SunnudagsMogginn - 25.07.2010, Blaðsíða 54

54 25. júlí 2010
Lesbók
S
ólarlagið við Ægisíðuna var með
óvenjulegra móti þann 16. júlí
síðastliðinn en þá sást hvar mað-
ur stóð í tröppu úti í sjónum,
kveikti á blysum, lék góða stund á gítar og
söng angurvært áður en hann bar eld að
klæðum sínum og steyptist loks logandi í
sjóinn - rétt eins og sólin. Þessi ljóðræni
landslagsgjörningur var lokaviðburður
opnunarviku myndlistarhátíðarinnar
Villa Reykjavík sem hófst 9. júlí sl. Lista-
maðurinn, William Hunt, minnir á Fen-
eyjafarann Ragnar Kjartansson sem líkt
og Hunt starfar á mörkum myndlistar,
tónlistar og leikhúss og leggur gjarnan
talsvert líkamlegt og andlegt erfiði á sig
við útfærslu verka sinna.
Hátíðin er sjálf eins konar gjörningur
eða uppákoma fjórtán evrópskra mynd-
listargallería (þar af tveggja íslenskra) en
yfirskriftin vísar til þess að Reykjavík
„hýsir“ tímabundið starfsemi gallería
sem annars eiga bækistöðvar í Varsjá, Vil-
níus, Berlín, París, London, Prag, Mílanó,
Istanbúl og Brüssel. Mörg þessara gallería
hafa getið sér gott orð í listheiminum.
Svæðið þar sem þau hafa komið sér fyrir,
hafnarsvæðið í miðborginni, hefur fengið
yfirbragð alþjóðlegs galleríshverfis þar
sem galleristar, listamenn og almenn-
ingur geta átt margvísleg samskipti. Sýn-
ingar erlendu galleríana eru í óhefð-
bundnum rýmum: í fiskkaupshúsinu við
Geirsgötu, í tómu húsnæði nýbyggingar
við Tryggvagötu og í gömlu bryggjuhús-
unum, eða Naustinu við Vesturgötu. Sýn-
ingarnar standa út júlímánuð (sjá
www.villareykjavik.com).
Í opnunarvikunni var heilmikið fjör;
sýningar voru opnaðar, efnt var til tón-
leika í Havarí í Austurstræti, til gjörninga,
m.a. í Kling og Bang galleríinu við Hverf-
isgötu, og til kvikmyndasýninga í sam-
starfi við Listasafn Reykjavíkur (Hafn-
arhúsi). Skemmtistaðurinn Bakkus
þjónaði sem samkomustaður þátttakenda
á kvöldin en þar hafa vafalaust skapast
áhugaverðar umræður og ný sambönd -
og innlendir listamenn eflaust nýtt tæki-
færið til að koma sér á framfæri við er-
lendu galleríin.
Skriðdreki og öskukarl
Undirrituð þræddi galleríin og er þar
margt forvitnilegt að sjá. Gott að gefa sér
tíma til að spjalla við galleristanna, eða
yfirsetufólk, til að fá upplýsingar um gall-
eríin og listamennina - sem í mörgum til-
vikum eru þekktir í listheiminum - og
gera þannig ýmsar uppgötvanir, t.d. hvað
snertir starfsemi Foksal Gallery Founda-
tion, virta stofnun í Póllandi og þá lista-
menn sem þar eru kynntir. Það er
stemmning að koma inn í rýmið á Vest-
urgötunni sem myndar gott samspil við
verkin. Sýning „Flotsam og Jetsam“ á
vegum Croy Nielsen gallerísins er vel-
heppnuð í því samhengi, og á efri hæð eru
einnig áhugaverð verk, svo sem eld-
fjallatengt verk Rafal Bujnowski á vegum
Raster gallerísins. Verkin í fiskkaupshús-
inu við Geirsgötu njóta sín hins vegar ekki
nægilega vel í þunglamalegu skrifstofu-
húsnæðinu auk þess sem þar skortir á
upplýsingar - en pottur með sjóðandi
vatni utandyra vakti forvitni - þar reynd-
ist vera um skondið en ljóðrænt verk að
ræða frá hinu belgíska Jan Mot galleríi, en
listamaðurinn Pierre Bismuth sauð þar
belgískt regnvatn og rann gufan saman
við rakt sjávarloftið, á táknrænan hátt
fyrir listræna samvinnu og með vísun í
jarðhitann. „Skriðdreki“ Michael Sail-
storfer (gallerí Johann König) er áleitið í
hráslagalegri skemmunni, með Esjuna í
baksýn. Í galleríi i8 stendur yfir falleg og
einkar fagmannlega unnin einkasýning
Elínar Hansdóttur. Vert er að benda á að
aðgangur að viðburðum og sýningum
listahátíðarinnar er ókeypis. Kynning
(sýningarskrá, vefsíða, leiðarkort o.fl.) er
til fyrirmyndar og Reykjavík fær þar góð-
an skerf.
Hvers vegna Reykjavík?
