SunnudagsMogginn - 25.07.2010, Blaðsíða 35

25. júlí 2010 35
J
ón L. Árnason var 11 ára gamall þegar Fischer
og Spasskí tefldu í Reykjavík. „Einvígi þeirra
hafði úrslitaáhrif á að ég fór að tefla af fullum
krafti. Það er einfalt að svara því. Ég fór að
tefla fyrir alvöru á þessum tíma. Þjóðin fór á hliðina
í skákæði og ég fylgdist vel með. Ég fór og horfði á
fyrstu skákina. Hún var tíðindalítil framan af en svo
fór kliður um salinn þegar Fischer drap á H2 eins og
frægt varð,“ sagði Jón þegar Morgunblaðið bað hann
að rifja upp upplifun sína af einvíginu. Að loknu ól-
ympíumótinu í Dubai árið 1986 skrifaði Jón um
mótið í bókinni Skákstríð við Persaflóa. „Árangurinn
í Dubai er eftirminnilegastur í mínum huga. Við
höfnuðum í 5. sæti og það var langbesti árangur Ís-
lands á ólympíuskákmóti og vakti mikla athygli.
Menn hafa leitt að því líkur að árangurinn í Manila
hafi jafnvel verið betri svona stigalega séð enda
höfðu Sovétríkin liðast í sundur. Nokkrar þjóðir
spruttu upp úr því og því var um sterkara mót að
ræða en í Dubai. Líklega hefur árangur okkar í Ma-
nila því verið betri en í endurminningunni var hann
betri í Dubai,“ sagði Jón og hló við. Hann bendir á
að íslenska liðið hafi oft á tíðum náð betri árangri í
ólympíumótunum heldur en Elo-stig liðsmanna hafi
gefið tilefni til. „Við náðum betri árangri sem lið
heldur en einstaklingar. Við þekkt-
umst mjög vel og náðum upp
ákveðinni liðsheild. Við höfðum það
umfram margar aðrar þjóðir.“
Spurður um aðkomu Gunnars
Eyjólfssonar að landsliðinu í Manila
sagði Jón mikinn feng hafa verið í
Gunnari. „Hann var ekki eiginlegur
liðsstjóri heldur meira eins og and-
legur leiðtogi. Engar sérstakar sög-
ur fóru af honum hvað skákstyrkleika snerti og þetta
vakti því nokkra athygli á sínum tíma. Það var mjög
gott að hafa hann með. Hann býr yfir mikilli reynslu
en ýmislegt er hægt að heimfæra frá leikhúsinu og
yfir á skákina varðandi einbeitingu og ýmislegt þess
háttar. Hann átti þátt í því að búa til liðsheild og ná
upp krafti hjá keppendum.“ Jón getur ekki neitað
því að árangur Íslendinga á þessum árum hafi vakið
mikla athygli í hinum alþjóðlega skákheimi. „Ís-
lendingar voru og eru nokkuð þekktir sem skákþjóð
en það þótti merkilegt að svo fámenn þjóð skyldi
eignast fjóra stórmeistara á svo skömmum tíma. Við
komum mörgum mjög á óvart í Dubai en komum
kannski minna á óvart eftir það, því þá var litið á
okkur sem alvörulið,“ sagði Jón ennfremur.
„Náðum betri árangri
sem lið en einstaklingar“
Jón L. Árnason
„Já, ég held að það sé rétt ályktað
að þessi kynslóð sé afsprengi
heimsmeistaraeinvígisins 1972.
Ég hafði mikinn áhuga á skák en
einvígið ýtti mjög undir þann
áhuga. Ég var náttúrlega ekki
nema níu ára gamall en man þó
mjög vel eftir þessum viðburði
enda fylgdist ég vel með. Ég
mætti á eina skákina með föður
mínum og það var eftirminni-
legt.“ sagði Jóhann Hjartarsson þegar Morg-
unblaðið sló á þráðinn til hans. Hann neitar því
ekki að skákin hafi fengið mikla athygli hérlendis á
níunda áratug síðustu aldar.
