SunnudagsMogginn - 18.04.2010, Síða 38

38 18. apríl 2010
T
il Hanoi náðum við síðla kvölds
eftir flug frá Katon í Kína. Hita-
molla lá í loftinu þegar við kom-
um út úr flugstöðinni og hitinn
var nærri 30 gráðum þótt áliðið væri
kvölds. Á leiðinni frá flugvellinum inn í
borgina fengum við strax snoðrænu af því
sem verða vildi í ferðinni. Víða var á ferð
fólk á reiðhjólum eða skellinöðrum sem var
að koma af ökrum og reiddi uppskeruna á
hnakk eða kerru Allt virtist stefna í góðan
blómasöludag að morgni. Margir voru með
keilulaga stráhatta sem eru einkennistákn
víetnömsku þjóðarinnar sem telur um 85
milljónir.
Gengið að grafhýsi
Strax næsta morgun, þegar dagurinn hafði
varpað af sér svörtu oki næturinnar, lögð-
um við upp í fyrstu skoðunarferðina. Graf-
hýsi leiðtogans Ho Chi Min er þekkt kenni-
mark í borginni og fjölsóttur
ferðamannastaður. Langar biðraðir voru að
hofinu þar sem þessi forystumaður hvílir
sem er skammt frá húsinu þar sem hann
bjó lengi.
Þar sem stikað var um stræti í Hanoi
sáust pólitísk áhrif býsna fljótt. Landið er
fátækt og eins og verða vill í rauðum ríkj-
um kommúnismans eru víða hallir eða
einhvers konar mannvirki önnur til að
undirstrika stjórnarstefnuna og ágæti leið-
toga hennar.
Nú eru liðin rétt þúsund ár síðan borgin
Hanoi myndaðist, en hún hefur verið höf-
uðborg Víetnams síðan 1010 að und-
anskildum árunum 1802 til 1945 þegar
Hue, sem er miðsvæðis í landinu, var höf-
uðborg. Hanoi hefur annars alltaf verið ein
af mikilvægustu borgum landsins þó að Ví-
etnam hafi í aldanna rás oft skipst í mörg
smáríki.
Frakkar náðu yfirráðum í Víetnam á
átjándu öld og sátu landið sem nýlendu í
um það bil tvö hundruð ár. Þegar Þjóð-
verjar hernámu Frakkland í seinni heims-
styrjöld komu Japanir, sem voru banda-
menn Þjóðverja, til Víetnams og veittu her
landsins mótspyrnu. Eftir stríð sneru
Frakkar aftur til Víetnams og mættu þá
tvíefldum skæruliðahóp leiðtogans Ho Chi
Min sem gjörsigraði mótherja sína í orrustu
sem kennd hefur verið við Bien Bien Fu.
Hanoi merkir upphaflega „brú hins rís-
andi dreka“. Táknmyndir í þeim dúr eru
áberandi í landinu; svo sem í borgargarð-
inum í Hanoi, þar sem er stórt vatn og yfir
það rauðmáluð bambusbrú sem kennd er
við hana rísandi sól. Þá sér trúaráhrifa
víða stað með ýmsu móti. Í Bókmennta-
hofinu í Hanoi eru hof með alls konar ba-
búskum og íkonum og meðal fólksins er
trúin í dýru gildi, kokteill af búddisma,
taoisma, konfúsíusarisma og forfeðratrú.
Hvert hérað landsins, byggðarlag og jafn-
vel fjölskylda á sína náðargyðju og átrún-
aður á þær þykir virka vel.
Dulúðlegar eyjar
Frá Hanoi fórum við norður að Halong-
flóa, þar sem er svæði með um miklum
fjölda skógi vöxnum og háum kalk-
steinseyjum sem margar eru með stórum
hellum. Djúkur heita bátarnir sem heima-
menn nota til siglinga um flóann og njóta
vinsælda ferðamanna. Eyjarnar eru nú er á
skrá UNESCO sem alþjóða menning-
arverðmæti. Hellar eyjanna eru risastór
gímöld.
Í þokumistri þegar við sigldum út fló-
ann sveipuðust eyjarnar dulúð og töfrum
og minntu stundum á Vestmannaeyjar,
þar sem Heimaklettur og Ystiklettur eru
útverðir við innsiglinguna. Það er ekki
bara að hjörtum manna svipi í fjarlægum
álfum saman heldur líka náttúrunni.
