SunnudagsMogginn - 07.03.2010, Blaðsíða 49

7. mars 2010 49
hann segir
stundin er komin að leggja allt
að veði
búðu þig undir
þjáningu í bland við hamingju
stattu upp við skulum kveikja í
sinu
fyrir austan fjall og
fá okkur pulsu sem springur milli
hvítra tanna og brenna lönd
okkur til gamans
leggjast svo niður milli tveggja
þúfna
með fætur í austur
eins og í kistu
hafa það kósí og breiða yfir okkur
sæng fulla af hrafnsfjöðrum
fulla af svörtum fjaðurstöfum
Úr Sálminum
um glimmer
ímyndað mér, kannski eru einhverjir
þeirra til í raunveruleikanum en ég hef
ekki rannsakað það. Það má segja að ég
sé að leika mér með skrift sem er ekki
til. Þetta eru mínir eigin stafir og mín
eigin uppfinning.“
En er þá pólitík í þessari myndlist?
„Jú, það má segja það og það er nokk-
uð sem er alveg nýtt í mínum verkum. Ég
ferðast mikið erlendis og í sumum borg-
um eru heilu hverfin byggð af innflytj-
endum sem lifa þar í von um betra líf en
þeir áttu í föðurlandi sínu. Þessi ferðalög
hafa auðgað mig og áhrifin sem ég hef
orðið fyrir af þeim skila sér núna í verk
mín.“
Ísland hefur gefið mér allt
Sigrid, sem fæddist árið 1935, ólst upp í
Þýskalandi, flutti til Íslands árið 1961 og
hefur því búið og starfað hér á landi í
nær fimmtíu ár. Í grafíkmyndum sínum
hefur hún sótt innblastur í íslenska nátt-
úru. Meðal verka á sýningunni í Ás-
mundarsafni er landslagssería frá árinu
1986.
„Þetta eru landslagsmyndir, sem
sýna jökla og fjöll en það er ekki hægt
að kenna þessar myndir við ákveðna
staði. Þetta eru í rauninni táknmynd-
ir,“ segir Sigrid um seríuna.
Er íslensk náttúra öðruvísi en ann-
ars staðar?
„Já, þegar ég kom til Íslands fannst
mér stundum eins og að náttúran hefði
verið einmitt svona þegar sköpun
heimsins átti sér stað. Í öðrum löndum
eru skógar, og þeir eru ekki eins og
einstaklingar, meðan hvert einasta fjall
á Íslandi er persóna.
Hvað kemur fram í andliti fólks þeg-
ar það eldist? Jú, maður sér lífsreynsl-
una í andliti þess. Maður sér þetta
sama í fjalli, öll reynslan sem hefur
safnast fyrir á öllum þessum mörgu,
mörgu árum.“
Hvernig er fyrir þig sem ert fædd
erlendis að vera listamaður á Íslandi?
„Það hefur gefið mér allt. Ef ég hefði
ekki komið hingað hefði ég orðið allt
öðruvísi listamaður og væri að gera allt
annað en ég hef verið að gera.
Það að fara út í íslenska náttúru eða
bara það að virða hana fyrir sér er í
mínum huga ótæmandi brunnur. Mað-
ur fer út og kemur aftur heim og hefur
hrifist eða fengið hugmynd. Ég hef
alltaf reynt að túlka þessi hughrif og
gera abstrakt landslag. Ég er mjög
ánægð með það að erlendis skilja menn
þessar myndir og skynja í þeim kraft-
inn og fegurðina sem býr í íslenskri
náttúru.“
Hið langa ferli
Þú hefur einbeitt þér að grafíklistinni.
Af hverju?
„Ég er svo hrifin af samtvinnun
sköpunar og handverks. Í grafík vinnur
maður mjög hægt, stundum tekur mig
einn mánuð að gera mynd. Þetta er
ekki sama ferli eins og þegar maður
málar mynd og sér strax hvað maður er
að gera. Þetta er langt og endurtekn-
ingarsamt ferli en mér finnst það ágætt
því þá get ég hugsað á meðan.“
Hvernig hefur þér gengið að lifa á
listinni?