Hvatinn að baki Villa Reykjavík er löngun
umræddra gallería til að slíta sig, a.m.k.
um stundarsakir, frá alltumlykjandi
markaðnum og lögmálum hans. Það var
ekki síst óánægja galleríanna með list-
kaupstefnur sem urðu til þess að tíu gall-
erí, undir forystu pólska gallerísins Raster
(sem einnig er aðalskipuleggjandi
Reykjavíkurhátíðarinnar), tóku saman
höndum og efndu árið 2006 til listahátíð-
arinnar Villa Varsjá í yfirgefinni villu fyrir
utan borgina. Hugmyndin að baki fram-
takinu er forvitnileg; þarna eru á ferðinni
gallerí sem vilja vera virk og skapandi.
Starfsemi gallería snýst yfirleitt um um-
boðssölu í samstarfi við útvalda lista-
menn. Valdamestu galleríin hafa mótandi
áhrif á listsköpun og raunar á listasöguna;
þau koma listamönnum á kortið. Á Villa
Reykjavík ganga galleríin lengra í sam-
starfinu og leitast við að vera þátttak-
endur í sjálfum sköpunarþættinum.
En hvers vegna að taka sig upp og
leggja í tilraunakennda ferð lengst norður
í Atlantshafi? Nú, borgin þykir spenn-
andi, hér blómstrar listalíf við sundin blá.
Hafnarsvæðið er viðeigandi staðsetning;
það er miðsvæðis og samt á jaðrinum, á
mörkum borgar og náttúru. Galleríin
koma hingað í leit að ævintýrum og inn-
blæstri, með þá hugmynd í farteskinu að
hér sé að finna frjótt og frumlegt listalíf
sem ekki sé ofurselt markaðsöflunum -
og það má til sanns vegar færa; hér er list-
markaðurinn smár og fjármagn af skorn-
um skammti. Listalífið hér hefur mótast
af alþjóðlegum samskiptum, og margir ís-
lenskir listamenn og gallerí hafa haslað
sér völl erlendis. Hróður innlendrar list-
sköpunar hefur þannig borist út fyrir
landsteinana. Gallerí i8 stenst t.a.m. fylli-
lega samanburð við virt gallerí erlendis,
og kannski ekki tilviljun að það er staðsett
í miðju Villa Reykjavík „galleríhverfinu“.
Gallerí og menning
Aðspurður segir Parísarbúinn og gall-
eristinn Jocylin Wolff um reynsluna af
hátíðinni, sem hann lætur geysivel af, að
verkefnið hafi farið fram úr væntingum,
að það sýni að gallerí samtímans geti
starfað á alþjóðavísu á menningarlegum
forsendum sem ekki þurfi að sveigja und-
ir viðskiptatengsl; og þarna telur hann
reyndar framtíð gallerístarfsemi búa.
Segja má að þarna líti Wolff að sumu leyti
til fyrirmynda í fortíðinni; fyrir tíma út-
breiddrar markaðsvæðingar og alþjóða-
væðingar. Hugmyndir hans hljóma
kunnuglega í eyrum hér á landi þar sem
sýningarrými fyrir myndlist hafa löngum
verið rekin fyrst og fremst sem menning-
ariðja - af hugsjón fremur en gróðavon.
Því er ekki nema von að viðkynnin af
innlendu listalífi hafi komið mörgum er-
lendu þátttakendanna þægilega á óvart og
blásið þeim byr í brjóst. Wolff hrífst af
ríkuleika og þéttleika íslensks listalífs og
liststofnana. Johann König, sem rekur
samnefnt gallerí í Berlín, tekur í svipaðan
streng; verkefnið hafi tekist afar vel,
menningarlegar viðtökur hafi einkennst
af örlæti, og að þátttakan í hátíðinni hafi
gert honum kleift að kynnast Íslandi á
einstakan hátt.
Orð König varpa ljósi á það hvernig
skapa megi mikilvæg menningartengsl.
Hátíðin færir Reykjavík nær „miðjunni“;
borgin verður raunar sjálf miðja og upp-
spretta innblásturs - og um hana leika
ferskir vindar að utan. annajoa@hi.is
Gallerí í
ævintýraleit
Myndlistarhátíðin Villa Reykjavík hófst 9. júlí sl.
Fjórtán evrópsk gallerí taka þátt í henni, þar af
tvö íslensk.
Anna Jóa
William Hunt framdi gjörning 16. júlí þar sem hann bar eld að klæðum sínum.
Ljósmynd/Ingvar Högni Ragnarsson
T 72 (sand) eftir Michael Sailstorfer frá árinu 2008. Hann sýnir á vegum gallerísins Johann
König í Berlín. Uppblásinn skriðdreki með loftdælum og tækjabúnaði.
Frá sýningu Elínar Hansdóttur í i8 galleríi,
Trace. Galleríið er að Tryggvagötu 16.
Portrett of Louis-Auguste Cyparis eftir Rafal
Bujnowski, unnið úr eldfjallaösku og trjá-
kvoðu. Bujnowski sýnir á vegum Raster
gallerísins í Varsjá.