„Skákin naut meiri athygli á þessum árum en
dregið hefur úr því á síðustu árum. Það má segja að
þessi skákáhugi þjóðarinnar hafi sprungið út árið
1984 og fljótlega náðum við fjórir stórmeist-
aratitlum. Einnig vakti árangur okkar á HM ung-
menna árið 1983 mikla athygli en þá enduðum við
í 2.-3. sæti. Árangur okkar á ólympíuskákmót-
unum vakti gríðarlega athygli. Okkur gekk oftast
vel og það byggist upp spenna jafnt og þétt þegar
vel gengur. Við settum einnig markið hátt og
markmiðið var ávallt að vera á meðal tíu efstu. Við
vorum ungir og metnaðargjarnir. Líklega vorum
við lágir á stigum miðað við getu en liðsheildin var
mjög góð hjá okkur. Það er nokkuð misjafnt
hvernig gengur að ná upp góðri liðsheild á ólymp-
íumótum. Við undirbjuggum okkur mjög vel og
brydduðum einnig upp á nýjungum. Má þar nefna
að við fengum Gunnar Eyjólfsson til liðs við okkur
fyrir mótið í Manila. Það er engin spurning að
hann hafði mikil áhrif. Við vorum hjá honum í
öndunaræfingum og slíku í marga mánuði í að-
draganda mótsins og þegar út var komið var unnið
eftir ákveðinni áætlun sem gekk meðal annars út á
að losa um spennu. Andlegi þátturinn skiptir heil-
miklu máli eins og sást hjá handboltalandsliðinu í
Peking þegar það vann til silfurverðlauna. Það er
gaman að skoða hversu vel okkur gekk þegar
Gunnar var með í för. Hann komst ekki með okkur
til Moskvu og þá gátum við ekki neitt!“ sagði Jó-
hann og er ekki í vafa um besta árangur Íslands.
„Árangur okkar í Manila stendur upp úr. Það er
klárlega okkar besti árangur á alla mælikvarða.
Sovétríkin höfðu liðast í sundur og fyrir vikið voru
mun fleiri sterkar þjóðir mættar til leiks.“
„Árangurinn vakti
gríðarlega athygli“
Jóhann
Hjartarson
bar hitann og þungann af, en hans þáttur í framvind-
unni var ekki lítill.
Ungu mennirnir láta að sér kveða
Í ársbyrjun árið 1984 hélt Búnaðarbankinn alþjóðlegt
skákmót þar sem starfsmenn bankans, Jóhann og Mar-
geir, urðu í tveimur efstu sætunum. Til glöggvunar má
nefna að Lev Alburt hafnaði í 10. sæti í mótinu en hann
varð bandarískur meistari 1984 og ’85. Reykjavík-
urskákmótið var haldið í kjölfarið og þar sigraði Jóhann
aftur en deildi sigrinum með Helga og Samuel Res-
hevsky. Íslensku skákmennirnir fóru því með gott vega-
nesti til Þessalóníku í Grikklandi þar sem ólympíu-
skákmótið var haldið árið 1984. Uppskeran varð 31,5
vinningar og hafnaði Ísland í 15. sæti af 88 þjóðum. Guð-
mundur, fjórmenningarnir og Karl Þorsteins skipuðu
sveitina. Jón L. fékk 8 vinninga í 11 skákum og var með
besta vinningshlutfall Íslendinganna.
Skákstríð við Persaflóa
Vegna árangursins í Þessalóníku var ekki að undra að
sama liði skyldi teflt fram á ólympíuskákmótinu tveim-
ur árum síðar. Haldið var á framandi slóðir í Dubai í
Sameinuðu arabísku furstadæmunum og náðist þar ár-
angur sem seint verður toppaður. Íslenska sveitin hafn-
aði í 5. sæti af 108 þjóðum og hlaut 34 vinninga. Í mótinu
gerði Ísland til dæmis jafntefli, 2:2, við Sovétríkin með
þá Garry Kasparov og Anatoli Karpov innanborðs. Báðir
hafa þeir náð betri tökum á skáklistinni en almennt
þekkist í mannkynssögunni. Helgi tapaði fyrir Kasparov
þar sem heimsmeistarinn þurfti að hafa mikið fyrir sigr-
inum og á öðru borði gerðu þeir Jóhann og Karpov jafn-
tefli. Ljóst má vera að úrslitin gegn Sovétríkjunum, 2:2
jafntefli með Kasparov og Karpov innanborðs, voru
stórkostleg. Til að gefa einhverja mynd af því er líklega
best að tína til árangur Kasparovs og Karpovs á ólymp-
Stórleikarinn Gunnar Eyjólfsson reyndist landsliðinu drjúgur liðsauki og er hér ásamt Helga í Manila 1992.
Setið að tafli gegn Rússlandi í Manila 1992. Jóhann glímir við sjálfan Garry Kasparov á 1. borði.