga í hlut hverju sinni, þegar við
reynum að leysa mál einstakra fyrirtækja eða einstaklinga
eins og skýrt er tekið fram í verklagsreglum bankans. Það
gildir það sama um Bílaverkstæði Badda, Jón bónda og
Haga. Við vorum í þessu ferli með fyrrverandi eigendum
1998 sl. haust.
Jóhannes Jónsson gerði bankanum tilboð um að kaupa
félagið í haust og það varð til þess að við urðum bæði að
meta það og aðra kosti, sem komu til greina.“
– Hvaða kostir voru það?
„Jú, vitanlega voru á borðinu hjá okkur aðrir kostir,
eins og þeir að taka tilboði Jóhannesar, brjóta upp félagið
og selja einstakar einingar í gegnum opið og gegnsætt ferli
eða selja félagið í gegnum Kauphöllina. Niðurstaða bank-
ans varð sú, að við ættum að selja félagið í opnu útboði og
skrá það í Kauphöll Íslands.“
– Hvers vegna var Jóhannes Jónsson settur inn í stjórn
1998 ehf. eftir að félagið var að öllu leyti komið í eigu
bankans? Hvers vegna var Sigurjón Pálsson, mágur Ara
Edwald,forstjóra 365, gerður að stjórnarformanni sama
félags? Var þetta að þínu mati til þess fallið að auka traust
á bankanum og vinnubrögðum hans?
„Sigurjón Pálsson nýtur fyllsta trausts sem starfsmaður
bankans. Bankinn telur það þjóna hagsmunum sínum og
almennings að leysa þetta erfiða mál í sátt við stjórnendur
Haga.“
– Það er túlkunaratriði, ekki satt?
„Bankinn er, eins og ávallt, að gæta sinna hagsmuna.“
– Þetta hefur ekkert með traust bankans á tilteknum
starfsmanni, að gera, Finnur, heldur hefur þetta allt með
trúverðugleika bankans og traust að gera, ekki satt? Eruð
þið ekki bara bullandi þátttakendur í hrunadansinum?
Hefði bankinn ekki tryggt hagsmuni sína betur og um
leið gert mikið gagn við enduruppbyggingu þessa þjóð-
félags, með því að brjóta upp Haga og selja frá sér í ein-
ingum? Hafði bankinn ekki a.m.k. einhverja siðferðilega
skyldu til þess að leggja sitt af mörkum við að tryggja hér
aukna samkeppni á matvörumarkaði? Er það í lagi, út frá
samfélagslegum gildum, í þínum augum að bankinn geri
sitt til þess að stuðla að því að Hagar hafi áfram 60% hlut-
deild á matvörumarkaði á Íslandi?
„Það var farið rækilega ofan í þessi mál, af hálfu bank-
ans. Ef bankinn hefði bútað félagið niður í einingar hefði
hann fengið mun minna upp í skuldir, ferlið tekið mun
lengri tíma og rekstri fyrirtækisins um allt land verið
stefnt í tvísýnu.“
– Eitt af því sem fólk getur alls ekki skilið er sú ákvörð-
un ykkar, þegar þið ákveðið að fara með Haga í opið út-
boð á markaði, að eyrnamerkja 15% handa Jóhannesi í
Bónus og stjórnendum fyrirtækisins. Hvers vegna 10%
handa Jóhannesi og 5% handa stjórnendum? Voru það
ekki hrapalleg mistök af ykkar hálfu? Hvers vegna ætti
bankinn að taka ákvörðun um það, að menn sem skulda
yfir 50 milljarða í Arion banka, bara vegna Haga, vegna
skuldbindinga 1998, fái einhverja sérmeðferð? Að nú ekki
sé talað um öll hin milljarðahundruðin sem önnur félög
þeirra feðga skulda út um víðan völl, félög eins og FL
Group, Landic Property? Jón Ásgeir var ekki í stjórn
Glitnis, en samt sem áður var það hann sem tók ákvörðun
um að kaupa Tryggingamiðstöðina, án þess að nokkur
starfsmaður Glitnis kæmi þar við sögu. Sömuleiðis var
það Jón Ásgeir sem gerði starfslokasamninginn maka-
lausa við Bjarna Ármannsson, án þess að vera í stjórn
Glitnis. Tekur Arion banki það trúlegt, í raun og veru, að
Jón Ásgeir stjórni ekki öllu því sem hann kærir sig um að
stjórna, í gegnum karl föður sinn?
Starfsfólkið treystir Jóhannesi
„Ég vil leggja áherslu á að 85% í Högum verða seld al-
menningi og fagfjárfestum í opnu útboði og félagið skráð í
Kauphöll Íslands. Fyrirkomulag útboðsins verður ákveð-
ið í framhaldinu í samráði við erlenda ráðgjafa. Rekstur
Haga gengur vel. Félagið hefur á að skipa hæfu starfsfólki
sem treystir Jóhannesi Jónssyni og stjórnendateymið
hefur sýnt það á liðnum árum að það kann vel til verka.