Ef fólk ferðast með hópum verður dag-
skrá oft fyrirsjáanleg. Heimsóttir eru
ákveðnir staðir sem ætla má að þyki sér-
staklega áhugaverðir þar sem stundum er
bryddað upp á dagskrá þar sem menn-
ingu, sögu og þjóð eru gerð skil. Slíku
fengum við að kynnast í þessum leiðangri,
sem Bændaferðir stóðu fyrir. Stundum
fórum við líka út fyrir rammann, ef svo
má segja, fylgdumst með bændum erja
hrísgrjónaakra sína með sömu vinnu-
brögðum og tíðkuðust fyrir ótalmörgum
öldum. Vatni er veitt á akra og því stund-
um ausið milli ræktunarreita. Á vegunum
sáum við bændafólk flytja heyið á hesta-
kerrum og í þeim ótalmörgu sveitaþorp-
um þar sem ekið var um hlöð sást fólk sem
flutti varning sinn með bambusslám sem
lagðar voru á öxl og þess gætt að sama
þyngd væri í körfum á hvorum enda. Allt
var þetta býsna framanlegt og líkast
myndum úr biblíusögunum í barnaskóla.
Kommúnistaflokkurinn í Víetnam hef-
ur gefið eftir. Árið 1986 var opnað fyrir
erlenda fjárfestingu í landinu svo við-
skiptahættir urðu frjálsari. Þetta hefur
skilaði árangri því árið 1993 voru 60%
þjóðarinnar undir fátæktarmörkum en í
dag eru aðeins 20% þjóðarinnar undir
þeirri markalínu sem er einn bandaríkja-
dalur á dag. Birtingarmynda fátækt-
arinnar sér þó víða stað; svo sem í sveit-
unum þar sem 70% þjóðarinnar búa. Hve
víða nauðþurftafólk stendur og betlar er
mælikvarði á efnahag og ástand.
Og þrátt fyrir að kommúnisminn sé
ráðandi er fólkið orðið býsna kapítalískt í
hugsun. Á ferðamannastöðum standa
krakkar og selja póstkort og aðra minja-
gripi þar sem prútta má verðið niður að
minnsta kosti um helming.
„Give my money, segja krakkarnir
þegar myndavél er brugðið á loft.
Stríð verður saga
Bandaríkjamenn hófu stríðsrekstur sinn í
Víetnam árið 1960 og börðust við skæru-
liðasveitir Víetcong. Styrjöldinni lauk
1975 með því að mesta herveldi heims
varð að láta í minni pokann. Þá var for-
setinn frægi látinn nokkrum árum fyrr en
honum til heiðurs var Saigon, höf-
uðborgin í Suður-Víetnam, umnefnd og
heitir nú Ho Chi Min-borg.
Víetnamar hafa verið áfram um að setja
stríðið og sárindi þess aftur fyrir sig. Kali í
garð Bandaríkjanna er ekki ríkjandi. Í
raun má segja að nú sé stríðið orðið að
áhugaverðri sögu, ekki síst meðal Banda-
ríkjamanna sem flykkjast til þessa fjar-
læga lands. Stríðssafnið í Ho Chi Min-
borg er fjölsótt. Þar eru skriðdrekar,
þyrlur og flugvélar sem notaðar voru við
hernaðinn og innan dyra eru vopn og
myndir úr hryllingi stríðsrekstrarins sem
kostaði tvær milljónir Víetnama lífið og
58 þúsund manns úr liði andstæðing-
anna. Og stríðið er enn ekki til lykta leitt.
Börn fólks sem varð fyrir áhrifum efna-
vopna eru að fæðast vansköpuð enn í dag
og þúsundir virkra spengja eru enn í jörð.
Á ári hverju verða þúsund slys sem rekja
má til þeirra. Er talið að verkefni næstu
Grænt land og
rauðar skoðanir
Mikil uppbygging hefur átt
sér stað í Víetnam á síðustu
árum. Þjóðin hefur sett sára
reynslu stríðsins við Banda-
ríkjamenn aftur fyrir sig og
horfir bjartsýn til framtíðar.
Sigurður Bogi Sævarsson sbs@mbl.is
Sölukonur stjökuðu bátum sínum meðfram
djúkunum á Halon-flóa og buðu sælgæti, drykki
og ýmiskonar skran. Smákapítalismi og prang
dafnar í Víetnam og mjór er mikils vísir.
Heilsað að höfðingjasið í Hanoi. Svipmót víet-
nömsku þjóðarinnar er sterkt, þó blóðið hafi
blandast meðal annars hinu franska en Frakkar
höfðu Víetnam sem nýlendu sína um aldir.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi Sævarsson
Ferðalög