SunnudagsMogginn - 25.07.2010, Blaðsíða 45

25. júlí 2010 45
Lífsstíll
Þ
egar ferðast er um heimsins höf er fátt
skemmtilegra en að smakka á krásum hvers
lands fyrir sig og njóta þannig um leið æv-
intýralegrar reisu fyrir bragðlaukana.
Á vorhátíð sem haldin er á kappreiðabrautinni í York
geng ég ákveðin til verks og ákveð að reyna bragðlauk-
ana á hverju því sem sett verður fyrir
framan mig. Fátt hræðir mig þegar
kemur að mat og hvorki hræðist ég
svínakjötsbökur né Yorkshirepudd-
ing, vatnsdeigsbollana góðu sem
bornir eru fram með sunnudagssteik-
inni og gjarnan hellt ofan í nóg af
þykkri kjötsósu. En það er eitt sem lamar í mér tunguna
og fær hálsinn til að bregðast við á þann óskemmtilega
hátt að ég byrja að kúgast, afar ódömulegt á almanna-
færi. Skaðvaldurinn er geitaostur og fátt óttast ég því
meira að þurfa að smakka í dag en einmitt hann.
Þó stappa ég í mig stálinu og sest brosandi niður í hóp
alvöru ostaáhugafólks. „Best er að tala um ost með því
að smakka hann,“ segir kynnir dagsins, vinalegur mað-
ur að nafni David Holmes frá Yorkshire Cheeses, síðan
byrjar ballið. Hinn frægi Wensleydale-ostur er fyrstur til
að heimsækja bragðlauka hópsins, en hann vakti mikinn
óróa í Yorkshire í kringum 1990 þegar rætt var um að
flytja framleiðsluna til Lancastershire, en ekkert varð
síðan af þeim plönum. Fáir gera cheddarost eins og Eng-
lendingar og þessi er bara ágætur þó Íslendingurinn sé
vanastur sínum goudaosti. Á eftir fylgir mjúkur biti af
Stilton, gráðaostinum góðkunnuga og allt stefnir þetta í
rétta átt þar til Holmes tilkynnir að næst á dagskrá sé að
smakka geitaost.
„Svona, svona,“ segi ég róandi í huganum við bragð-
laukana mína þegar diskurinn með geitaostinum færist
nær. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem við
reynum en síðast hafði ég kampavíns-
glas við höndina til að svolgra ost-
inum niður. „Við getum þetta, þó við
verðum að láta okkur nægja vatnssopa
í þetta sinn,“ held ég áfram við bragð-
laukana sem eru farnir að ólmast um
en þá er diskurinn kominn fyrir framan mig og nú er
ekkert að gera nema að stinga upp í sig bita undir vök-
ulum augum ostagerðarmannsins. Bitinn fer inn og
skyndilega verður allt svart. Einhvers staðar lengst inni í
myrkrinu heyri ég sjálfa mig æpa á bragðlaukana að gef-
ast ekki upp og loksins komast þeir upp úr geitakafinu
og draga andann. Mildur ostur hvað, hugsa ég og sver
þess eið að gera elskulegum bragðlaukum mínum aldrei
slíkan grikk aftur. Eftir nokkra osta í viðbót hafa bragð-
laukarnir róast nokkuð en hætta ekki algjörlega að
snökta fyrr en ég hraða mér að veglegum súkkil-
aðigosbrunn og drekki þeim í súkkulaðihúðuðum syk-
urpúðum og jarðarberjum. Þá loksins hafa þeir fengið
uppreisn æru og myndu jafnvel gera þetta allt aftur, svo
lengi sem þeir fengju slíkt dásemdar góðgæti í eftirrétt.
Ostalega
gott
Ostagerð hefur fylgt mannkyn-
inu í langan tíma. Bæði er hann
borðaður hversdagslega en líka
borinn fram með öðru góðgæti
þegar fólk vill gera vel við sig.
María Ólafsdóttir
maria@mbl.is
Einhvers staðar lengst
inni í myrkrinu heyri
ég sjálfa mig æpa á
bragðlaukana.