Honum er gefinn kostur á að kaupa 10% hlut í félaginu á
sama verði og aðrir kaupendur.“
Fjárfestar hafa áhuga á Högum
– Finnst þér líklegt að almenningur á Íslandi verði
reiðubúinn til þess að fjárfesta í Högum, þegar félagið
verður boðið út, vitandi að þeir Jón Ásgeir og Jóhannes
verða þar við stjórnvölinn? Finnst þér sem saga þeirra,
sem stórra eigenda í almenningshlutafélögum, sé með
þeim hætti, að almenningur verði tilbúinn til þess að
treysta þeim fyrir sparifé sínu?
„Við höfum strax orðið vör við áhuga fjárfesta á Hög-
um. Það er mat bankans að félagið sé áhugaverður fjár-
festingarkostur og þess vegna ákváðum við að skrá það í
Kauphöllina. Jón Ásgeir er ekki í hópi stjórnenda Haga og
býðst því ekki að kaupa hlut í félaginu.“
– Nú eru Hagar í raun og veru eign Arion banka, en
samt sem áður taka feðgarnir allar rekstrarlegar ákvarð-
anir, svo sem þær að beina öllum auglýsingum allra fyr-
irtækja í eigu Haga til eigin fjölmiðla, þ.e. 365. Hefur
bankinn enga skoðun á slíkri misnotkun á fyrirtækjum í
eigu hans?
„Bankar eiga ekki né mega hlutast til um daglegan
rekstur fyrirtækja sem þeir yfirtaka. Bankinn hefur hins
vegar skipað nýja óháða aðila í stjórn fyrirtækisins sem
njóta fulls trausts.“
– Getur Arion banki með einhverri vissu fullyrt að
hann eigi 95,7% í Högum, þegar horft er til þess að
skiptastjóri þrotabús Baugs hefur sagt að salan á Högum
út úr Baugi sumarið 2008 sé riftanlegur gjörningur, og því
getur það ágreiningsefni endað fyrir dómstólum, ekki
satt?
„Mér vitanlega snýr riftunarkrafan að ráðstöfun fjárins
en ekki að eignarhaldi á bréfunum. Það leikur því enginn
vafi á yfirráðarétti bankans yfir Högum.“
– Nú situr þú sem bankastjóri Arion banka til skamms
tíma. Hvenær má búast við að nýir eigendur bankans ráði
bankastjóra til framtíðar?
„Ég er mjög ánægður með þann árangur sem bankinn
hefur náð á síðustu misserum. Vissulega hefur stundum
blásið hressilega en ég tel að það sé fyrst og fremst vegna
þess að bankinn hefur verið leiðandi í því að leysa úr erf-
iðum málum fyrirtækja og heimila. Bankinn auglýsti eftir
bankastjóra í desember og 40 manns sóttu um stöðuna.
Ferlið er nú í höndum ráðningarskrifstofu og á endanum
tekur stjórn bankans ákvörðun um hver verður fyrir val-
inu. Ný stjórn verður skipuð í bankanum á næstunni en
það fer eftir afstöðu og hraða hjá Fjármálaeftirlitinu hve-
nær það verður.“
– Finnst þér það fara saman við opið og gegnsætt ferli,
öll sú leynd sem hvílt hefur yfir viðskiptalegum ákvörð-
unum Arion banka?
„Það er alls ekki rétt að leynd hvíli yfir viðskiptalegum
ákvörðunum bankans. Þvert á móti höfum við lagt okkur
fram um að fylgja skýrum og opinberum verklagsreglum
og greina frá viðskiptalegum ákvörðunum bankans eins
og kostur er. Ákvarðanir í öllum málum geta auðvitað
ekki verið öllum aðgengilegar vegna trúnaðar við við-
skiptavini og hagsmuna viðkomandi fyrirtækja. Hins
vegar eru allar ákvarðanir rökstuddar, skráðar og skjal-
aðar og því geta viðeigandi eftirlitsaðilar gengið úr skugga
um hvort þær séu réttmætar.“
– Kemur þú á einhvern hátt við sögu, þegar ákvarðanir
eru teknar í bankanum, eins og í málefnum Haga og Sam-
skipa, svo dæmi séu nefnd, eða ert þú bara í hlutverki
þess sem þarf að kynna ákvarðanir eigendanna, án þess
að hafa nokkuð um þær að segja?
„Það eru margir sem koma að stórum úrlausnarmálum
á vegum bankans og ég ber ábyrgð á starfsemi hans.
Bankinn hefur á að skipa mjög hæfu starfsfólki sem legg-
ur dag við nótt að vinna úr þeim erfiðum skuldamálum
sem við stöndum frammi fyrir. Allar meiriháttar ákvarð-
anir eru síðan lagðar fyrir stjórn bankans.“
Finnur Svein-
björnsson for-
stjóri Arion
banka.
Morgunblaðið/Golli