„Ég var heppin. Ég kom hingað til
lands sem auglýsingateiknari og fór svo
í Myndlista- og handíðaskólann og þar
lærði ég grafík og kenndi um tíma.
Þegar ég fór að sýna gekk mér mjög
vel. Þetta var góður tími fyrir graf-
íkina, hún var fremur ný grein og fólk
sýndi henni mikinn áhuga. Nú er
áhuginn minni en mér hefur gengið
vel.
Það er erfitt að vinna í grafík og
maður þarf að vinna með sýrur, sem er
ekki mjög heilsusamlegt. Sumir gefast
upp vegna þessa. Svo er þetta líka lík-
amlega erfitt því maður þarf að gera
allt sjálfur, eins og að þrykkja og
prenta.
Auðvitað hugsa ég stundum: Ætti ég
ekki að teikna meira og mála, því það
væri auðveldara. Við sjáum til hvað
verður.“
’
Ég er svo hrifin af
samtvinnun sköp-
unar og handverks. Í
grafík vinnur maður mjög
hægt, stundum tekur mig
einn mánuð að gera mynd.
„Það að fara út í íslenska náttúru eða bara það að virða hana fyrir sér er í mínum huga ótæmandi brunnur,“ segir Sigrid Valtingojer.
Morgunblaðið/Ernir
spenna orða og líkama. Tungumálið gef-
ur okkur ekki endilega aðgang að skiln-
ingi á veruleikanum. Þegar ég skrifaði
Sálminn um glimmer var ég svolítið
upptekin af því að vera frá útnára mál-
svæði og sú hugsun speglast í verkinu.
Ég vitna í önnur skáld, íslensk og erlend,
og velti fyrir mér þeirri hugmynd að
vera útlendingur í eigin tungumáli.“ Í
bókinni kallast höfundur á við útlend
skáld „sem lesa allan daginn / ef þau eru
ekki að skrifa / eða skiptast á augnaráði
/ við uglu í ilmandi lundi,“ sem er annar
veruleiki en þeirra íslensku sem eru
„upptekin / að mæta svörtum flóðum /
og fjöllum sem springa á virkum dög-
um.“ Ljóðmælandinn, einfætt glæsi-
kona, veltir líka fyrir sér uppruna
orðanna í eigin ættfræðilega samhengi
og finnur formóður sem sigldi til eyj-
unnar „yfir hyldýpishaf / á síðustu
duggu brimarkaupmanna / um brim-
hvíta sogöldu tímans.“
Auður segir brosandi að í bókinni sé
vissulega að finna blóð og sviðnar fjaðrir
en þar sé líka verið að kljást við einhvers
konar endurlausn. Bókin megi því
gjarnan hressa Íslendinga við.
Auk þess að vinna út frá og vísa í verk
ýmissa ljóðskálda, fyrri tíma og samtím-
ans, er augljós trúarlegur undirtónn í
Sálminum um glimmer.
„Ég nota stundum magnaða og mynd-
ríka orðkynngi biblíumáls, en geri það
eins og listamenn hafa gert í 2000 ár,
þeir taka það úr upprunalegu samhengi
og setja í annað og nýtt,“ segir hún.
Skáldsaga og leikrit í smíðum
Auður Ava er að vinna að leikriti og er
komin áleiðis með skáldsögu sem var
fyrirhugað að kæmi út í haust. „Það gæti
þó dregist,“ segir Auður, „ég vinn mikið
eins og er sem kennari í listfræði við Há-
skóla Íslands og safnstjóri Listasafns HÍ,
en listfræðinámið nýtur mikilla vin-
sælda. Ég stefni að því að komast í leyfi
seinna á árinu til að skrifa óslitið þegar
ég er búin að klára önnur verkefni.“
efi@mbl.is
Þegar Auður Ava Ólafsdóttir skrifaði ljóðabálkinn Sálminn um glimmer sem var að koma út,
segist hún hafa verið „svolítið upptekin af því að vera frá útnára málsvæði.“
Morgunblaðið/Einar Falur