Ostagerð og mjólkurvinnsla hefur fylgt mannkyninu frá
fyrstu stund og er talin meðal annars ein af ástæð-
unum fyrir því að hjarðmennska mannkyns breyttist yfir
í fasta búsetu, mörg þúsund árum fyrir Krist. Talið er
að osturinn hafi fyrst verið nýttur til matar í Austur-
löndum nær eða meðal tyrkneskra hirðingja sem
bjuggu í Mið-Asíu. Hér á Íslandi var skyrgerðin lífseig-
ust í gegnum aldirnar en mikil verðmæti voru í ostum,
smjöri og öðrum mjólkurafurðum. Þá var hér á landi
mikil heimavinnsla mjólkur alveg fram á miðja síðustu
öld og í dag er hér fjölbreytt ostaframleiðsla.
Þúsund ára gamall ostur
Mikil verðmæti voru í ostum hér á landi.
Fyrir þá sem hafa áhuga á að
smakka nýjan ost
og fræðast meira er um að
gera að leita uppi ostahátíðir
sem haldnar eru víða um
heiminn. Síðustu helgina í
september er haldin hin
stóra, breska ostahátíð í Car-
diff. Hátíðin er haldin í glæsi-
legu umhverfi Cardiff-kastala
og þar koma saman þúsundir
sælkera til að kaupa og
smakka á þeim yfir 450 osta-
tegundum sem þar er að
finna. Yfir 100 írskir og breskir ostagerðarmenn
koma þar saman og gefa áhugasömum færi á að
smakka og sækja stutt námskeið um osta, bæði fyr-
ir byrjendur sem og lengra komna. Hátíðin er vinsæl
og oft lýst sem samblandi af konunglegri lautarferð
og líflegum bændamarkaði.
Bandaríkjamenn gera líka ost og heldur banda-
ríska ostagerðarfélagið sína árlegu ráðstefnu í
Seattle. Hana sækja bæði sælkerar og fagmenn á
ostagerðarsviðinu en þetta er í 26. sinn sem ráð-
stefnan er haldin og er þema ársins 2010 osta-
útópía þar sem fólk getur í fjóra daga gleymt sér al-
gjörlega á fyrirlestrum, málstofum og ostasmakki.
Yfir 450 tegundir af osti
Konunglegt umhverfi
ostahátíðar í Cardiff.
Suður-Afríka er nýgræðingur í ostagerð
miðað við velþekkt ostagerðarlönd í
Evrópu. Síðastliðin 10 ár hefur fram-
leiðslan þó bæði styrkst og aukist
sem hefur vakið áhuga osta-
áhugafólks víða um heim. Sala á osti
eykst nú að meðaltali um þrjú prósent
á ári og eru skýringarnar á þessari
aukningu taldar vera tíðari veitinga-
húsaferða þar sem ostur er einn
margra rétta auk vaxandi áhuga á mat-
reiðsluþáttum í sjónvarpi og litríkum
og spennandi uppskriftabókum.
Mörg kíló af frönskum osti
Til að sýna stöðu Suður-Afríku á osta-
markaðnum er athyglisvert að bera
saman ársneyslu af osti á mann mið-
að við höfðatölu. Hún er 25 kg í Frakk-
landi, 9 kg í Englandi, Ástralíu og Nýja-
Sjálandi en aðeins 1,9 kg í Suður-
Afríku, sem er aðeins minna en í Jap-
an. Þó er þetta allt að koma í
Suður-Afríku en þar eru nú starfandi
12 stórir ostaframleiðendur sem fram-
leiða um 65% af heildarframleiðslu
landsins en afgangurinn er búinn til í
verslunum.
Bragðmildir ostar eru vinsælastir í
Suður-Afríku eins og cheddar og gouda
en fetaostur og mosarella fylgja þar
fast á eftir og síðasta áratuginn hafa
ostaframleiðendur tileinkað sér betur
aðferðir til að gera bragðmeiri osta í
ætt við þá frönsku. Árið 2002 var
fyrsta árlega ostahátíðin haldin í Suð-
ur-Afríku og er hátíðin í dag þekkt sem
fremsta matarhátíð landsins.
Nýgræðingar
auka við sig
Gestir smakka mismunandi osta á ostahátíðinni í Suður-Afríku.